القانون الطبيعي
ู ุง ูู ุงููุงููู ุงูุทุจูุนูุ
ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ูู ูุธุฑูุฉ ูู ุงูุฃุฎูุงู ูุงูููุณูุฉ ุชููู ุฃู ุงูุจุดุฑ ูู ุชูููู ููู ูุง ุฌููุฑูุฉ ุชุญูู ุชูููุฑูู ูุณููููู .
ูุคูุฏ ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ุฃู ููุงุนุฏ ุงูุตูุงุจ ูุงูุฎุทุฃ ูุฐู ู ุชุฃุตูุฉ ูู ุงููุงุณ ููุง ูุชู ุฅูุดุงุคูุง ู ู ูุจู ุงูู ุฌุชู ุน ุฃู ูุถุงุฉ ุงูู ุญุงูู .
ููู ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู
ูุฑู ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ุฃู ููุงู ู ุนุงููุฑ ุฃุฎูุงููุฉ ุนุงูู ูุฉ ู ุชุฃุตูุฉ ูู ุงูุฌูุณ ุงูุจุดุฑู ุทูุงู ุงูููุช ุ ููุฌุจ ุฃู ุชุดูู ูุฐู ุงูู ุนุงููุฑ ุฃุณุงุณ ุงูู ุฌุชู ุน ุงูุนุงุฏู.
ูุง ูุชู ุชุนููู ุงูุจุดุฑ ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ูู ุญุฏ ุฐุงุชู ุ ูููููุง "ููุชุดูู" ู ู ุฎูุงู ุงุชุฎุงุฐ ุฎูุงุฑุงุช ู ุณุชู ุฑุฉ ููุฎูุฑ ุจุฏูุงู ู ู ุงูุดุฑ. ุชุนุชูุฏ ุจุนุถ ู ุฏุงุฑุณ ุงูููุฑ ุฃู ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ููุชูู ุฅูู ุงูุจุดุฑ ุนู ุทุฑูู ุงููุฌูุฏ ุงูุฅููู.
ุนูู ุงูุฑุบู ู ู ุฃู ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ููุทุจู ุจุดูู ุฃุณุงุณู ุนูู ู ุฌุงู ุงูุฃุฎูุงู ูุงูููุณูุฉ ุ ูุฅูู ูุณุชุฎุฏู ุฃูุถูุง ุนูู ูุทุงู ูุงุณุน ูู ุนูู ุงูุงูุชุตุงุฏ ุงููุธุฑู.
ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ู ูุงุจู ุงููุงููู ุงููุถุนู
ุชุนุชูุฏ ูุธุฑูุฉ ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ุฃู ููุงููููุง ุงูู ุฏููุฉ ูุฌุจ ุฃู ุชุณุชูุฏ ุฅูู ุงูุฃุฎูุงู ูุงูุฃุฎูุงู ูู ุง ูู ุตุญูุญ ุจุทุจูุนุชู. ูุฐุง ุนูู ุนูุณ ู ุง ูุณู ู "ุงููุงููู ุงููุถุนู" ุฃู "ุงููุงููู ุงููุถุนู" ุ ูุงูุฐู ุชู ุชุนุฑููู ู ู ุฎูุงู ุงููุงููู ุงูุฃุณุงุณู ูุงููุงููู ุงูุนุงู ููุฏ ูุนูุณ ุฃู ูุง ูุนูุณ ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู.
ุชุชุถู ู ุฃู ุซูุฉ ุงููุงููู ุงููุถุนู ููุงุนุฏ ู ุซู ุงูุณุฑุนุฉ ุงูุชู ููุณู ุญ ููุฃูุฑุงุฏ ุจุงูููุงุฏุฉ ูููุง ุนูู ุงูุทุฑูู ุงูุณุฑูุน ูุงูุนู ุฑ ุงูุฐู ูู ูู ููุฃูุฑุงุฏ ุดุฑุงุก ุงููุญูู ุจุดูู ูุงูููู. ู ู ุงููุงุญูุฉ ุงูู ุซุงููุฉ ุ ุนูุฏ ุตูุงุบุฉ ุงูููุงููู ุงููุถุนูุฉ ุ ูุฅู ุงูููุฆุงุช ุงูุญุงูู ุฉ ุณุชุคุณุณูุง ุนูู ุฅุญุณุงุณูุง ุจุงููุงููู ุงูุทุจูุนู.
