규제경제학
๊ท์ ๊ฒฝ์ ํ์ด๋?
๊ท๋ฒ ๊ฒฝ์ ํ์ ๊ฒฝ์ ๊ฐ๋ฐ, ํฌ์ ํ๋ก์ ํธ, ์ง์ ๋ฐ ์๋๋ฆฌ์ค์ ๋ํ ๊ท๋ฒ์ ๋๋ ์ด๋ ์ ์ผ๋ก ๊ท๋ฒ์ ์ธ ํ๋จ์ ๋ฐ์ ํ๋ ๊ฒฝ์ ํ ์ ๋ํ ๊ด์ ์ ๋๋ค.
๊ฒฝ์ ํ๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ ๊ท๋ฒ ๊ฒฝ์ ํ์ ์ธ๊ณผ ๊ด๊ณ์ ๊ธฐ๋ฐํ ์ฌ์ค๋ณด๋ค๋ ๊ฐ์น ํ๋จ๊ณผ "ํด์ผ ํ ์ผ"์ ๋ํ ์ง์ ์ ํฌ๊ฒ ๊ด์ฌ์ ๋ก๋๋ค. ๊ณต๊ณต์ ์ฑ ์ ๋ณํ๊ฐ ์์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฒฝ์ ํ๋์ด ์ด๋ค ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ด๋ํ ์ ์๋์ง์ ๋ํ ์ด๋ ์ ํ๋จ์ ํํํ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ท๋ฒ์ ๊ฒฝ์ ์ง์ ์ ๊ฒ์ฆํ๊ฑฐ๋ ํ ์คํธํ ์ ์์ต๋๋ค.
๊ท์ ๊ฒฝ์ ํ์ ์ดํด
๊ท๋ฒ ๊ฒฝ์ ํ์ ์ด๋ค ์ผ์ด ๋ฐ์ํด์ผ ํ๋์ง, ๋ฌด์์ด ๋์ด์ผ ํ๋์ง๋ฅผ ์ง๋ฌธํจ์ผ๋ก์จ ๋ค์ํ ๊ฒฝ์ ํ๋ก๊ทธ๋จ, ์ํฉ ๋ฐ ์กฐ๊ฑด์ ๋ํ ์ฌ๋๋ค์ ๋ฐ๋์งํจ ๋๋ ๊ทธ ๋ถ์กฑํจ์ ๊ฒฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๊ท๋ฒ์ ์ง์ ์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ฐ๋์งํ๋ค๊ณ ์๊ฐ๋๋ ์ธก๋ฉด์์ ์๊ฒฌ ๊ธฐ๋ฐ ๋ถ์์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ ๋ถ๊ฐ x%์ ๊ฒฝ์ ์ฑ์ฅ ๋๋ y%์ ์ธํ๋ ์ด์ ์ ์ํด ๋ ธ๋ ฅํด์ผ ํ๋ค๊ณ ๋งํ๋ ๊ฒ์ ๊ท๋ฒ์ ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณผ ์ ์์ต๋๋ค.
ํ๋ ๊ฒฝ์ ํ ์ ๋ํ ์ธ์ง ์ฌ๋ฆฌํ์ด ์ ํ ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ์กฐ์ํจ์ผ๋ก์จ ๋ฐ๋์งํ ๊ฒฐ์ ์ ๋ด๋ฆฌ๋๋ก ์ฌ๋๋ค์ ์กฐ์ข ("๋์ง")ํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋๋ค๋ ์ ์์ ๊ท๋ฒ์ ์ด๋ผ๋ ๋น๋์ ๋ฐ์์์ต๋๋ค.
์ค์ฆ ๊ฒฝ์ ํ์ด ๊ฒฝ์ ํ๋ก๊ทธ๋จ, ์ํฉ ๋ฐ ์กฐ๊ฑด์ ์๋ ๊ทธ๋๋ก ์ค๋ช ํ๋ ๊ฒ์ฒ๋ผ ๊ท๋ฒ ๊ฒฝ์ ํ์ ํด๊ฒฐ์ฑ ์ ์ฒ๋ฐฉํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํฉ๋๋ค. ๊ท๋ฒ ๊ฒฝ์ ์ง์ ์ ๊ฒฝ์ ์ ์ฑ ์ ๋ณ๊ฒฝํ๊ฑฐ๋ ๊ฒฝ์ ๊ฒฐ์ ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ฒฐ์ ํ๊ณ ๊ถ์ฅํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค.
