분산 분석(ANOVA)
λΆμ° λΆμ(ANOVA)μ΄λ 무μμ λκΉ?
λΆμ° λΆμ(ANOVA)μ λ°μ΄ν° μΈνΈ λ΄μμ λ°κ²¬λ κ΄μ°°λ μ§κ³ λ³λμ±μ κ³ν΅ μμΈκ³Ό 무μμ μμΈμ λ λΆλΆμΌλ‘ λΆν νλ ν΅κ³μ μ¬μ©λλ λΆμ λꡬμ λλ€. κ³ν΅μ μμΈμ μ£Όμ΄μ§ λ°μ΄ν° μΈνΈμ ν΅κ³μ μν₯μ λ―ΈμΉλ λ°λ©΄ 무μμ μμΈμ κ·Έλ μ§ μμ΅λλ€. λΆμκ°λ ANOVA ν μ€νΈλ₯Ό μ¬μ©νμ¬ νκ· μ°κ΅¬μμ λ 립 λ³μκ° μ’ μ λ³μμ λ―ΈμΉλ μν₯μ νμΈν©λλ€.
t-κ²μ λ° z-κ²μ λ°©λ² μ Ronald Fisherκ° λΆμ° λΆμ λ°©λ²μ λ§λ 1918λ κΉμ§ ν΅κ³ λΆμμ μ¬μ©λμμ΅λλ€. ANOVAλ Fisher λΆμ° λΆμμ΄λΌκ³ λ νλ©° t-κ²μ λ° z-κ²μ μ νμ₯μ λλ€. μ΄ μ©μ΄λ 1925λ Fisherμ μ μ "Statistical Methods for Research Workers"μ λμ¨ ν μ λͺ ν΄μ‘μ΅λλ€. κ·Έκ²μ μ€ν μ¬λ¦¬νμμ μ¬μ©λμκ³ λμ€μ λ 볡μ‘ν μ£Όμ λ‘ νμ₯λμμ΅λλ€.
ANOVA 곡μμ λ€μκ³Ό κ°μ΅λλ€.
λΆμ° λΆμμ 무μμ 보μ¬μ€λκΉ?
ANOVA ν μ€νΈλ μ£Όμ΄μ§ λ°μ΄ν° μΈνΈμ μν₯μ λ―ΈμΉλ μμΈμ λΆμνλ μ΄κΈ° λ¨κ³μ λλ€. ν μ€νΈκ° μλ£λλ©΄ λΆμκ°λ λ°μ΄ν° μΈνΈμ λΆμΌμΉμ μλΉν κΈ°μ¬λ₯Ό νλ λ°©λ²λ‘ μ μμΈμ λν΄ μΆκ° ν μ€νΈλ₯Ό μνν©λλ€. λΆμκ°λ f-κ²μ μμ ANOVA κ²μ κ²°κ³Όλ₯Ό νμ©νμ¬ μ μλ νκ· λͺ¨λΈκ³Ό μΌμΉνλ μΆκ° λ°μ΄ν°λ₯Ό μμ±ν©λλ€.
ANOVA ν μ€νΈλ₯Ό μ¬μ©νλ©΄ λ μ΄μμ κ·Έλ£Ήμ λμμ λΉκ΅νμ¬ μ΄λ€ μ¬μ΄μ κ΄κ³κ° μλμ§ μ¬λΆλ₯Ό νμΈν μ μμ΅λλ€. ANOVA 곡μμ κ²°κ³ΌμΈ F ν΅κ³λ(F-λΉμ¨μ΄λΌκ³ λ ν¨)μ μ¬μ©νλ©΄ μ¬λ¬ λ°μ΄ν° κ·Έλ£Ήμ λΆμνμ¬ μν κ° λ° μν λ΄ λ³λμ±μ κ²°μ ν μ μμ΅λλ€.
κ·λ¬΄ κ°μ€ μ΄λΌκ³ νλ ν μ€νΈλ κ·Έλ£Ή κ°μ μ€μ μ°¨μ΄κ° μμΌλ©΄ ANOVAμ F-λΉμ¨ ν΅κ³μ κ²°κ³Όλ 1μ κ°κΉμΈ κ²μ λλ€. F ν΅κ³μ κ°λ₯ν λͺ¨λ κ°μ λΆν¬λ F-λΆν¬μ λλ€. μ΄κ²μ μ€μ λ‘ λΆμ μμ λμ λΆλͺ¨ μμ λ λΌκ³ νλ λ κ°μ§ νΉμ± μ«μκ° μλ λΆν¬ ν¨μ κ·Έλ£Ήμ λλ€.
ANOVAλ₯Ό μ¬μ©νλ λ°©λ²μ μ
μλ₯Ό λ€μ΄ μ°κ΅¬μμ μ¬λ¬ λνμ νμλ€μ ν μ€νΈνμ¬ ν λνμ νμμ΄ λ€λ₯Έ λνμ νμλ³΄λ€ μ§μμ μΌλ‘ μ°μνμ§ νμΈν μ μμ΅λλ€. λΉμ¦λμ€ μ ν리μΌμ΄μ μμ R&D μ°κ΅¬μμ μ νμ λ§λλ λ κ°μ§ λ€λ₯Έ νλ‘μΈμ€λ₯Ό ν μ€νΈνμ¬ λΉμ© ν¨μ¨μ± μΈ‘λ©΄μμ ν νλ‘μΈμ€κ° λ€λ₯Έ νλ‘μΈμ€λ³΄λ€ λμμ§ νμΈν μ μμ΅λλ€.
