솔로우 잔차
์๋ก์ฐ ์์ฐจ๋ ๋ฌด์์ ๋๊น?
์๋ก์ฐ ์์ฐจ๋ ๋ ธ๋ฒจ์์ ์์ํ ๊ฒฝ์ ํ์ ๋ก๋ฒํธ ์๋ก์ฐ(Robert Solow)์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ ์ผ๋ก ํฉ๋๋ค. ๊ทธ์ ์ฑ์ฅ ๋ชจ๋ธ์ ์์ฐ์ฑ ์ฑ์ฅ์ ์ผ์ ํ ์๋ณธ๊ณผ ๋ ธ๋์ผ๋ก ์ฐ์ถ๋ฌผ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ์ํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๊ฒ์ ๊ฒฝ์ ๊ฐ ์๋ณธ์ด๋ ๋ ธ๋์ ์ฆ๊ฐ๋ก ์ธํด ์ฑ์ฅํ๊ณ ์๋์ง, ์๋๋ฉด ์ด๋ฌํ ํฌ์ ๋ฌผ์ด ๋ ํจ์จ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ฑ์ฅํ๊ณ ์๋์ง ์๋ ค์ค๋๋ค. Solow๋ 1909๋ ์์ 1949๋ ์ฌ์ด์ ๋ฏธ๊ตญ์์ ๋ ธ๋ ์์ฐ์ฑ ์ฆ๊ฐ์ 8๋ถ์ 1๋ง์ด ์๋ณธ ์ฆ๊ฐ์ ๊ธฐ์ธํ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์ต๋๋ค. ์ฆ, ๋ฏธ๊ตญ ์ ๋ฏธ๊ตญ์ ํ์ ๊ณผ ๋ ธํ์ฐ๋ก ์ธํด ์๋ํด์ก์ต๋๋ค.
์์ฐ ์์์ธ ์๋ณธ๊ณผ ๋ ธ๋์ ์ถ์ ์ ๊ธฐ์ธํ ์ ์๋ ๊ฒฝ์ ์ ์์ฐ ์ฆ๊ฐ ๋ถ๋ถ์ ๋๋ค . ์๋ก์ฐ ์์ฐจ(Solow Residual)๋ ์ ๋ ฅ์ ๋จ์ ์ฆ๊ฐ๋ฅผ ๋์ด ๋ฐ์ํ๋ ์ฐ์ถ ์ฆ๊ฐ๋ฅผ ๋ํ๋ ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์๋ก์ฐ ์์ฐจ๋ ์ข ์ข ๊ธฐ์ ํ์ ์ผ๋ก ์ธํ ์์ฐ์ฑ ์ฆ๊ฐ์ ์ฒ๋๋ก ์ค๋ช ๋ฉ๋๋ค. ์๋ก์ฐ ์์ฐจ๋ ์ด์์์์ฐ์ฑ(TFP)์ด๋ผ๊ณ ๋ ํฉ๋๋ค.
์๋ก์ฐ ์์ฐจ ์ดํดํ๊ธฐ
์๋ก์ฐ ์์ฐจ๋ ๋งค์ฐ ๋ค์ํ ๊ธฐ์ ์ , ๊ฒฝ์ ์ , ๋ฌธํ์ ์์ธ์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ต๋๋ค. ํ์ , ๋ณด๋ค ์์ฐ์ ์ธ ๋ถ๋ฌธ์ ๋ํ ํฌ์, ์์ ํ์ ๊ฒฝ์์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ ๊ฒฝ์ ์ ์ฑ ์ ๋ชจ๋ ์ด์์ ์์ฐ์ฑ์ ๋์ ๋๋ค. ๋ฐ๋๋ก ์๋ก์ฐ ์์กด์ ์ ํ์ ์ธ ๋ ธ๋ ๊ดํ, ๊ณผ๋ํ ๊ท์ , ์๋ณธ์ ํจ์จ์ ์ผ๋ก ๋ฐฐ๋ถํ์ง ๋ชปํ๋ ์ ๊ฐ๋ฐ ๊ธ์ต ์์ฅ, ๋๋ ๊ฒฝ์ ์ ์ด ์์ฐ์ฑ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ๊ธฐํ ์์ธ์ ์ํด ๋ฎ์์ง ์ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด์์์์ฐ์ฑ์ ์ข ์ข ๊ธฐ์ ์ง๋ณด์ ํ์ ์ ๋์ฉ๋ฌผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ค. ๊ตญ๊ฐ๋ณ ์ด์์์์ฐ์ฑ(TFP) ์์ค์ ์ฐจ์ด๋ ๋๋๋ก ๊ฒฝ์ ๋ฐ์ ์ ์ฐจ์ด๋ฅผ ์ค๋ช ํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค.
