경제인
๊ฒฝ์ ์ธ์ด๋?
ํธ๋ชจ ์ด์ฝ๋ ธ๋ฏธ์ฟ ์ค "๋ผ๊ณ ๋ ํจ )์ด๋ผ๋ ์ฉ์ด๋ ์ด์ฑ์ ์ผ๋ก ํ๋ํ๊ณ ์์ ํ ์ง์์ ๊ฐ์ง๊ณ ๊ฐ์ธ์ ํจ์ฉ ์ด๋ ๋ง์กฑ์ ๊ทน๋ํํ๋ ์ด์์ ์ธ ์ฌ๋์ ๋งํฉ๋๋ค. ๊ฒฝ์ ์ธ์ ์กด์ฌ๋ ๋ง์ ๊ฒฝ์ ๋ชจ๋ธ์ ๊ฐ์ ์ ๋๋ค.
๊ฒฝ์ ์ธ ์ดํดํ๊ธฐ
ํ์์ ์ค๋ช ํ๊ธฐ ์ํด ๊ณผํ์๋ค์ ์ข ์ข ๋ชจ๋ธ์ ๋ง๋ค๊ณ ์ด๋ฌํ ๋ชจ๋ธ์ ๋ง๋ค๊ธฐ ์ํด ๊ณผํ์๋ค์ ํ์ค์ ๋จ์ํํ๋ ๊ฐ์ ์ ํด์ผ ํฉ๋๋ค. ๊ฒฝ์ ํ์์ ๊ฐ์ ์ ๋จ์ํํ๋ ์ฌ๋ ์ค ํ๋๋ ๊ฒฝ์ ์ํฉ์์ ๊ทผ๋ณธ์ ์ผ๋ก ํฉ๋ฆฌ์ ์ธ ์ฌ๋์ ๋๋ค.
์ค์ ์ธ๊ฐ๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ ๊ฒฝ์ ์ธ์ ํญ์ ์์ ์ ๋ง์กฑ์ ๊ทน๋ํํ๋ ํธํํ ์๊ธฐ ์ด์ต ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํฉ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ํ๋ํฉ๋๋ค. ์ด ๊ฐ์ ์ ํตํด ๊ฒฝ์ ํ์๋ค์ ์ด๋ฌํ ์ด๋ก ์ ์ธ ์ฌ๋๋ค์ด ์์ฅ์ ์ฑ์ฐ๋ฉด ์์ฅ์ด ์ด๋ป๊ฒ ์๋ํ ์ง ์ฐ๊ตฌํ ์ ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๊ฒฝ์ ํ์๋ค์ ์์์ ๊ณต๊ธ ์ ๋ฒ์น ์ด ์ํ ๋ฐฉ์ ์์ผ๋ก ์ค๋ช ๋ ์ ์๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํฉ๋๋ค.
๊ฒฝ์ ์ธ์ ๋์ด์๋ ํ๋ฏธ๋์คํธ ๊ด์ ์ 1993๋ ์ ์ถํ๋ Beyond Economic Man: Feminist Economics Today๋ฅผ ์ด ํ์ Marianne A. Ferber์ Julie A. Nelson์ ์ํด ์ด๊ธฐ์ ์๊ฐ๋์์ต๋๋ค. ์ด ์ฑ ์ ๊ฒฝ์ ์ธ์ ์๋์ ๊ฒฝ์ ํ์ ์ธ๊ณ์์ ํ๋ฏธ๋์ฆ์ ๊ด์ ์ด ๊ฑฐ์ ํญ์ ๋น ์ ธ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ฌ์ ํ ํ์๋ถ๊ฐ๊ฒฐํ๋ค.
๊ฒฝ์ ์ธ์ ์ญ์ฌ
์ธ๊ฐ์ด ์ํ์ ํตํด ํ๋์ ์ค๋ช ํ ์ ์๋ ์ด์ฑ์ ์ธ ์๋ฌผ์ด๋ผ๋ ์๊ฐ์ 18์ธ๊ธฐ์ 19์ธ๊ธฐ ์ ๋ฝ์ ๊ณ๋ชฝ์ฃผ์์ ๊ทธ ๋ฟ๋ฆฌ๋ฅผ ๋๊ณ ์์ต๋๋ค. Renรฉ Descartes์ Gottfried Wilhelm Leibnitz, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋์ค์ Jeremy Bentham๊ณผ John Stuart Mill๊ณผ ๊ฐ์ ์ด๊ธฐ ์ฌ์๊ฐ.
