Ilościowa teoria pieniądza
Jaka jest teoria ilościowa pieniądza?
Ilościowa teoria pieniądza jest teorią, według której zmiany ceny są powiązane ze zmianami podaży pieniądza. Jest on najczęściej wyrażany i nauczany za pomocą równania wymiany i jest kluczowym fundamentem ekonomicznej teorii monetaryzmu.
Zrozumienie teorii ilościowej pieniądza
Najpopularniejsza wersja, czasami nazywana „teorią neoilości” lub teorią rybacką, sugeruje, że istnieje mechaniczna i stała proporcjonalna zależność między zmianami podaży pieniądza a ogólnym poziomem cen. To popularne, choć kontrowersyjne sformułowanie ilościowej teorii pieniądza oparte jest na równaniu amerykańskiego ekonomisty Irvinga Fishera.
Równanie Fishera jest obliczane jako:
Ogólnie rzecz biorąc, ilościowa teoria pieniądza wyjaśnia, w jaki sposób wzrost ilości pieniądza powoduje inflację i odwrotnie. W pierwotnej teorii założono, że V jest stałe, a T jest stabilne w stosunku do M, tak że zmiana M bezpośrednio wpływa na P. Innymi słowy, jeśli podaż pieniądza wzrośnie, średni poziom cen będzie miał tendencję do wzrost proporcjonalny (i odwrotnie), z niewielkim wpływem na realną działalność gospodarczą.
Na przykład, jeśli Rezerwa Federalna (Fed) lub Europejski Bank Centralny (EBC) podwoiłyby podaż pieniądza w gospodarce, długoterminowe ceny w gospodarce miałyby tendencję do dramatycznego wzrostu. Dzieje się tak, ponieważ więcej pieniędzy krążących w gospodarce równałoby się większemu popytowi i wydatkom konsumentów, powodując wzrost cen.
Krytyka teorii ilościowej pieniądza Fishera
Ekonomiści nie są zgodni co do tego, jak szybko i jak proporcjonalnie ceny dostosowują się po zmianie ilości pieniądza oraz jak stabilne są V i T w odniesieniu do czasu i M.
Klasyczne podejście w większości podręczników do ekonomii opiera się na równaniu Fishera, ale istnieją konkurujące teorie.
Model Fishera ma wiele zalet, w tym prostotę i możliwość zastosowania do modeli matematycznych. Wykorzystuje jednak pewne założenia, które inni ekonomiści kwestionowali, aby wygenerować jego prostotę, w tym neutralność mechanizmu podaży i transmisji pieniądza, skupienie się na zmiennych zagregowanych i średnich, niezależność zmiennych i stabilność V.
Konkurencyjne teorie ilości
Monetaryści
monetarna,. zwykle kojarzona z Miltonem Friedmanem i szkołą ekonomii chicagowskiej, opowiada się za modelem Fishera, choć z pewnymi modyfikacjami. Z tego punktu widzenia V może nie być stała ani stabilna, ale zmienia się na tyle przewidywalnie w zależności od warunków cyklu koniunkturalnego, że jej zmienność może być korygowana przez decydentów politycznych i w większości ignorowana przez teoretyków.
Z ich interpretacji, monetaryści często popierają stabilny lub konsekwentny wzrost podaży pieniądza. Chociaż nie wszyscy ekonomiści zgadzają się z tym poglądem, więcej ekonomistów akceptuje twierdzenie monetarystów, że zmiany w podaży pieniądza nie mogą wpływać na realny poziom produkcji gospodarczej w długim okresie.
Keynesiści
Keynesiści mniej więcej używają tych samych ram, co monetaryści, z kilkoma wyjątkami. John Maynard Keynes odrzucił bezpośrednią relację między M i P, ponieważ uważał, że ignoruje rolę stóp procentowych. Keynes argumentował również, że proces obiegu pieniądza jest skomplikowany i niebezpośredni, więc poszczególne ceny dla określonych rynków w różny sposób dostosowują się do zmian w podaży pieniądza.
Jego teoria podkreślała, że prędkość (V) nie jest stała ani stabilna, ale może wahać się szeroko w oparciu o optymizm lub strach i niepewność co do przyszłości, co napędza preferencje płynności. Keynes wierzył, że polityka inflacyjna może pomóc stymulować zagregowany popyt i zwiększyć krótkoterminową produkcję, aby pomóc gospodarce osiągnąć pełne zatrudnienie.
Knut Wicksell i Austriacy
Najpoważniejszym wyzwaniem dla Fishera był szwedzki ekonomista Knut Wicksell, którego teorie rozwijały się w Europie kontynentalnej, podczas gdy Fisher's rozwijał się w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Wicksell wraz z austriackimi ekonomistami,. takimi jak Ludwig von Mises i Joseph Schumpeter, zgodzili się, że wzrost ilości pieniądza prowadzi do wzrostu cen.
Ich zdaniem jednak sztuczna stymulacja podaży pieniądza przez system bankowy doprowadziłaby do nierównomiernego zniekształcenia cen, zwłaszcza w sektorach dóbr kapitałowych. To z kolei nierównomiernie przesuwa prawdziwe bogactwo, a nawet może powodować cykle koniunkturalne.
Dynamiczne modele Wicksella, Austriaka i Keynesa kontrastują ze statycznym modelem Fishera. W przeciwieństwie do monetarystów, zwolennicy późniejszych modeli nie opowiadają się za stabilnym poziomem cen w polityce pieniężnej.
Przegląd najważniejszych wydarzeń
Do zastosowania teorii najczęściej stosuje się model Irvinga Fishera. Inne konkurencyjne modele zostały sformułowane przez brytyjskiego ekonomistę Johna Maynarda Keynesa, szwedzkiego ekonomistę Knuta Wicksella i austriackiego ekonomistę Ludwiga von Misesa.
Twierdzi, że wzrost podaży pieniądza powoduje inflację i odwrotnie.
Ilościowa teoria pieniądza stanowi ramy do zrozumienia zmian cen w odniesieniu do podaży pieniądza w gospodarce.
Pozostałe modele są dynamiczne i zakładają pośredni związek między podażą pieniądza a zmianami cen w gospodarce.