๊ท์ ๊ฒฝ์ ํ ๋ ๊ธ์ ์ ์ธ ๊ฒฝ์
๊ท๋ฒ ๊ฒฝ์ ํ์ ๋ค์ํ ๊ด์ ์์ ์๋ก์ด ์์ด๋์ด๋ฅผ ์๋ฆฝํ๊ณ ์์ฑํ๋ ๋ฐ ์ ์ฉํ ์ ์์ง๋ง, ์ฌ์ค๊ณผ ์์ธ๊ณผ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ ๊ฐ๊ด์ ์ธ ๊ฐ๋๋ฅผ ์ทจํ์ง ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ค์ํ ๊ฒฝ์ ๋ฌธ์ ์ ๋ํ ๊ฒฐ์ ์ ๋ด๋ฆฌ๋ ์ ์ผํ ๊ธฐ์ด๊ฐ ๋ ์๋ ์์ต๋๋ค.
๊ธ์ ์ ์ธ ๊ฒฝ์ ํ์ ๊ด์ ์์ ๋์จ ๊ฒฝ์ ์ง์ ์ ์กฐ์ฌํ๊ณ ํ ์คํธํ ์ ์๋ ๊ฒฐ์ ๊ฐ๋ฅํ๊ณ ๊ด์ฐฐ ๊ฐ๋ฅํ ์ฌ์ค๋ก ๋๋ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ฌํ ํน์ฑ ๋๋ฌธ์ ๊ฒฝ์ ํ์ ์ ๋ถ์๊ฐ๋ ์ข ์ข ๊ธ์ ์ ์ธ ๊ฒฝ์ ๊ด์ ์์ ์ง์ ์ ์ค์ฒํฉ๋๋ค. ์ธก์ ๊ฐ๋ฅํ ๊ด์ ์ธ ํฌ์งํฐ๋ธ ๊ฒฝ์ ํ์ ์ ์ฑ ์ ์์์ ๊ธฐํ ์ ๋ถ ๋ฐ ๊ธฐ์ ๋น๊ตญ์ด ์ฌ์ค์ ๊ธฐ๋ฐํ ์กฐ์ฌ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ฐ๋ผ ํน์ ์ ์ฑ ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์ค์ํ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ๋ ๋ฐ ๋์์ด ๋ฉ๋๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ ์ ์ฑ ์ ์์, ์ฌ์ ์ฃผ ๋ฐ ๊ธฐํ ์กฐ์ง ๋น๊ตญ๋ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๊ฐ ๊ตฌ์ฑ์์๊ฒ ๋ฐ๋์งํ ๊ฒ๊ณผ ๊ทธ๋ ์ง ์์ ๊ฒ์ ์ดํด๋ณด๊ณ ์ค์ํ ๊ฒฝ์ ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ ๋ ๊ท๋ฒ์ ๊ฒฝ์ ํ์ ๋ฐฉ์ ์์ ์ค์ํ ๋ถ๋ถ์ผ๋ก ๋ง๋ญ๋๋ค. ๊ธ์ ์ ์ธ ๊ฒฝ์ ํ๊ณผ ํจ๊ป ๊ท๋ฒ ๊ฒฝ์ ํ์ ๊ฐ์ธ ๋๋ ์ ์ฒด ์ปค๋ฎค๋ํฐ๊ฐ ํน์ ๊ฒฝ์ ํ๋ก์ ํธ๋ฅผ ๋ฌ์ฌํ๋ ๋ฐฉ์์ ๋ฐ์ํ๋ ๋ง์ ์๊ฒฌ ๊ธฐ๋ฐ ์๋ฃจ์ ์ผ๋ก ๋ถ๊ธฐํ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ฌํ ์ข ๋ฅ์ ๊ฒฌํด๋ ์ ์ฑ ์ ์์๋ ๊ตญ๊ฐ ์ง๋์์๊ฒ ํนํ ์ค์ํฉ๋๋ค.