๊ทธ๋ฌ๋ ๊ณ๋ชฝ์ฃผ์ ๊ธฐ๊ฐ ๋์ ์๊ตฌ ์ฒ ํ์๋ค์ด ์ ๊ธฐํ ๋ง์ ์๊ฐ์ ์ค์ ๋ก ํ ์ธ๊ธฐ ์ ์ ์ํฐ์คํผ์ ์ ํ์ Zera Yacob์ด ์ ์ํ ๊ฒ์์ด ๋ฐํ์ก์ต๋๋ค. ์ด ์ํ๋ฆฌ์นด ์ ํ์์ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ํ์์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ๋ฅด๋ค ๋ฐ์นด๋ฅดํธ์ ์กด ๋กํฌ์ ์ฐ๊ตฌ์ ์ ์ฌํ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์์ฐ๋ฒ๊ณผ ์ข ๊ต์ ๊ด์ฉ์ ๊ดํ ๋ฐ์ฑ์ฐจ๋ณ์ฃผ์ ๋ฐ ๋ฐ์ธ์ข ์ฃผ์์ ํ๋๋ฅผ ๋ค๋ฃจ๊ณ ์์ต๋๋ค.
"๊ฒฝ์ ์ ์ธ๊ฐ"์ ์ ๋ ํธํฅ๋ ๊ฒ์ฒ๋ผ ๋ค๋ฆฌ๋ "๊ฒฝ์ ์ ์ธ๊ฐ"์ ๊ตฌ์ ์ฌ์ฉ์ ๋ํ ๋ ๋์ ์ด๋ฆ์ผ ์ ์์ต๋๋ค.
๊ฒฝ์ ์ธ์ ์์์ฌ
19์ธ๊ธฐ์ ์ฌ์๊ฐ๋ค์ ์ ์น์ ์ ๋ถ ๋ถ์ผ์์ ์ํ์ ๋ถ์๋ ฅ์ ํ์ฉํ๊ธฐ๋ฅผ ์ํ์ต๋๋ค. 19์ธ๊ธฐ ์ด์ ์๋ ์ด๋ฌํ ์ฃผ์ ๋ค์ด ์ง์ ์ฒ ํ์๋ค์ ์์ญ์ด์๋ค. ์กด ์คํ์ดํธ ๋ฐ(John Stuart Mill)๊ณผ ๊ฐ์ ์ฌ์๊ฐ๋ค๊ณผ ์นผ ๋ฉฉ๊ฑฐ(Carl Menger)์ ๊ฐ์ ํ๋์ ๊ฒฝ์ ํ์๋ค์ ์ ์น๊ฒฝ์ ํ("์ ์น์ "์ด๋ผ๋ ๋จ์ด๋ ๋์ค์ ์ญ์ ๋์๊ณ ์ฃผ์ ๋ ๊ฒฝ์ ํ์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฆผ)์ ๋ชจ๋ ์๋ฆฌ์์ ์ํ์ ์๊ฒฉํจ์ผ๋ก ์งํํด์ผ ํ๋ ํ๋ฌธ์ด๋ผ๊ณ ์ฃผ์ฅํ์ต๋๋ค.
๊ทธ์ ์์ธ์ด์์ ์ ์น๊ฒฝ์ ํ์ ์ ์์ ๊ดํ์ฌ; Mill์ 1830๋ ๋ถํฐ 'The Method of Investigation Proper To It'์ ๋ํด ์ ์น๊ฒฝ์ ํ ์ฐ๊ตฌ๋ ์์ฉ์ ์นํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์๋๋ผ๊ณ ์ฃผ์ฅํฉ๋๋ค. ๊ทธ ๋์ , ์ถ์์ ์ธ ์ธ๊ฐ์ ๋ํ ์ ํ๋ ์ฐ๊ตฌ์ด๋ฉฐ, ์ธ์์์ ๋ฌผ์ง์ ์ด์ต์ ์ถ๊ตฌํฉ๋๋ค.
Mill์ ์ธ๊ฐ์ด ๋ฌผ์ง์ ์ฐ๋น ์ถ๊ตฌ ์ธ์ ๊ฐ์ ๊ณผ ๋๊ธฐ๋ฅผ ๊ฐ์ง ์ ์์์ ๋ถ์ธํ์ง ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ธ๊ฐ์ ์ด๋ฌํ ์์ฑ์ ๊ฒฝ์ ํ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์ธ๋์ด์ผ ๋ ์ฐ์ญ์ ์ด๊ณ ๋ ผ๋ฆฌ์ ์ผ ์ ์๋ค. ํต์ฌ ์ง๋ฆฌ์ ๋๋ฌํ๊ธฐ ์ํด ์ธ๊ฐ์ ๋งจ ๋ณธ์ง๋ก "๋ฒ๊ฒจ"๋ธ๋ค๋ ์์ด๋์ด๋ ๊ฒฝ์ ์ธ์ ์ด๊ธฐ ์ฐฝ์กฐ์์ ํต์ฌ ๊ตฌ์ฑ์์์ ๋๋ค.
