콘드라티예프 웨이브
์ฝ๋๋ผํฐ์ํ ์จ์ด๋ธ๋?
Kondratiev Wave๋ ๊ธฐ์ ํ์ ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ์ฌ๊ฒจ์ง๋ ์ํ ๊ฐ๊ฒฉ ๋ฐ ๊ธฐํ ๊ฐ๊ฒฉ์ ์ฅ๊ธฐ ๊ฒฝ์ ์ฃผ๊ธฐ๋ก, ๊ฒฝ์ ์ ํด์ ํจ๊ป ์ฅ๊ธฐ๊ฐ์ ๋ฒ์์ ๊ฐ์ ธ์ต๋๋ค. ์ด ์ด๋ก ์ ๋์ฐ๋ฌผ๊ณผ ๊ตฌ๋ฆฌ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ฅ๊ธฐ์ ์ธ ์ฃผ๊ธฐ๋ฅผ ๊ฒฝํํ๋ค๋ ์ฌ์ค์ ์์์ฐจ๋ฆฐ ๋์ ๊ฒฝ์ ํ์ Nikolai D. Kondratiev("Kondratieff"๋ผ๊ณ ๋ ํจ)์ ์ํด ์ค๋ฆฝ๋์์ต๋๋ค. Kondratiev๋ ์ด๋ฌํ ์ฃผ๊ธฐ๊ฐ ์งํ์ ์๊ธฐ ์์ ์ ๊ธฐ๊ฐ์ ํฌํจํ๋ค๊ณ ๋ฏฟ์์ต๋๋ค.
"Kondratieff Wave", "Supercycle", "K-Wave", "์์ง" ๋๋ "์ฅํ"๋ผ๊ณ ๋ ํฉ๋๋ค.
์ฃผ์ ๋ด์ฉ
- Kondratiev Waves๋ ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ๋ณํ๋ ํน์ ๊ฒฝ์ ์๊ณ์ด ๋ฐ์ดํฐ์์ ๋ช ๋ฐฑํ ์ฅ๊ธฐ(~50๋ ) ํ๋ ํจํด์ ๋๋ค.
- Kondratiev Waves๋ ์๋ ๋์ ๊ฒฝ์ ํ์ Nicolai Kondratiev์ ์ํด ๊ธฐ์ ๋์์ผ๋ฉฐ ์ดํ ๋ค๋ฅธ ๊ฒฝ์ ํ์ ๋ฐ ์ฌ๋ฌด ํ๋ก ๊ฐ์ ์ํด ์ฐ๊ตฌ๋์์ต๋๋ค.
- Kondratiev์ ์ด๋ก ์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๊ฒฝ์ ํ์๋ค์ ์ํด ์์ฉ๋์ง ์์ผ๋ฉฐ ์์ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ณํ์ ์ํด ์์ฑ๋ ํต๊ณ์ ํ์์ผ๋ก ์ฝ๊ฒ ์ค๋ช ๋ ์ ์์ต๋๋ค.
์ฝ๋๋ผํฐ์ํ ํ๋์ ์ดํด
๋์ฐ๋ฌผ ๊ฐ๊ฒฉ์ ๋ํ Kondratiev์ ์ฐ๊ตฌ๋ ๊ฐ๊ฒฉ ๊ธฐ๋ก์ด ์ ์ง๋์๋ ์ ๋ฝ์ ์ฃผ์ ๊ณก๋ฌผ ์์ฅ์์ ๋ฐ ๋ฐ ๊ธฐํ ์๋ฌผ์ ์ญ์ฌ์ ๊ฐ๊ฒฉ์ ์กฐ์ฌํ๋๋ก ์ด๋์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ ๋ค์ํ ์์ฅ์์ ์ํ ๊ฐ๊ฒฉ์ ๋ํ ๊ฑฐ์ 150๋ ๋ถ๋์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์์งํ์ต๋๋ค. Kondratiev๋ ๋ณด๊ณ ๋ ์์ฅ ๊ฐ๊ฒฉ์ ์ด๋ฌํ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ฅผ ๊ฒฐํฉํ์ฌ ๊ฐ๊ฒฉ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ธด ์๊ณ์ด์ ๋ง๋ค์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ๊ทธ๋ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ์ดํฐ ์๋ฆฌ์ฆ๋ฅผ ์์ ๊ฐ๊ฒฉ ๋ฐ์ดํฐ์์ ์ด๋ ํ๊ท ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ๊ฐ๊ฒฉ ๋ณํ์จ๊ณผ ๊ฐ๊ฐ์ ์ด๋ ํ๊ท ์ผ๋ก ๋ณํํ์ต๋๋ค. Kondratiev๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ด ์์ ์ ์ํํ์ฌ ๊ฐ๊ฒฉ์ ์ฅ๊ธฐ์ ํน์ฑ๊ณผ ์ถ์ธ๋ฅผ ํ์ํ๊ธฐ๋ฅผ ํฌ๋งํ์ต๋๋ค.
