Baronowie rabusiów
Kim jest baron rabusiów?
Baron-rozbójnik jest jednym z odnoszących sukcesy amerykańskich przemysłowców XIX wieku, znanego również jako Epoka Pozłacana. Baron-rozbójnik to termin, który jest czasem przypisywany każdemu odnoszącemu sukcesy biznesmenowi, którego praktyki są uważane za nieetyczne lub pozbawione skrupułów. Takie zachowanie może obejmować nadużycia wobec pracowników lub środowiska, manipulacje na giełdzie lub celowe ograniczanie produkcji w celu naliczania wyższych cen.
Zrozumienie baronów rabusiów
Pierwsze znane użycie wyrażenia „baron-rozbójnik” dotyczyło władców feudalnych w średniowiecznej Europie, którzy rabowali podróżnych, często statki handlowe wzdłuż Renu, gdy przejeżdżali w pobliżu. Termin pojawił się w amerykańskich gazetach w 1859 roku. Jego współczesne użycie wywodzi się z The Robber Barons Matthew Josephsona.
baronów rabusiów powszechnie pogardzano i uważano je za drapieżnych monopolistów. Jednak późniejsze biografie i recenzje historyczne dotyczące amerykańskich baronów-rabusiów epoki pozłacanej rzucają bardziej skomplikowane i korzystne światło.
Baronowie rabusiów i monopole
Głównym zarzutem przeciwko dziewiętnastowiecznym kapitalistom było to, że byli monopolistami. Strach przed złodziejskimi baronami i ich monopolistycznymi praktykami zwiększył publiczne poparcie dla ustawy antymonopolowej Shermana z 1890 roku.
Teoria ekonomii mówi, że monopolista osiąga wysokie zyski, ograniczając produkcję i podnosząc ceny. Dzieje się tak tylko wtedy, gdy monopolista wycenia ceny lub prawnie ogranicza jakiekolwiek konkurencyjne firmy w branży. Nie ma jednak historycznych dowodów na to, że naturalne monopole powstały przed ustawą antymonopolową Shermana.
Wielu tak zwanych baronów rabusiów — James J. Hill, Andrew Carnegie, Cornelius Vanderbilt i John D. Rockefeller — stało się bogatymi przedsiębiorcami dzięki innowacjom produktowym i efektywności biznesowej. Spośród towarów i usług, które dostarczali, podaż rosła, a ceny gwałtownie spadały, znacznie podnosząc standard życia Amerykanów. To przeciwieństwo zachowań monopolistycznych.
Andrew Carnegie za życia przekazał ponad 350 milionów dolarów na cele charytatywne, w tym ponad 56 milionów na budowę 2 509 bibliotek publicznych na całym świecie.
Krytyka baronów rabusiów
Wśród powszechnych krytyki wczesnych baronów rabusiów znalazły się złe warunki pracy dla pracowników, egoizm i chciwość. Niektórzy baronowie-rabusie – w tym Robert Fulton, Edward K. Collins i Leland Stanford – dorobili się bogactwa dzięki politycznej przedsiębiorczości.
Wielu bogatych potentatów kolejowych w XIX wieku otrzymało uprzywilejowany dostęp i finansowanie od rządu dzięki szerokiemu korzystaniu z lobbystów. Otrzymywali monopolistyczne specjalne licencje, subsydia na milę, ogromne dotacje do ziemi i niskooprocentowane pożyczki.
Uwagi specjalne
Warunki pracy w XIX-wiecznej Ameryce były co najmniej trudne. Baronowie rabusie wykorzystywali swoich robotników, ale czasami oferowali lepsze warunki pracy niż ówczesna norma. Na przykład Rockefeller i Ford płacili wyższe niż przeciętne pensje, w tym premie za innowacyjność lub wyjątkową produkcję. Menedżerowie często otrzymywali długie, pełnopłatne urlopy.
Niektórzy potentaci należą do najbardziej znanych filantropów wszechczasów. Rockefeller przekazał około 10% każdej wypłaty, jaką kiedykolwiek zarobił. Przekazał prawie 550 milionów dolarów na cele charytatywne i promował badania biomedyczne, publiczne urządzenia sanitarne, szkolenia medyczne i możliwości edukacyjne dla mniejszości znajdujących się w niekorzystnej sytuacji.
Potentat kolejowy James J. Hill nagłośnił i zapewnił bezpłatną edukację na temat dywersyfikacji upraw, a także darmowe ziarno, bydło i drewno dla lokalnych społeczności. Przewoziłby imigrantów po obniżonych stawkach, gdyby obiecali uprawiać ziemię w pobliżu jego linii kolejowych.
Przegląd najważniejszych wydarzeń
Baronów rabusiów oskarżano o bycie monopolistami, którzy zarabiali na celowym ograniczaniu produkcji towarów, a następnie podnoszeniu cen.
Z drugiej strony, niektórzy z najsłynniejszych z tych potentatów stali się znanymi filantropami w późniejszym życiu, rozdając setki milionów dolarów na różne szlachetne cele.
Na liście tak zwanych baronów rabusiów znajdują się Andrew Carnegie, Cornelius Vanderbilt i John D. Rockefeller.
Baron-rozbójnik jest terminem często używanym w XIX wieku w okresie epoki pozłacanej Ameryki, aby opisać odnoszących sukcesy przemysłowców, których praktyki biznesowe były często uważane za bezwzględne lub nieetyczne.