์ด ๊ณต์์์ ๊ฒฝ์ ์ธ ์ ํ๋ํ๊ฑฐ๋ ์ฑ ์๊ฐ ์๊ฒ ํ๋ํ ํ์๊ฐ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ค์ ์ธ๋ถ ๊ด์ฐฐ์์ ๊ด์ ์์ ํฉ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ํ๋ํ ํ์์กฐ์ฐจ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ค์ ๊ฐ๋ฅํ ํ ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์ ๋น์ฉ์ผ๋ก ๋ฏธ๋ฆฌ ๊ฒฐ์ ๋ ํ์ํ ๋ชฉํ๋ฅผ ๋ฌ์ฑํ ์ ์๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํ๋ํ๊ธฐ๋ง ํ๋ฉด ๋ฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ํํ์์ ๋์๊พผ์ด ์ผํ์ฉ ํ๋ผ์คํฑ ๊ทธ๋ฌผ๋ก ๊ฐ์ ์์ ๋ฌผ๊ณ ๊ธฐ๋ฅผ ์ก์ ์ ์๊ณ ๋ ๋น์ผ ์์ผ๋ก ์ง ์ฒ์ฐ ์ฌ์ ๊ทธ๋ฌผ๋ก ํ ์ ์๋ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ ์์ ๋ฌผ๊ณ ๊ธฐ๋ฅผ ์ก์ ์ ์๋ค๋ฉด ํ๋ผ์คํฑ ๊ทธ๋ฌผ์ ์ ํํ ๊ฒ์ ๋๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์๋์น ์๊ฒ ๊ทธ๊ฐ ์๊ณ๋ฅผ ์ํด ์์กดํ๋ ๋ฌผ๊ณ ๊ธฐ๋ฅผ ๋ ์ด์ํต๋๋ค.
๊ฒฝ์ ์ธ ๊ฐ๋ ์ ๋ํ ๋นํ
๊ฒฝ์ ํ์๋ค์ ๊ฒฝ์ ์ธ ๋ชจ๋ธ์ ๊ฒฝ์ ์ด๋ก ์ ๊ธฐ์ด๋ก ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ๊ฒฐํจ์ ์๊ณ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ค ์ฌ๋๋ค์ ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋๋ค๋ณด๋ค ๊ทธ ๊ฐ๋ ์ ๋ ๊ธฐ๊บผ์ด ํฌ๊ธฐํฉ๋๋ค. ํ ๊ฐ์ง ๋ถ๋ช ํ ๋ฌธ์ ๋ ์ธ๊ฐ์ด ํญ์ "ํฉ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก" ํ๋ํ์ง ์๋๋ค๋ ๊ฒ์ ๋๋ค.
์ด ๊ฐ๋ ์ ๊ฒฝ์ ์ธ์ด ์ง๋ฉดํ ์ต์ ์ด ๋ง์กฑ๊ฐ์ ๋ถ๋ช ํ ์ฐจ์ด๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํ ์ต์ ์ด ๋ค๋ฅธ ์ต์ ๋ณด๋ค ์ฐ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ด ํญ์ ๋ช ํํ ๊ฒ์ ์๋๋๋ค. ๋ ๊ฐ์ง ์ต์ ์ ๋ ๊ฐ์ง ๋ค๋ฅธ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ๊ฐ์ธ์ ํจ์ฉ ๋๋ ๋ง์กฑ๋๋ฅผ ํฅ์์ํฌ ์ ์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ ๊ฒ์ด ๋ค๋ฅธ ๊ฒ๋ณด๋ค ๋ ๋์์ง ๋ช ํํ์ง ์์ ์ ์์ต๋๋ค.