์ด๋ฌํ ๋ฐฉ์์ผ๋ก Kondratiev๋ ์ฝ 50๋ ์ ๊ธฐ๊ฐ ๋์ ์ํ ๊ฐ๊ฒฉ์ ๊ท์น์ ์ธ ํ๋ ํจํด์ด๋ผ๊ณ ๋ฏฟ์๋ ๊ฒ์ ์๋ณํ ์ ์์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ 1790-1849๋ ์ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ์ฃผ๊ธฐ์ 1850-1896๋ ์ ๋ ๋ฒ์งธ ์ฃผ๊ธฐ๋ผ๋ ๋ ๊ฐ์ ์์ ํ ์ฃผ๊ธฐ๊ฐ ๊ทธ์ ๋ฐ์ดํฐ์์ ๊ด์ฐฐ๋ ์ ์์ผ๋ฉฐ ์ธ๊ณ ์ํ ์์ฅ์ ์ 3์ ๋ฌผ๊ฒฐ์ ์ค๊ฐ์ฏค์ ์๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ ์๋ จ ๊ฒฝ์ ์์ ์๋น์ํธ์ ๊ฐ๊ฒฉ ๋ฐ ์์ฐ ๊ณํ์ ๋๊ธฐ ์ํด ๊ด์ฐฐํ ํจํด์์ ์ป์ ํต์ฐฐ๋ ฅ์ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ๋ฅผ ํฌ๋งํ์ต๋๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ Kondratiev์ ์ด๋ก ์ ํ์๋ฐ์ง ๋ชปํ์ต๋๋ค. ๊ณต์ฐ์ฃผ์ ๊ด๋ฆฌ๋ค์ ๊ทธ์ ๊ฒฌํด๋ฅผ ์ซ์ดํ๋๋ฐ, ๊ทธ ์ด์ ๋ ์๋ณธ์ฃผ์ ๊ตญ๊ฐ๊ฐ ๋ฉธ๋ง์ ํผํ ์ ์๋ ๊ธธ์ ์๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ๊ธฐ๋ณต๋ง ๊ฒช์์ ๋ฟ์ด๋ผ๊ณ ์ ์ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋๋ค. ์ฝ๋๋ผํฐ์ํ๋ ๋ํ ๋ ๋์ ์ ๊ฒฝ์ ์ ์ฑ ์ ์ด์ฑ์ ์ผ๋ก ์ง์งํ๋๋ฐ, ์ด ์ ์ฑ ์ ์๋น์ํธ ๊ฒฝ์ ์์ ๊ฒฝ์ ์ค์ ๊ณํ์ ์ด๊ธฐ ๋น์ฐธํ ์คํจ ์ดํ ์ผ๋ถ ์ํ๊ณผ ์๋น์ค์ ๋ํ ์์ฅ์ ์ฌ๋์ ํ์ง๋ง ์คํ๋ฆฐ์ ์ง๊ถ์ผ๋ก ์ธํด ์ ์ฃผ๋ฅผ ๋ฐ์์ต๋๋ค. ๊ทธ์ ๊ฒฝ์ ์ ์์ด๋์ด์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก Kondratiev๋ ๋ชจ์คํฌ๋ฐ ๊ทผ์ฒ์ ๊ฐ์ฅ์์ 8๋ ํ์ ์ ๊ณ ๋ฐ์์ต๋๋ค. ํ์ด ๋๋์ ๊ทธ๋ ๋ค์ ์ฌ์ฌ์ ๋ฐ์ 10๋ ์ ๋ ์ ๊ณ ๋ฐ์์ง๋ง ํฌ์ฅ๋๋ ๋์ ๋ชจ์คํฌ๋ฐ์ ์ฝ๋ฌด๋๋ฅด์นด ์ฒํ์ฅ์์ NKVD(์๋น์ํธ ๋น๋ฐ ๊ฒฝ์ฐฐ) ์์์ ์ด์ ๋ง์ ์ฌ๋งํ๋ค.
์ฝ๋๋ผํฐ์ํ ์ด๋ก ์ ์ดํ ์ ์ฉ
์ผ๋ถ ํ๋์ ๊ฒฝ์ ํ์๋ค์ Kondratiev์ ์ด๋ก ์ ๊ด์ฌ์ ๊ฐ๊ฒ ๋์์ง๋ง, ์ฌ์ ํ ๊ฒฝ์ ํ์๋ณด๋ค ๋น๊ฒฝ์ ์ ์ผ๋ก ํ๋ จ๋ ํฌ์์๋ค์๊ฒ ๋ ์ธ๊ธฐ๊ฐ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ฌํ ์์ด๋์ด์ ๋ค์ํ ์ง์ง์๋ค์ ๊ด๋ จ๋ ์๊ธฐ, ๋ฐฉํฅ ๋ฐ ์ธ๊ณผ์ ์์ธ์ ๋ํด ์ข ์ข ๋์ํ์ง ์์ต๋๋ค. ์ผ๋ถ ์ฌ๋ฌด ๋ฐ ๊ฒฝ์ ์์ธก๊ฐ๋ ์์ธก ๋ชจ๋ธ์์ Kondratiev Waves ๋ฐ ์ ์ฌํ ์ด๋ก ์ ์ฌ์ฉํ๋ ค๊ณ ์๋ํ์ต๋๋ค.