๊ท๋ฒ ๊ฒฝ์ ํ์ ์
๊ฐ์ฒ๋ถ ์๋ ์์ค ์ ๋์ด๋ ค๋ฉด ์ธ๊ธ์ ์ ๋ฐ์ผ๋ก ์ค์ฌ์ผ ํฉ๋๋ค."์ ๋๋ค. ์ด์ ๋์กฐ์ ์ผ๋ก ๊ธ์ ์ ์ด๊ฑฐ๋ ๊ฐ๊ด์ ์ธ ๊ฒฝ์ ๊ด์ฐฐ์ "๊ณผ๊ฑฐ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ํฐ ๊ฐ์ธ๋ ๋ง์ ์ฌ๋๋ค์๊ฒ ๋์์ด ๋ ๊ฒ์ด์ง๋ง ์ ๋ถ์ ์์ฐ ์ ์ฝ์ผ๋ก ์ธํด ๊ทธ ์ต์ ์ ์คํํ ์ ์์ต๋๋ค."๊ฐ ๋ ๊ฒ์ ๋๋ค. ์ ๊ณต๋ ์๋ ๊ฐ์น ํ๋จ์ ๋ฐ์ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ท๋ฒ์ ์ธ ๊ฒฝ์ ์ง์ ์ ๋๋ค. ์ด ํน์ ํ๋จ์ ๊ฐ์ฒ๋ถ ์๋ ์์ค์ ๋์ฌ์ผ ํ๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํฉ๋๋ค.
๋ณธ์ง์ ์ผ๋ก ๊ท๋ฒ์ ์ธ ๊ฒฝ์ ์ง์ ์ ์ฌ์ค์ ๊ฐ์น ๋๋ ์ ๋นํ ์์ธ๊ณผ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ํด ํ ์คํธํ๊ฑฐ๋ ์ฆ๋ช ํ ์ ์์ต๋๋ค. ๊ท๋ฒ์ ๊ฒฝ์ ์ง์ ์ ์ํ์๋ "์ฌ์ฑ์ ๋จ์ฑ๋ณด๋ค ๋์ ํ์๊ธ ๋์ถ์ ์ ๊ณต๋ฐ์์ผ ํ๋ค", "๋ ธ๋์๋ ์๋ณธ์ฃผ์์ ์ด์ค์ ๋ ๋ง์ ๋ถ๋ถ์ ๋ฐ์์ผ ํ๋ค", "๊ทผ๋ก ์๋ฏผ์ ๋ณ์ ์น๋ฃ๋น๋ฅผ ์ง๋ถํด์๋ ์ ๋๋ค"๊ฐ ํฌํจ๋๋ค. ๊ท๋ฒ์ ๊ฒฝ์ ์ง์ ์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก "~ํด์ผ ํ๋ค" ๋ฐ "~ํด์ผ ํ๋ค"์ ๊ฐ์ ํค์๋๋ฅผ ํฌํจํฉ๋๋ค.
##ํ์ด๋ผ์ดํธ
์ค์ฆ ๊ฒฝ์ ํ์ ๊ฒฝ์ ํ๋ก๊ทธ๋จ, ์ํฉ ๋ฐ ์กฐ๊ฑด์ ์๋ ๊ทธ๋๋ก ์ค๋ช ํ์ง๋ง ๊ท๋ฒ ๊ฒฝ์ ํ์ ์๋ฃจ์ ์ ์ฒ๋ฐฉํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํฉ๋๋ค.
๊ท๋ฒ๊ฒฝ์ ํ์ ๊ฒ์ฆํ๊ฑฐ๋ ๊ฒ์ฆํ ์ ์๋ค.
ํ๋๊ฒฝ์ ํ์ ๊ท๋ฒ์ ํ๋ก์ ํธ์ธ ๊ฒฝํฅ์ด ์๋ค.
๊ท๋ฒ๊ฒฝ์ ํ์ ๊ณต๊ณต์ ์ฑ ์ ๋ณํ๊ฐ ์์ ๋ ๊ฒฝ์ ํ๋์ ์ผ๊ธฐํ ์ ์๋ ๊ฒ์ ๋ํ ์ด๋ ์ ํ๋จ์ ํํํ๋ค.
๊ท๋ฒ ๊ฒฝ์ ํ์ ๋ฌด์์ด ์ผ์ด๋์ผ ํ๋์ง ๋๋ ๋ฌด์์ด ๋์ด์ผ ํ๋์ง๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํฉ๋๋ค.