"ุงูููุงููู ุงูุทุจูุนูุฉ" ู ุชุฃุตูุฉ ูููุง ูุจุดุฑ. ูุชู ุฅูุดุงุก "ุงูููุงููู ุงูุฅูุฌุงุจูุฉ" ู ู ูุจููุง ูู ุณูุงู ุงูู ุฌุชู ุน.
ุฃู ุซูุฉ ุนูู ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู
ุชูุซุฑ ุฃู ุซูุฉ ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ุ ููู ุงูููุงุณูุฉ ูุงููุงููุชููู ุนุจุฑ ุงูุชุงุฑูุฎ ุงุฎุชูููุง ูู ุชูุณูุฑุงุชูู ููุฐู ุงูุนููุฏุฉ. ู ู ุงููุงุญูุฉ ุงููุธุฑูุฉ ุ ูุฌุจ ุฃู ุชููู ู ุจุงุฏุฆ ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ุซุงุจุชุฉ ุทูุงู ุงูููุช ููู ุฌู ูุน ุฃูุญุงุก ุงูุนุงูู ูุฃู ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ูููู ุนูู ุงูุทุจูุนุฉ ุงูุจุดุฑูุฉ ุ ูููุณ ุนูู ุงูุซูุงูุฉ ุฃู ุงูุนุงุฏุงุช.
ุนูุฏู ุง ููุชู ุทูู ุจุงูููุง ุ "ููุณ ู ู ุงูุนุฏู [ุฐูู] ..." ุฃู ุนูุฏ ู ุดุงูุฏุฉ ูููู ูุซุงุฆูู ุนู ู ุนุงูุงุฉ ุงูุญุฑุจ ุ ูุดุนุฑ ุจุงูุฃูู ูุฃููุง ูุชุฐูุฑ ุฃููุงู ุงูุดุฑ ุงูุจุดุฑู. ูุจูุนููุง ูุฐุง ุ ูุฅููุง ููุฏู ุฃูุถูุง ุฏููููุง ุนูู ูุฌูุฏ ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู.ูู ู ุงูุฃู ุซูุฉ ุงูู ูุจููุฉ ุฌูุฏูุง ูููุงููู ุงูุทุจูุนู ูู ู ุฌุชู ุนูุง ุฃูู ู ู ุงูุฎุทุฃ ุฃู ููุชู ุดุฎุต ุดุฎุตูุง ุขุฎุฑ.
ุฃู ุซูุฉ ุนูู ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ูู ุงูููุณูุฉ ูุงูุฏูู
ูุนุชุจุฑ ุฃุฑุณุทู (384โ322 ูุจู ุงูู ููุงุฏ) ู ู ูุจู ุงููุซูุฑูู ุฃูู ุฃุจ ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู - ุฌุงุฏููุง ุจุฃู ู ุง ูู "ุนุงุฏู ุจุทุจูุนุชู" ููุณ ุฏุงุฆู ูุง ููุณ ู ุง ูู "ุนุงุฏู ุจู ูุฌุจ ุงููุงููู". ุงุนุชูุฏ ุฃุฑุณุทู ุฃู ููุงู ุนุฏุงูุฉ ุทุจูุนูุฉ ุตุงูุญุฉ ูู ูู ู ูุงู ุจููุณ ุงูููุฉ. ุฃู ูุฐู ุงูุนุฏุงูุฉ ุงูุทุจูุนูุฉ ุฅูุฌุงุจูุฉ ุ ููุง ุชูุฌุฏ ู ู ูุจู "ุงููุงุณ ุงูุฐูู ูููุฑูู ุจูุฐุง ุฃู ุฐุงู".