ํ๋๊ฒฝ์ ํ ์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฆฌ๊ฒ ๋ ๊ฒฝ์ ํ ๋ถ์ผ์ ์ผ๋ จ์ ์ฐ๊ตฌ๋ ๊ฒฝ์ ์ธ ์ ๋ถ์์ ๊ตฌ์ฑ์ ๋ํ ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ง์์ ์ธ ๋์ ์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ํ๋ ๊ฒฝ์ ํ์ ๊ตฌ์ฑํ๋ ์์๋ ์ ํ๋ ํฉ๋ฆฌ์ฑ๊ณผ ์ ๋ง ์ด๋ก ์์ ์๊ฐ ๊ฐ ์ ํ ๋ฐ ๋์ง ์ด๋ก ์ ์ด๋ฅด๊ธฐ๊น์ง ๋ค์ํฉ๋๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ ๊ทธ๋ค์ ๋ชจ๋ ๊ฒฝ์ ์ธ์ ๋ํ ๋์ผํ ๋นํ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๊ฒฝ์ ํ์์๋ฅผ ์ 1์์น์ผ๋ก ํ์ํ๋ ๊ฒ์ ๊ฒฝ์ ํ๋ ๋๋ ์์ฅ์ ๋ํ ์์ ํ ์ค๋ช ์ ์ ๊ณตํ๊ธฐ์ ์ถฉ๋ถํ ๊ฐ๋ ฅํ์ง ์์ต๋๋ค.
##ํ์ด๋ผ์ดํธ
๊ฒฝ์ ์ธ์ผ๋ก ์๋ ค์ง ์ถ์ํ๋ 19์ธ๊ธฐ์ ๊ด๋ฒ์ํ ๊ณ๋ชฝ ํ๋ก์ ํธ์ ์ผํ์ผ๋ก ๊ฐ๋ฐ๋์์ต๋๋ค.
๊ฒฝ์ ์ธ์ ๊ฒฝ์ ํ๋์ ์ข ์ฌํ๋ ์ธ๊ฐ์ ํ๋์ ์ดํดํ๊ธฐ ์ํด ๊ฒฝ์ ํ์๋ค์ด ๊ฐ๋ฐํ ๊ฐ๋ ์ด๋ค.
๊ณ๋ชฝ ํ๋ก์ ํธ์ ๋ชฉ์ ์ ์์ฐ๊ณผํ์ ์ง์์ ๋ชจ๋ ์์ญ์ ์ ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด์์ต๋๋ค.
ํ๋ ๊ฒฝ์ ํ์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฆฌ๋ 20์ธ๊ธฐ ํ๋ฐ๊ณผ 21์ธ๊ธฐ ํ๋ฐ์ ์ฐ๊ตฌ๋ ๊ฒฝ์ ์ธ ์ถ์ํ์ ์ ๋น์ฑ์ ๋์ ํ์ต๋๋ค.
Julie Nelson๊ณผ Marianne Ferber์ Beyond Economic Man: Feminist Economics Today์ ๊ฐ์ด ๊ฒฝ์ ์ธ์ ๋ํ ํ๋ฏธ๋์คํธ์ ๊ฒฌํด๊ฐ ์์ต๋๋ค.
##์์ฃผํ๋ ์ง๋ฌธ
๊ฒฝ์ ์ธ์ ์๋ ๋ฌด์์ ๋๊น?
๊ฒฝ์ ์ ์ธ ๋จ์ฑ ๋๋ ์ฌ์ฑ์ ๋ฐฐํ์ ์๋ ์ด๋ก ์ ํฉ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ์์๊ฐ๋ ๋ฐ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๋ ์ฌ๋์ ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ง์ ๋ณด๋ค ๊ธ์ฌ๊ฐ ๋ ๋๊ณ ํํ์ด ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ง์ ์ ์ ํํ๋ ์ฌ๋์ ๋ ๋ง์ ๊ฒ์ ์ฆ๊ธธ ์ ์์ง๋ง ๋ ์ ์ ๋์ ์ง๋ถํ ์ ์์ต๋๋ค.
๊ฒฝ์ ์ธ ์ฌ์ฑ์ ์ ์์๊น?
"๊ฒฝ์ ์ ์ธ ๋จ์"๋ผ๋ ์ฉ์ด๊ฐ ๋ง๋ค์ด์ก์ ๋, ์ฌ์ฑ์ ๊ฒฝ์ ๋ฐ ๊ธฐํ ๊ณ ๋ฑ ๊ต์ก ๊ธฐํ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ๋จ์ฑ์ ์ํด ์ง๋ฐฐ๋๋ ์ฌํ์ ์ด๊ณ ์์์ต๋๋ค.
๊ฒฝ์ ์ธ์ด๋?
๊ฒฝ์ ์ ์ธ ์ฌ๋์ผ๋ก ๊ฐ์ฃผ๋๋ ์ฌ๋์ ์ฑ๋ณ์ ๊ด๊ณ์์ด ๋ง์กฑ์ ๊ทน๋ํํ๊ณ ์ด๋ค ํฌ์์ ์น๋ฅด๋๋ผ๋ ์๊ธฐ ์ด์ต์ ์ํด ํ๋ํ๋ ๊ฐ์ธ์ ์์๋ ์ด์์ ๋๋ค.