๊ทธ์ ์ ์ ๊ฒฝ์ ์ฌ์ดํด์์ Joseph Schumpeter ๋ Kondratiev Waves(๋ค๋ฅธ ๋ ์งง์ ํ๋ ์ธ์๋)๋ฅผ ํฌํจํ์ฌ ๊ธธ์ด๊ฐ ๋ค๋ฅธ ์ผ๋ จ์ ํ๋ ํจํด์ด ๊ฒฝ์ ์ ์ญ์ฌ์ , ์ฃผ๊ธฐ์ ์ถ์ธ๋ฅผ ์ค๋ช ํ ์ ์๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ Kondratiev Waves์ ์ฃผ์ ๋์ธ์ผ๋ก ๊ธฐ์ ํ์ ์ ๊ผฝ์์ต๋๋ค.
Kondratiev Waves๋ ์ค์ ๋ก ์กด์ฌํฉ๋๊น?
Kondratiev Waves์ ์กด์ฌ๋ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๊ฒฝ์ ํ์๋ค์ ์ํด ๋ฐ์ ๋ค์ฌ์ง์ง ์์ต๋๋ค. Kondratiev ์ด๋ก ์ ์๊ธฐ์ ์ฑ๊ฒฉ์ ๋ํ ๋ค์ ์์์ ์ด๊ณ ์ข ์ข ์์ถฉ๋๋ ๊ฒฌํด๋ Kondratiev Wave๊ฐ ์ค์ ๋ก ๋ฌด์์ธ์ง, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ฒฝ์ ๊ฐ ํน์ ์์ ์์ ๊ฐ์ ๋ ํ๋์ ์๋ ์์น์ ๋ํด ์ง์ง์ ์ฌ์ด์์๋ ํฉ์ ๋ถ์กฑ์ผ๋ก ์ด์ด์ง๋๋ค. ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ธธ์ด์ ๋นํด ์๋์ ์ผ๋ก ๊ธด ์จ์ด๋ธ ๊ธฐ๊ฐ(๊ธธ์ด๊ฐ ๋ช ๊ฐ์ ์ ์ฒด ์จ์ด๋ธ์ ๋ถ๊ณผํจ)์ ๋ณธ์ง์ ์ผ๋ก ๊ทธ ํน์ฑ์ ๋ํ ํ๊ณ ํ ๊ฒฐ๋ก ์ ๋์ถํฉ๋๋ค.
๊ฒ๋ค๊ฐ, Slutsky-Yule Effect๋ก ์๋ ค์ง ๋ฌด์์ ์๊ณ์ด ๋ฐ์ดํฐ์ ์ ์๋ ค์ง ์ํ์ ์์ฑ์ ์ฐ์์ ์ธ ์ด๋ ํ๊ท ๊ณผ ๋ฐ์ดํฐ ํฌ์ธํธ ๊ฐ์ ๋ณํ์จ์ ์ทจํจ์ผ๋ก์จ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋ณํํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค(Kondratiev๊ฐ ๊ทธ์ ์์ ๊ฐ๊ฒฉ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ํ๋ ๊ฒ์ฒ๋ผ )๋ ๋ฐ์ดํฐ ์์ฒด์ ๊ธฐ๋ณธ ์ถ์ธ๋ฅผ ๋ฐ์ํ์ง ์๋ ์คํจ๋ฆฌ์ด์ค ์จ์ด๋ธ์ ๊ฐ์ ํจํด์ ์์ฑํฉ๋๋ค. ์ด๊ฒ์ ์์์ ์ผ๋ จ์ ๋์๋ก ์ฝ๊ฒ ์ฆ๋ช ํ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ Kondratiev์ ๊ฐ์ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋ณํ๋ ๋ฐ์ดํฐ ์ธ๋ถ์ ์ค์ ์ค๋ช ๋๋ ์์ธก๋ ฅ์ด ์๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ํต๊ณ์ ๋ง์ฌ์ง์ ๋ถ์ฃผ์ํ ์ธ๊ณต๋ฌผ์์ด ๊ฑฐ์ ํ์คํจ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค(์ด๋ ์ด๋ ํ๊ท ์ ์ ์์ ๋ฐ๋ผ ํ์ฐ์ ์ผ๋ก ์ญ๋ฐฉํฅ ๋ณด๊ธฐ์).