ุจุงููุณุจุฉ ูููุฏูุณ ุชูู ุง ุงูุฃููููู (1224 / 25โ1274 ู ) ุ ูุงู ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ูุงูุฏูู ู ุฑุชุจุทูู ุงุฑุชุจุงุทูุง ูุซูููุง. ูุงู ูุนุชูุฏ ุฃู ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู "ูุดุงุฑู" ูู ุงููุงููู ุงูุฅููู "ุงูุฃุจุฏู". ุงุนุชูุฏ ุงูุฃููููู ุฃู ุงููุงููู ุงูุฃุจุฏู ูู ุชูู ุงูุฎุทุฉ ุงูุนููุงููุฉ ุงูุชู ูุชู ู ู ุฎูุงููุง ุชุฑุชูุจ ูู ุงูุฎูููุฉ ุ ูุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ูู ุงูุทุฑููุฉ ุงูุชู ูุดุงุฑู ุจูุง ุงูุจุดุฑ ูู ุงููุงููู ุงูุฃุจุฏู. ูู ุง ุงูุชุฑุถ ุฃู ุงูู ุจุฏุฃ ุงูุฃุณุงุณู ูููุงููู ุงูุทุจูุนู ูู ุฃููุง ูุฌุจ ุฃู ููุนู ุงูุฎูุฑ ููุชุฌูุจ ุงูุดุฑ.
ุฃูุถุญ ุงูู ุคูู CS Lewis (1898-1963) ุงูุฃู ุฑ ุจูุฐู ุงูุทุฑููุฉ: "ููููุง ููุฌูุฉ ุงููุธุฑ ุงูุฏูููุฉ ุ ูุฅู ู ุง ูุฑุงุก ุงูููู ูุดุจู ุงูุนูู ุฃูุซุฑ ู ู ุฃู ุดูุก ุขุฎุฑ ูุนุฑูู ... ุฅูู ูุงุน ุ ููู ุฃูุฏุงู ูููุถู ุดูุฆูุง ูุงุญุฏูุง ุงุฎุฑ. ููุงู "ุดูุก" ููุฌู ุงูููู ุ ูุงูุฐู ูุจุฏู ูู ููุงููู ูุญุซูู ุนูู ูุนู ุงูุตูุงุจ ". (** ุงูู ุณูุญูุฉ ุงูู ุฌุฑุฏุฉ ** ุ ุต 16 - 33)
ูุง ููุชู ููุงุณูุฉ ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ุบุงูุจูุง ุจุงูุฃู ูุฑ ุงูุงูุชุตุงุฏูุฉ ุ ูุจุงูู ุซู ุ ูู ุชูุน ุงูุงูุชุตุงุฏููู ุจุดูู ู ููุฌู ุนู ุฅุตุฏุงุฑ ุฃุญูุงู ููู ุฉ ุฃุฎูุงููุฉ ุตุฑูุญุฉ. ูู ุน ุฐูู ุ ูุฅู ุญูููุฉ ุฃู ุงูุงูุชุตุงุฏ ูุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ู ุชุดุงุจูุงู ูุฏ ุชู ุฅุซุจุงุชูุง ุจุงุณุชู ุฑุงุฑ ูู ุชุงุฑูุฎ ุงูุงูุชุตุงุฏ.
ุฃู ุซูุฉ ุนูู ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ูู ุงูุงูุชุตุงุฏ
ูุฃู ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ููุธุฑูุฉ ุฃุฎูุงููุฉ ูู ูู ููู ู ุนูู ุฃูู ุงู ุชุฏุงุฏ ููุจุญุซ ุงูุนูู ู ูุงูุนููุงูู ูู ููููุฉ ุนู ู ุงูุนุงูู ุ ูู ูู ููู ููุงููู ุงูุงูุชุตุงุฏ ุนูู ุฃููุง ููุงููู ุทุจูุนูุฉ ูููููุฉ ุนู ู ุงูุงูุชุตุงุฏุงุช. ุนูุงูุฉ ุนูู ุฐูู ุ ุฅูู ุงูู ุฏู ุงูุฐู ูุณุชุฎุฏู ููู ุงูุชุญููู ุงูุงูุชุตุงุฏู ููุตู (ุฃู ุญุธุฑ) ุงูุณูุงุณุฉ ุงูุนุงู ุฉ ุฃู ููู ูุฌุจ ุนูู ุงูุดุฑูุงุช ุฃู ุชุชุตุฑู ุจููุณูุง ุ ูุฌุจ ุฃู ุชุนุชู ุฏ ู ู ุงุฑุณุฉ ุงูุงูุชุตุงุฏ ุงูุชุทุจููู ุถู ูููุง ุนูู ุงูุฃูู ุนูู ุจุนุถ ุงูุงูุชุฑุงุถุงุช ุงูุฃุฎูุงููุฉ:
ุฃูุฏ ุงูุงูุชุตุงุฏููู ุงูุฃูุงุฆู ูู ุงูุนุตูุฑ ุงููุณุทู ุ ุจู ุง ูู ุฐูู ุงูุฃููููู ุงูู ุฐููุฑูู ุฃุนูุงู ููุฐูู ุงูุฑูุจุงู ุงูุณูููุงุณุชููู ูู ู ุฏุฑุณุฉ ุณุงูุงู ุงููุง ุ ุจุดุฏุฉ ุนูู ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ุจุงุนุชุจุงุฑู ุฌุงูุจูุง ู ู ุฌูุงูุจ ุงูุงูุชุตุงุฏ ูู ูุธุฑูุงุชูู ุนู ุงูุณุนุฑ ุงูุนุงุฏู ูุณูุนุฉ ุงูุชุตุงุฏูุฉ.