์๋ก์ฐ๊ฐ ์ด์์์์ฐ์ฑ์ด๋ผ๋ ์ฉ์ด๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ง ์์์ผ๋ฉฐ ๊ทธ์ ์ฑ์ฅ๋ชจํ์ด๋ ๊ทธ์ ์ด๋ฆ์ด ๋ถ์ ์์ฐจ๊ฐ ์ด๋ค ์ข ๋ฅ์ ์์ธก ๊ธฐ๋ฅ์ ๊ฐ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ฐ์ฃผํ์ง ์์๋ค๋ ์ ์ ์ฃผ๋ชฉํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํฉ๋๋ค. Solow๋ ์ฑ์ฅ์ด ํ์ค ๋ชจ๋ธ์์ ์ค๋ช ๋์ง ์์์ผ๋ฉฐ ์ฑ์ฅ์ด ์ถ๊ฐ ์์ฐ์ฑ์ ์ด๋ฐํ ํ์ ์ ๊ธฐ์ธํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋๋ค๊ณ ์ง์ ํ์ต๋๋ค. ์๋ก์ฐ ์์ฐจ๋ ๊ฒฝ์ ๋ชจ๋ธ ๋ฐ ์กฐ์น์ ๊ฐ์ ์ ๋ฐ์ฐจ๋ฅผ ๊ฐํ์ฌ ๊ตญ๊ฐ์ ๊ฒฝ์ ์ฑ๊ณผ๋ฅผ ๊ฐ์ ํ๋ ๋ฐ ์์ด ํ์ ๊ณผ ํ์ ์ ๋ํ ํฌ์์ ์ค์์ฑ์ ๋ ์ ์ดํดํ๊ฒ ๋์์ต๋๋ค .
Solow ์์ฐจ์ ์ค์ ์ฌ์ฉ
์ธ๊ธํ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์๋ก์ฐ ์์ฐจ๋ ๊ตญ๊ฐ ๊ฒฝ์ ์ ๋ณํํ๋ ๊ฒฝ์ ์ ์ด์ ๋ํ ์ค๋ช ์ผ๋ก ์์ฃผ ์ฌ์ฉ๋์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ค๊ตญ์ ์ฑ์ฅ ๋ํ๋ ์ข ์ข ๊ทผ๋ณธ์ ์ธ ์์ฐ์ฑ ๋ฌธ์ ๋ก ์ค๋ช ๋์ด ์์ต๋๋ค. ์ด ํด์์์ ์ค๊ตญ์ ์ฑ์ฅ '๊ธฐ์ '์ ์์ฐ์ฑ์ ์ฆ๊ฐ๋ผ๊ธฐ๋ณด๋ค๋ ๊ธ์ํ ์๋ณธ ์ถ์ ๊ณผ ํ์ฉ๋๊ฐ ๋ฎ์ ๋ ธ๋์ ํ๋ ์๋ณธ์ฃผ์ ๊ฒฝ์ ๋ก ์ ํํ ๊ฒฐ๊ณผ์๋ค. ์ฝํผ๋ฐ์ค ๋ณด๋ ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ์ค๊ตญ์ TFP๋ ์ฒ ๊ฐ, ์ํ, ์๋ฉํธ์ ๊ฐ์ ์ฐ์ ์ ๋นํจ์จ์ ์ธ ๊ตญ์ ๊ธฐ์ ๊ณผ ๊ณผ๋ํ ๊ธฐ๋ฐ ์์ค ์ ๋ง๋ํ ์ฌ์ ์์์ ๋ญ๋นํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ 2015๋ ์ดํ ์ง์์ ์ผ๋ก ๋ง์ด๋์ค๋ฅผ ๊ธฐ๋ก ํ์ต๋๋ค.