μ¬μ©λλ ANOVA ν μ€νΈ μ νμ μ¬λ¬ μμΈμ λ°λΌ λ€λ¦ λλ€. λ°μ΄ν°κ° μ€νμ μ΄μ΄μΌ ν λ μ μ©λ©λλ€. λΆμ° λΆμμ ν΅κ³ μννΈμ¨μ΄μ μ‘μΈμ€ν μ μλ κ²½μ° μλμΌλ‘ ANOVAλ₯Ό κ³μ°νλ λ° μ¬μ©λ©λλ€. μ¬μ©μ΄ κ°νΈνκ³ μμ μνμ κ°μ₯ μ ν©ν©λλ€. λ§μ μ€ν μ€κ³μμ νλ³Έ ν¬κΈ°λ λ€μν μμΈ μμ€ μ‘°ν©μ λν΄ λμΌν΄μΌ ν©λλ€.
ANOVAλ 3κ° μ΄μμ λ³μλ₯Ό ν μ€νΈνλ λ° μ μ©ν©λλ€. μ¬λ¬ κ°μ 2-νλ³Έ t-κ²μ κ³Ό μ μ¬ν©λλ€. κ·Έλ¬λ μ 1μ’ μ€λ₯ κ° λ μ κ³ λ€μν λ¬Έμ μ μ ν©ν©λλ€. ANOVAλ κ° κ·Έλ£Ήμ νκ· μ λΉκ΅νμ¬ μ°¨μ΄μ μ κ·Έλ£Ήννκ³ λΆμ°μ λ€μν μμ€λ‘ λΆμ°μν€λ κ²μ ν¬ν¨ν©λλ€. μ£Όμ , ν μ€νΈ κ·Έλ£Ή, κ·Έλ£Ή κ° λ° κ·Έλ£Ή λ΄μμ μ¬μ©λ©λλ€.
μΌμ λΆμ° λΆμ λ μ΄μ λΆμ° λΆμ
ANOVAμλ λ¨λ°©ν₯(λλ λ¨λ°©ν₯) λ° μλ°©ν₯μ λ κ°μ§ μ£Όμ μ νμ΄ μμ΅λλ€. ANOVAμ λ³νλ μμ΅λλ€. μλ₯Ό λ€μ΄ MANOVA(λ€λ³λ ANOVA)λ μ μκ° μ¬λ¬ μ’ μ λ³μλ₯Ό λμμ ν μ€νΈνλ λ°λ©΄ νμλ ν λ²μ νλμ μ’ μ λ³μλ§ νκ°νλ€λ μ μμ ANOVAμ λ€λ¦ λλ€. λ¨λ°©ν₯ λλ μλ°©ν₯μ λΆμ° λΆμ ν μ€νΈμμ λ 립 λ³μμ μλ₯Ό λνλ λλ€. μΌμ λΆμ° λΆμμ λ¨λ λ°μ λ³μμ λν λ¨λ μμΈμ μν₯μ νκ°ν©λλ€. λͺ¨λ μνμ΄ λμΌνμ§ μ¬λΆλ₯Ό κ²°μ ν©λλ€. μΌμ λΆμ° λΆμμ 3κ° μ΄μμ λ 립μ μΈ(κ΄λ ¨λμ§ μμ) κ·Έλ£Ήμ νκ· κ°μ ν΅κ³μ μΌλ‘ μ μν μ°¨μ΄κ° μλμ§ μ¬λΆλ₯Ό νμΈνλ λ° μ¬μ©λ©λλ€.
μλ°©ν₯ ANOVAλ μΌμ λΆμ° λΆμμ νμ₯μ λλ€. λ¨λ°©ν₯μμλ μ’ μ λ³μμ μν₯μ λ―ΈμΉλ νλμ λ 립 λ³μκ° μμ΅λλ€. μλ°©ν₯ ANOVAμλ λ κ°μ λ λ¦½μ΄ μμ΅λλ€. μλ₯Ό λ€μ΄, μλ°©ν₯ ANOVAλ₯Ό ν΅ν΄ νμ¬λ κΈμ¬ λ° κΈ°μ μΈνΈμ κ°μ λ κ°μ λ 립 λ³μλ₯Ό κΈ°λ°μΌλ‘ μμ μ μμ°μ±μ λΉκ΅ν μ μμ΅λλ€. λ μμΈ κ°μ μνΈμμ©μ κ΄μ°°νκ³ λμμ λ μμΈμ ν¨κ³Όλ₯Ό ν μ€νΈνλ λ° νμ©λ©λλ€.
##νμ΄λΌμ΄νΈ
κ·Έλ£Ή κ°μ μ€μ λΆμ°μ΄ μλ κ²½μ° ANOVAμ F-λΉμ¨μ 1μ κ°κΉμμΌ ν©λλ€.
μΌμ λΆμ° λΆμμ μ’ μ λ³μμ λ 립 λ³μ κ°μ κ΄κ³μ λν μ 보λ₯Ό μ»κΈ° μν΄ 3κ° μ΄μμ λ°μ΄ν° κ·Έλ£Ήμ μ¬μ©λ©λλ€.
λΆμ° λΆμ λλ ANOVAλ κ΄μ°°λ λΆμ° λ°μ΄ν°λ₯Ό μΆκ° ν μ€νΈμ μ¬μ©νκΈ° μν΄ λ€λ₯Έ ꡬμ±μμλ‘ λΆλ¦¬νλ ν΅κ³μ λ°©λ²μ λλ€.