ุจูู ุฌูู ููู ูุธุฑูุงุชู ุงูู ุชุนููุฉ ุจุงูุงูุชุตุงุฏ ุนูู ูุณุฎุฉ ู ู ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ุ ู ุฌุงุฏูุงู ุจุฃู ูููุงุณ ุญููุง ุทุจูุนููุง ูู ุงูู ุทุงูุจุฉ ุจุงูู ูุงุฑุฏ ุบูุฑ ุงูู ู ูููุฉ ูุงูุฃุฑุถ ูู ูููุฉ ุฎุงุตุฉ ุ ูุจุงูุชุงูู ุชุญููููุง ุฅูู ุณูุน ุงูุชุตุงุฏูุฉ ุนู ุทุฑูู ู ุฒุฌูุง ู ุน ุนู ููู .
ุงุดุชูุฑ ุขุฏู ุณู ูุซ (1723-1790) ุจุฃูู ุฃุจ ุนูู ุงูุงูุชุตุงุฏ ุงูุญุฏูุซ. ูู ุฃูู ุฃุทุฑูุญุฉ ุฑุฆูุณูุฉ ูุณู ูุซ ุ ูุธุฑูุฉ ุงูู ุดุงุนุฑ ุงูุฃุฎูุงููุฉ ุ ูุตู "ูุธุงู ุงูุญุฑูุฉ ุงูุทุจูุนูุฉ" ุจุฃูู ู ุตูููุฉ ุงูุซุฑูุฉ ุงูุญููููุฉ. ูุง ูุฒุงู ูุชู ุชุฏุฑูุณ ุงูุนุฏูุฏ ู ู ุฃููุงุฑ ุณู ูุซ ุญุชู ุงูููู ุ ุจู ุง ูู ุฐูู ููุงูููู ุงูุทุจูุนูุฉ ุงูุซูุงุซุฉ ููุงูุชุตุงุฏ:
** ูุงููู ุงูู ุตูุญุฉ ุงูุฐุงุชูุฉ **: ูุนู ู ุงููุงุณ ูู ุตูุญุชูู .
** ูุงููู ุงูู ูุงูุณุฉ **: ุชุฌุจุฑ ุงูู ูุงูุณุฉ ุงููุงุณ ุนูู ุตูุน ู ูุชุฌ ุฃูุถู.
** ูุงููู ุงูุนุฑุถ ูุงูุทูุจ **: ุณูุชู ุฅูุชุงุฌ ุณูุน ูุงููุฉ ุจุฃูู ุณุนุฑ ู ู ูู ูุชูุจูุฉ ุงูุทูุจ ูู ุงูุชุตุงุฏ ุงูุณูู.
ูุณูุท ุงูุถูุก
ุชููู ูุธุฑูุฉ ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ุฃู ุงูุจุดุฑ ูู ุชูููู ุฅุญุณุงุณูุง ุฌููุฑููุง ุจุงูุตูุงุจ ูุงูุฎุทุฃ ูุญูู ุชูููุฑูุง ูุณููููุง.
ูุฐุง ูุชุนุงุฑุถ ู ุน ุงููุธุฑูุงุช ุงููุงุฆูุฉ ุจุฃู ุงูููุงููู ูุจูููุง ุงููุงุณ ููุฎูููููุง ุงุฌุชู ุงุนูุงู.
ุชูุฌุฏ ุฃู ุซูุฉ ุนูู ุงูููุงููู ุงูุทุจูุนูุฉ ูู ุนุฏุฉ ู ุฌุงูุงุช ู ู ุงูููุณูุฉ ุฅูู ุงูุงูุชุตุงุฏ.
