Traktat Lizboński
Czym jest traktat lizbo艅ski?
Traktat Lizbo艅ski, znany r贸wnie偶 jako Traktat Lizbo艅ski, zaktualizowa艂 przepisy dla Unii Europejskiej, ustanawiaj膮c bardziej scentralizowane przyw贸dztwo i polityk臋 zagraniczn膮, w艂a艣ciwy proces dla kraj贸w, kt贸re chc膮 opu艣ci膰 Uni臋 oraz usprawniony proces wprowadzania nowych polityk.
Traktat zosta艂 podpisany 13 grudnia 2007 r. w Lizbonie w Portugalii i zmieni艂 dwa poprzednie traktaty, kt贸re ustanowi艂y podwaliny Unii Europejskiej.
Zrozumienie traktatu lizbo艅skiego
Przed traktatem lizbo艅skim
Traktat Lizbo艅ski zosta艂 podpisany przez 27 pa艅stw cz艂onkowskich Unii Europejskiej i oficjalnie wszed艂 w 偶ycie w grudniu 2009 roku, dwa lata po jego podpisaniu. Zmieni艂a dwa istniej膮ce traktaty, Traktat Rzymski i Traktat z Maastricht.
Traktat Rzymski: Traktat ten podpisany w 1957 r. wprowadzi艂 Europejsk膮 Wsp贸lnot臋 Gospodarcz膮 (EWG), ograniczy艂 przepisy celne mi臋dzy krajami cz艂onkowskimi i u艂atwi艂 jednolity rynek towar贸w oraz zestaw polityk dotycz膮cych ich transportu. Znany r贸wnie偶 jako Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE).
Traktat z Maastricht: podpisany w 1992 r. traktat ustanowi艂 trzy filary Unii Europejskiej i utorowa艂 drog臋 euro,. wsp贸lnej walucie. Znany r贸wnie偶 jako Traktat o Unii Europejskiej (TUE).
Podczas gdy te poprzednie traktaty okre艣la艂y podstawowe zasady i zasady Unii Europejskiej, traktat lizbo艅ski posun膮艂 si臋 dalej, ustanawiaj膮c nowe og贸lnounijne role i oficjalne procedury prawne.
Co zmieni艂 traktat lizbo艅ski
Traktat lizbo艅ski opiera艂 si臋 na istniej膮cych traktatach, ale przyj膮艂 nowe zasady w celu zwi臋kszenia sp贸jno艣ci i usprawnienia dzia艂a艅 w Unii Europejskiej. Do wa偶nych artyku艂贸w traktatu lizbo艅skiego nale偶膮:
Artyku艂 18: Ustalony protok贸艂 dotycz膮cy wyboru Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpiecze艅stwa. Wybrany wi臋kszo艣ci膮 g艂os贸w lub pozbawiony urz臋du, przedstawiciel ten nadzoruje sprawy zagraniczne i bezpiecze艅stwa Unii.
Artyku艂 21: Szczeg贸艂owa globalna polityka dyplomatyczna Unii Europejskiej, oparta na zasadach powszechnych praw cz艂owieka, demokracji i rozwoju. Unia zobowi膮za艂a si臋 do zawierania sojuszy z krajami, kt贸re wspieraj膮 te przekonania i dotarcia do kraj贸w trzeciego 艣wiata, aby pom贸c im si臋 rozwija膰.
Artyku艂 50 : Ustanowione procedury opuszczenia Unii Europejskiej przez kraj cz艂onkowski.
Traktat Lizbo艅ski zast膮pi艂 r贸wnie偶 odrzucony wcze艣niej Traktat Konstytucyjny, kt贸ry pr贸bowa艂 ustanowi膰 konstytucj臋 unijn膮. Kraje cz艂onkowskie nie mog艂y doj艣膰 do porozumienia w sprawie procedur g艂osowania ustanowionych w konstytucji, poniewa偶 niekt贸re kraje, takie jak Hiszpania i Polska, utraci艂yby prawo do g艂osowania.
Traktat Lizbo艅ski rozwi膮za艂 t臋 kwesti臋, proponuj膮c g艂osy wa偶one i rozszerzaj膮c zasi臋g g艂osowania wi臋kszo艣ci膮 kwalifikowan膮.
Opinie o traktacie lizbo艅skim
Zwolennicy traktatu lizbo艅skiego argumentowali, 偶e zwi臋ksza odpowiedzialno艣膰 poprzez zapewnienie lepszego systemu kontroli i r贸wnowagi oraz 偶e daje wi臋ksze uprawnienia Parlamentowi Europejskiemu, kt贸ry ma du偶y wp艂yw na unijn膮 w艂adz臋 ustawodawcz膮.
Wielu krytyk贸w traktatu lizbo艅skiego twierdzi艂o, 偶e przyci膮ga on wp艂ywy do centrum, tworz膮c nier贸wny rozk艂ad w艂adzy, kt贸ry ignoruje potrzeby mniejszych kraj贸w.
Przegl膮d najwa偶niejszych wydarze艅
Traktat Lizbo艅ski zast膮pi艂 r贸wnie偶 odrzucony wcze艣niej Traktat Konstytucyjny, kt贸ry pr贸bowa艂 ustanowi膰 konstytucj臋 unijn膮.
Traktat Lizbo艅ski zaktualizowa艂 przepisy Unii Europejskiej (UE), ustanawiaj膮c bardziej scentralizowane przyw贸dztwo i polityk臋 zagraniczn膮, proces dla kraj贸w, kt贸re chc膮 opu艣ci膰 UE oraz usprawniony proces wprowadzania nowych polityk.
Traktat zosta艂 zbudowany na podstawie istniej膮cych traktat贸w, ale przyj膮艂 nowe zasady w celu zwi臋kszenia sp贸jno艣ci i usprawnienia dzia艂a艅 w UE.
