Uprzemysłowienie
Co to jest industrializacja?
Industrializacja to proces, w kt贸rym gospodarka przekszta艂ca si臋 z gospodarki g艂贸wnie rolniczej w gospodark臋 opart膮 na wytwarzaniu towar贸w. Indywidualn膮 prac臋 fizyczn膮 cz臋sto zast臋puje zmechanizowana produkcja masowa,. a rzemie艣lnik贸w zast臋puj膮 linie monta偶owe. Charakterystyczne cechy industrializacji to wzrost gospodarczy,. bardziej efektywny podzia艂 pracy oraz wykorzystanie innowacji technologicznych do rozwi膮zywania problem贸w, w przeciwie艅stwie do uzale偶nienia od warunk贸w pozostaj膮cych poza kontrol膮 cz艂owieka.
Zrozumienie industrializacji
Industrializacja jest najcz臋艣ciej kojarzona z europejsk膮 rewolucj膮 przemys艂ow膮 ko艅ca XVIII i pocz膮tku XIX wieku. Industrializacja wyst膮pi艂a r贸wnie偶 w Stanach Zjednoczonych mi臋dzy latami 80. XIX wieku a Wielkim Kryzysem. Pocz膮tek II wojny 艣wiatowej doprowadzi艂 r贸wnie偶 do znacznego uprzemys艂owienia, co spowodowa艂o wzrost i rozw贸j du偶ych o艣rodk贸w miejskich i przedmie艣膰. Industrializacja jest nast臋pstwem kapitalizmu, a jej wp艂yw na spo艂ecze艅stwo jest nadal do pewnego stopnia nieokre艣lony; jednak spowodowa艂o to ni偶szy wska藕nik urodze艅 i wy偶szy 艣redni doch贸d.
Rewolucja przemys艂owa
Rewolucja przemys艂owa ma swoje korzenie w Wielkiej Brytanii pod koniec XVIII wieku. Przed rozpowszechnieniem si臋 przemys艂owych zak艂ad贸w produkcyjnych, wytwarzanie i przetwarzanie odbywa艂o si臋 na og贸艂 r臋cznie w domach ludzi. Silnik parowy by艂 kluczowym wynalazkiem, poniewa偶 pozwala艂 na wiele r贸偶nych typ贸w maszyn. Rozw贸j przemys艂u metalowego i tekstylnego pozwoli艂 na masow膮 produkcj臋 podstawowych d贸br osobistych i handlowych. Wraz z rozwojem dzia艂alno艣ci produkcyjnej bran偶e transportowa, finansowa i telekomunikacyjna rozszerzy艂y si臋, aby wspiera膰 nowe moce produkcyjne.
Rewolucja przemys艂owa doprowadzi艂a dla niekt贸rych do bezprecedensowego wzrostu bogactwa i dobrobytu finansowego. Doprowadzi艂o to r贸wnie偶 do zwi臋kszonej specjalizacji pracy i pozwoli艂o miastom wspiera膰 wi臋ksze populacje, motywuj膮c do szybkich zmian demograficznych. Ludzie masowo opuszczali tereny wiejskie, szukaj膮c potencjalnych fortun w rozwijaj膮cych si臋 ga艂臋ziach przemys艂u. Rewolucja szybko rozprzestrzeni艂a si臋 poza Wielk膮 Brytani臋, a centra produkcyjne powsta艂y w Europie kontynentalnej i Stanach Zjednoczonych.
P贸藕niejsze okresy industrializacji
II wojna 艣wiatowa stworzy艂a bezprecedensowy popyt na niekt贸re wytwarzane towary, prowadz膮c do wzrostu zdolno艣ci produkcyjnych. Po wojnie odbudowa Europy nast膮pi艂a wraz z masow膮 ekspansj膮 populacji w Ameryce P贸艂nocnej. To dostarczy艂o kolejnych katalizator贸w, kt贸re utrzymywa艂y wysokie wykorzystanie mocy produkcyjnych i stymulowa艂y dalszy wzrost dzia艂alno艣ci przemys艂owej. Innowacje, specjalizacja i tworzenie bogactwa by艂y przyczynami i skutkami industrializacji w tym okresie.