ุฅู ู ูุงููู ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ูุฏูู ุฉ ุ ูุงุจุนุฉ ู ู ุฃุฒู ูุฉ ุฃููุงุทูู ูุฃุฑุณุทู.
ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ุซุงุจุช ุนุจุฑ ุงูุฒู ู ููู ุฌู ูุน ุฃูุญุงุก ุงูุนุงูู ูุฃูู ูููู ุนูู ุงูุทุจูุนุฉ ุงูุจุดุฑูุฉ ูููุณ ุนูู ุงูุซูุงูุฉ ุฃู ุงูุนุงุฏุงุช.
ุงูุชุนููู ุงุช
ู ุง ูู ูุธุฑูุฉ ุงููุงููู ุงูุทุจูุนูุ
ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ูู ูุธุฑูุฉ ุฃุฎูุงููุฉ ุชููู ุฃู ุงูุจุดุฑ ูู ุชูููู ููู ูุง ุฌููุฑูุฉ ุชุญูู ุชูููุฑูุง ูุณููููุง.
ููู ูุคุซุฑ ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ุนูู ุงูุฃุนู ุงูุ
ูุคุซุฑ ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ุนูู ุงูุฃุนู ุงู ุงูุชุฌุงุฑูุฉ ู ู ูุฌูุฉ ูุธุฑ ุงูุฃุฎูุงู ุ ุญูุซ ูุง ููุจุบู ููุดุฑูุฉ ุฃู ุชุญุชุงู ุนูู ุนู ูุงุฆูุง ุฃู ุฃุตุญุงุจ ุงูู ุตูุญุฉ ุงูุขุฎุฑูู. ุนูู ุณุจูู ุงูู ุซุงู ุ ูุฌุจ ุฃู ูุชู ุชุณููู ุงูุฃุฏููุฉ ู ุน ุงููุดู ุงููุงู ู ุนู ุงูุฃุถุฑุงุฑ ุงูู ุญุชู ูุฉ ูุนุฏู ุจูุนูุง ุนูู ุฃููุง "ุฒูุช ุซุนุจุงู".
ู ุง ูู ุฃู ุซูุฉ ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ูู ุฃูุธู ุฉ ุงูุญูู ุ
ูู ุฏุณุชูุฑ ุงูููุงูุงุช ุงูู ุชุญุฏุฉ ุ ุญู ุงูู ูุงุทููู ูู ุงูุญูุงุฉ ูุงูุญุฑูุฉ ูุงูุณุนู ูุฑุงุก ุงูุณุนุงุฏุฉ ูู ุดุนุงุฑ ูุณุชูุฏ ุฅูู ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู. ูู ูุงููู ุงูุนููุจุงุช ุ ููุงู ุฌุฑุงุฆู ู ุนููุฉ ู ูุจููุฉ ุนุงูู ููุง ุชูุฑูุจูุง ูุนููุจุฉ ุ ุจู ุง ูู ุฐูู ุงููุชู ูุงูุงุบุชุตุงุจ.
ู ุง ูู ุจุนุถ ุงูุนููุจ ูู ูุธุฑูุฉ ุงููุงููู ุงูุทุจูุนูุ
ูุธุฑูุง ูุฃู ุงููุงููู ุงูุทุจูุนู ููุชุฑุถ ููุงุนุฏ ุงูุชุนู ูู ุ ูุฅูู ูุง ูุฃุฎุฐ ูู ุงูุญุณุจุงู ุญูููุฉ ุฃู ุงูุฃุดุฎุงุต ุงูู ุฎุชูููู ุฃู ุงูุซูุงูุงุช ุงูู ุฎุชููุฉ ูุฏ ููุธุฑูู ุฅูู ุงูุนุงูู ุจุดูู ู ุฎุชูู. ุนูู ุณุจูู ุงูู ุซุงู ุ ุฅุฐุง ูุณุฑ ุงููุงุณ ุจุดูู ู ุฎุชูู ู ุง ูุนููู ุฃู ูููู ุงูุดูุก ุนุงุฏูุงู ุฃู ุนุงุฏูุงู ุ ูุณุชุฎุชูู ุงููุชุงุฆุฌ.