Klausa afi
Hvað er afaákvæði?
Afaákvæði, eða arfleifðarákvæði, er undanþága sem gerir einstaklingum eða aðilum kleift að halda áfram starfsemi eða starfsemi sem var samþykkt fyrir innleiðingu nýrra reglna, reglugerða eða laga. Slíkar greiðslur geta verið varanlegar, tímabundnar eða settar á með takmörkunum.
Hvernig arfleifð ákvæði virkar
Almennt séð undanþiggur arfleifð ákvæði aðeins fólk eða aðila sem taka þátt í tiltekinni starfsemi áður en nýjar reglur voru settar. Allir aðrir aðilar sem koma inn á markaðinn eftir innleiðingu þurfa að hlíta nýju reglum.
Þar af leiðandi setja eldri ákvæði í raun tvö sett af reglum eða reglugerðum um annars svipað fyrirtæki eða aðstæður, sem geta skapað ósanngjarna samkeppnisforskot fyrir undanþegna aðila. Í þessum aðstæðum má einungis veita arfleifðarákvæði til ákveðins tíma og þar með hvetja aðila með undanþágu til að vinna að því að farið sé að nýjum reglum áður en fresturinn rennur út.
Saga afaákvæðisins
Uppruni hugtaksins „afaákvæði“ vísar til samþykkta sem settar voru eftir borgarastyrjöldina af sjö suðurríkjum til að reyna að koma í veg fyrir að Afríku-Ameríkumenn greiði atkvæði, en undanþiggja hvíta kjósendur frá því að taka læsispróf og greiða skoðanakannanaskatta sem þarf til að kjósa. Í samþykktunum voru hvítir kjósendur, sem afar þeirra höfðu kosið fyrir lok borgarastyrjaldarinnar, undanþegnir því að taka prófin og greiða skatta samkvæmt arfleifðarákvæðinu.
Lögin voru talin brjóta gegn stjórnarskrá af Hæstarétti árið 1915 vegna þess að hún braut í bága við jafnan atkvæðisrétt, en notkun hugtaksins sem gefur til kynna rétt fyrir reglubreytingar heldur áfram. Hugtakið hefur stækkað út fyrir rætur sínar í útilokun kynþátta og vísar aðallega til lagalegra útilokunar sem veittar eru á grundvelli núverandi viðskiptavenju sem verið er að eignast í.
1965
Árið sem Lyndon B. Johnson kynnti kosningaréttarlögin, sem gerði þinginu kleift að binda enda á mismununaratkvæðagreiðsluaðferðir, eins og afaákvæðið.
Tegundir eldri ákvæða
Það fer eftir sérstökum aðstæðum, hægt er að innleiða eldri ákvæði til frambúðar, í ákveðinn tíma eða með sérstökum takmörkunum. Í aðstæðum þar sem þetta ákvæði skapar samkeppnisforskot fyrir undanþegna aðilann eru undanþágur venjulega veittar í tiltekinn tíma til að gera núverandi fyrirtækjum kleift að gera þær breytingar sem nauðsynlegar eru til að uppfylla nýjar reglur og reglugerðir.
Einnig er heimilt að setja ákvæði með sérstökum takmörkunum til að koma í veg fyrir óréttmæta samkeppni, svo sem bönn við stækkun, endurgerð eða endurnýjun á núverandi aðstöðu. Þetta kemur í veg fyrir að verksmiðja, til dæmis, forðast uppfærslur á núverandi umhverfisstaðla en heldur áfram að auka framleiðslu.
Dæmi um eldri ákvæði
Ein algengasta notkun arfleifðarákvæða er að finna í breyttum skipulagslögum. Til dæmis, í aðstæðum þar sem breytingar á skipulagslögum banna nýjar verslanir, eru núverandi verslanir venjulega veittar arfleifðarákvæði sem leyfa þeim að vera í viðskiptum ef þær fara að tilteknum takmörkunum. Algeng takmörkun við þessar aðstæður er sala á fyrirtæki, sem getur ógilt arfleifðarákvæðið.
Arfleifðarákvæði eru einnig algeng í raforkuiðnaðinum. Í mörgum löndum er verið að beita nýjum reglum um kolefnislosun á fyrirhuguðum framleiðslustöðvum, en eldri ákvæði um tiltekna tímaramma hafa verið veitt fyrir núverandi kolaknúna aðstöðu. Að hluta til er verið að setja ákvæðin til að leyfa kolknúnum verksmiðjum tíma til að samþætta losunareftirlit og leyfa starfsmönnum og samfélögum sem eru háð kolanámu nægan tíma til að hverfa frá iðnaðinum.
Hápunktar
Hugtakið „afaákvæði“ er upprunnið á tímum bandaríska borgarastyrjaldarinnar og vísaði til samþykkta sem settar voru í suðri til að bæla atkvæðagreiðslu af Afríku-Ameríku.
Eldri ákvæði geta verið varanleg, tímabundin eða sett með takmörkunum.
Arfleifðarákvæði gilda oft um skipulagslög þegar tilgangur uppbyggingar breytist.
Erfðaákvæði er ákvæði sem gerir fólki eða aðilum kleift að fylgja gömlum reglum sem einu sinni réðu starfsemi þeirra í stað nýútfærðra, oft í takmarkaðan tíma.