Koniec XX wieku by艂 godny uwagi ze wzgl臋du na szybk膮 industrializacj臋 w innych cz臋艣ciach 艣wiata, zw艂aszcza w Azji Wschodniej. Azjatyckie Tygrysy (Hongkong, Korea Po艂udniowa, Tajwan i Singapur) s膮 dobrze znane ze wzrostu gospodarczego, kt贸ry zmieni艂 ich kraje/dystrykty. Chiny do艣wiadczy艂y w艂asnej rewolucji przemys艂owej po przej艣ciu w kierunku bardziej mieszanej gospodarki i odej艣ciu od ci臋偶kiego centralnego planowania.
Tryby industrializacji
R贸偶ne strategie i metody industrializacji by艂y stosowane w r贸偶nych czasach i miejscach z r贸偶nym powodzeniem.
Rewolucja przemys艂owa w Europie i Stanach Zjednoczonych pocz膮tkowo mia艂a miejsce w ramach generalnie merkantylistycznej i protekcjonistycznej polityki rz膮du, kt贸ra sprzyja艂a wczesnemu rozwojowi przemys艂u, ale p贸藕niej by艂a kojarzona z bardziej leseferystycznym lub wolnorynkowym podej艣ciem, kt贸re otwiera艂o rynki na handel zagraniczny jako punkt zbytu do produkcji przemys艂owej.
W epoce po drugiej wojnie 艣wiatowej kraje rozwijaj膮ce si臋 w Ameryce 艁aci艅skiej i Afryce przyj臋艂y strategi臋 industrializacji zast臋puj膮cej import,. kt贸ra obejmowa艂a protekcjonistyczne bariery w handlu w po艂膮czeniu z bezpo艣rednim subsydiowaniem lub nacjonalizacj膮 krajowego przemys艂u.
Niemal w tym samym czasie niekt贸re cz臋艣ci Europy i kilka gospodarek wschodnioazjatyckich realizowa艂y alternatywn膮 strategi臋 wzrostu nap臋dzanego eksportem. Strategia ta k艂ad艂a nacisk na celowe d膮偶enie do handlu zagranicznego w celu budowania bran偶 eksportowych i cz臋艣ciowo polega艂a na utrzymaniu s艂abej waluty, aby uczyni膰 eksport bardziej atrakcyjnym dla zagranicznych nabywc贸w. Og贸lnie rzecz bior膮c, wzrost nap臋dzany przez eksport przewy偶sza艂 uprzemys艂owienie zast臋puj膮ce import.
Wreszcie, narody socjalistyczne XX wieku wielokrotnie podejmowa艂y r贸偶ne celowe, centralnie planowane programy uprzemys艂owienia, prawie ca艂kowicie niezale偶ne od krajowych i zagranicznych rynk贸w handlowych. Nale偶膮 do nich pierwszy i drugi plan pi臋cioletni w Zwi膮zku Radzieckim oraz Wielki Skok Naprz贸d w Chinach.
Chocia偶 te wysi艂ki przeorientowa艂y poszczeg贸lne gospodarki w kierunku bardziej przemys艂owej bazy i wzrostu produkcji towar贸w przemys艂owych, towarzyszy艂y im r贸wnie偶 surowe represje rz膮dowe, pogarszaj膮ce si臋 warunki 偶ycia i pracy robotnik贸w, a nawet powszechny g艂贸d.
Przegl膮d najwa偶niejszych wydarze艅
Industrializacja zwykle wi膮偶e si臋 ze wzrostem ca艂kowitego dochodu i standardu 偶ycia w spo艂ecze艅stwie.
Na przestrzeni czasu w r贸偶nych krajach realizowano liczne strategie uprzemys艂owienia, z r贸偶nym powodzeniem.
Industrializacja to przej艣cie od gospodarki opartej na rolnictwie lub zasobach do gospodarki opartej na produkcji masowej.
Wczesne uprzemys艂owienie nast膮pi艂o w Europie i Ameryce P贸艂nocnej w XVIII i XIX wieku, a p贸藕niej w innych cz臋艣ciach 艣wiata.