Klątwa Zasobów
Co to jest klątwa zasobów?
Klątwa surowcowa to termin używany do opisania paradoksalnej sytuacji, w której kraj nie radzi sobie ekonomicznie, mimo że posiada cenne zasoby naturalne. Klątwa zasobów może być również nazwana pułapką zasobów lub paradoksem obfitości.
Istnieje wiele potencjalnych wyjaśnień tego zjawiska, ale ogólnie rzecz biorąc, uważa się, że jest to spowodowane zbyt dużą koncentracją kapitału i siły roboczej kraju w zaledwie kilku branżach zależnych od zasobów. Niedokonanie odpowiednich inwestycji w innych sektorach może spowodować, że kraje staną się podatne na spadki cen towarów, co w dłuższej perspektywie doprowadzi do gorszych wyników gospodarczych.
Jak działa klątwa zasobów
Klątwa surowcowa lub pułapka surowcowa to paradoksalna sytuacja, w której kraje obfitujące w nieodnawialne zasoby naturalne doświadczają stagnacji wzrostu gospodarczego lub nawet kurczenia się gospodarki. Klątwa surowcowa pojawia się głównie wtedy, gdy kraj zaczyna koncentrować wszystkie swoje środki produkcyjne na jednej branży, takiej jak wydobycie lub wydobycie ropy, i zaniedbuje inwestycje w innych głównych sektorach.
Czasami klątwa zasobów może również wynikać z korupcji w rządzie. Jeśli duża część bogactwa narodowego jest skoncentrowana tylko w kilku branżach, rząd może nadużywać swoich uprawnień regulacyjnych, na przykład przyznając wartościowe kontrakty oparte na łapówkach. Jeśli zbyt dużo pracy i kapitału napłynie do zaledwie kilku sektorów, może to osłabić resztę gospodarki i zaszkodzić całemu krajowi.
Kraje o bardziej zróżnicowanych gospodarkach lepiej znoszą globalne cykle gospodarcze niż kraje o skoncentrowanych gospodarkach.
Ten rodzaj problemu jest często obserwowany w gospodarkach rozwijających się, które niedawno odkryły duże złoża surowców naturalnych. Po odkryciu zasobu naturalnego dostępny kapitał inwestycyjny ma tendencję do przyciągania się do tej branży.
Nowy przemysł staje się źródłem wzrostu gospodarczego i względnego dobrobytu gospodarczego, oferując atrakcyjne płace i zachęcając obywateli do inwestowania oszczędności w nowy przemysł. W dłuższej perspektywie ta dynamika może doprowadzić do tego, że kraje staną się bardzo zależne od ceny tego konkretnego towaru,. co w konsekwencji utrudni dalszy rozwój gospodarki.
Przykłady z prawdziwego świata przekleństwa zasobów
Rozważmy przypadek Angoli. Położona na zachodnim wybrzeżu Afryki Południowej Angola jest domem dla około 30 milionów obywateli. Jego gospodarka jest jednak silnie uzależniona od surowców, a produkty naftowe stanowią około 90% krajowego eksportu.
Gospodarka Angoli jest niezwykle narażona na jakikolwiek duży lub trwały spadek cen ropy, ponieważ praktycznie całe bogactwo narodu zależy od tego jednego sektora. W tym sensie Angola mogła być „przeklęta” przez swoje duże rezerwy ropy.
Kolejnym krajem, który w dużej mierze opiera się na sprzedaży ropy innym narodom, jest Arabia Saudyjska. Na szczęście, w przeciwieństwie do Angoli, Arabia Saudyjska podjęła kroki w celu stałego zdywersyfikowania swojej gospodarki z eksportu ropy naftowej. W 2010 r. ropa naftowa stanowiła 75% całkowitego eksportu Arabii Saudyjskiej. Szybko do 2018 r. i liczba ta spadła do nieco ponad 55%.
W międzyczasie Arabii Saudyjskiej udało się zwiększyć eksport różnych towarów, które są związane z ropą naftową, ale znajdują się na wyższym poziomie w łańcuchu wartości. W ten sposób Arabia Saudyjska była w stanie zmniejszyć swoją zależność od ropy naftowej i podjąć kroki w kierunku rozwoju swojej gospodarki, czyniąc ją mniej podatną na klątwę surowcową.
Przegląd najważniejszych wydarzeń
Zarówno Angola, jak i Arabia Saudyjska cierpią z powodu klątwy surowcowej, chociaż Arabia Saudyjska odniosła sukces w dywersyfikacji w ostatnich latach.
Klątwa zasobów odnosi się do krajów, które osiągają gorsze wyniki gospodarcze, mimo że korzystają z cennych zasobów naturalnych.
Dzieje się tak głównie wtedy, gdy kraj koncentruje wszystkie swoje środki produkcyjne na sektorze zależnym od zasobów.
Może to prowadzić do dużego uzależnienia od ceny danego towaru, utrudniając dalszy rozwój gospodarki.