์ด์์์์ฐ์ฑ์ ๊ด์ ์์ ๋ณผ ๋, ์ค๊ตญ์ ์์ฐ์ฑ ํฅ์๋ณด๋ค๋ ๊ท๋ชจ๋ฅผ ํตํด ๊ฒฝ์ ์ด๊ฐ๋๊ตญ์ด ๋์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ฌํ ์์ฐ์ฑ ๋ถ์กฑ์ ์ค๊ตญ์ด ์์ฅ ๊ฐํ์ ๋ํ ์๊ตฌ์ ํ๊ณ์ ๋๋ฌํ ๊ฒ์ฒ๋ผ ๋ณด์ด๋ฉด์ ๋์ฑ ๋ฌธ์ ๊ฐ ๋๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ค๊ตญ์ ๋ํ EU์ ๋ฏธ๊ตญ์ด Solow์ ์์ฌ ์์ฐ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ์ ์๋ ์ค์ํ ์ง์ ์ฌ์ฐ ๊ณต์ ์ ๋ํ ํ๊ณ ํ ์ ์ฅ์ ์ทจํจ์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ฌ์ ์ผ๋ก ์ค์ํ ๊ธฐ์ ์ ๋ํ ์ ๊ทผ์ด ์ค์ด๋ค ์ ์๋ค๊ณ ์๊ฐํ ์ ์์ต๋๋ค. ์ค๊ตญ์ ๋ ธ๋๋ ฅ์ด ์ค์ด๋ค๋ฉด์ ์์ญ ๋ ์ ๊ฑธ์น "ํ ์๋ " ์ ์ฑ ์ผ๋ก ์ธํด ์ค๊ตญ์ ๊ฒฝ์ ์ฑ์ฅ๋ฅ ์ ์ง์ ๋ถ๊ฐ๋ฅํด ๋ณด์ ๋๋ค.
์ธ๊ณ ๊ฒฝ์ ์์ ์ค๊ตญ์ ์ค์์ฑ์ ๊ฐ์ํ ๋ ํฌ์์๋ค์ ์์ผ๋ก ์ค๊ตญ์ ์ด์์์์ฐ์ฑ์ ๋ํด ๋ ๋ง์ด ๋ฃ๊ฒ ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์์ํด์ผ ํฉ๋๋ค.
ํ์ด๋ผ์ดํธ
์๋ก์ฐ ์์ฐจ๋ ํฌ์ ๋ฌผ ์ฆ๊ฐ์ ๊ธฐ์ธํ ์ ์๋ ์ฐ์ถ๋ฌผ์ ์๋ฅ ์ฆ๊ฐ์จ์ ๋๋ค.
์๋ก์ฐ ์์ฐจ๋ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ด์์์์ฐ์ฑ(TFP)์ด๋ผ๊ณ ๋ ํฉ๋๋ค.
์๋ก์ฐ ์์ฐจ๋ ๊ฒฝ์ ์ฑ์ฅ์์ ํ์ ์ ์ญํ ์ ๋ํ ์ธ์ ๋ถ์กฑ์ ์ฃผ๋ชฉํ์ฌ ์์ฐ์ฑ ํฅ์์ ์ญํ ์ ํฌ์ฐฉํ๊ธฐ ์ํ ๋ณด๋ค ์ง๋ณด๋ ๊ฒฝ์ ๋ถ์์ผ๋ก ์ด์ด์ง.