X-Wydajność

Czym jest X-Efficiency?

X-efektywność odnosi się do stopnia efektywności utrzymywanej przez firmy w warunkach niedoskonałej konkurencji. Wydajność w tym kontekście oznacza, że firma uzyskuje maksymalne wyniki ze swoich nakładów, w tym produktywność pracowników i wydajność produkcji. Na wysoce konkurencyjnym rynku firmy są zmuszone do jak największej wydajności, aby zapewnić wysokie zyski i ciągłość istnienia. Nie dotyczy to sytuacji konkurencji niedoskonałej, takiej jak monopol czy duopol.

Zrozumienie X-Efficiency

X-efektywność wskazuje na nieracjonalne działania firm na rynku. Tradycyjna ekonomia neoklasyczna przyjęła założenie, że firmy działają w sposób racjonalny, co oznacza, że maksymalizują produkcję przy możliwie najniższych kosztach – nawet wtedy, gdy rynki nie były efektywne. Harvey Leibenstein, profesor i ekonomista z Harvardu, zakwestionował przekonanie, że firmy zawsze są racjonalne i nazwał tę anomalię „X” dla nieznanej lub x-efektywności. Wobec braku rzeczywistej konkurencji firmy są bardziej tolerancyjne na nieefektywność swojej działalności. Pojęcie x-efficiency służy do oszacowania, o ile bardziej wydajna byłaby firma w bardziej konkurencyjnym środowisku .

Urodzony na Ukrainie Harvey Leibenstein (1922-1994) był profesorem na Uniwersytecie Harvarda, którego głównym wkładem – poza wydajnością x i jej różnymi zastosowaniami w rozwój gospodarczy, prawa własności, przedsiębiorców i biurokrację – była kluczowa teoria minimalnego wysiłku, która miał na celu znalezienie rozwiązania pozwalającego przerwać cykl ubóstwa w krajach słabo rozwiniętych.

Podczas obliczania wydajności x zazwyczaj wybiera się punkt danych reprezentujący branżę, a następnie modeluje się go za pomocą analizy regresji. Na przykład bank może być oceniany na podstawie łącznych kosztów podzielonych przez sumę aktywów, aby uzyskać pojedynczy punkt danych dla firmy. Następnie punkty danych dla wszystkich banków zostałyby porównane przy użyciu analizy regresji w celu zidentyfikowania najbardziej wydajnego x i miejsca, w którym spada większość. Analizę tę można przeprowadzić dla konkretnego kraju, aby dowiedzieć się, jak wydajne są niektóre sektory, lub ponad granicami, aby dany sektor mógł zobaczyć różnice regionalne i jurysdykcyjne.

Historia X-Efficiency

Leibenstein zaproponował koncepcję x-efektywności w artykule z 1966 roku zatytułowanym „Wydajność alokacyjna a „wydajność X”, który ukazał się w The American Economic Review. Efektywność alokacyjna ma miejsce wtedy, gdy koszty krańcowe firmy są równe cenie i może wystąpić, gdy konkurencja w tej branży jest bardzo wysoka. Przed rokiem 1966 ekonomiści uważali, że firmy są efektywne, z wyjątkiem okoliczności związanych z efektywnością alokacji. Leibenstein wprowadził element ludzki, dzięki któremu mogą istnieć czynniki, które można przypisać kierownictwu lub pracownikom, które nie maksymalizują produkcji ani nie osiągają najniższych możliwych kosztów produkcji.

W podsumowującej części artykułu Leibenstein stwierdził, że „teoria mikroekonomiczna koncentruje się na efektywności alokacyjnej z wyłączeniem innych rodzajów efektywności, które w wielu przypadkach są znacznie bardziej znaczące. Ponadto poprawa „efektywności niealokacyjnej” jest ważnym aspektem proces wzrostu”. Leibenstein doszedł do wniosku, że teoria firmy nie zależy od minimalizacji kosztów; raczej na koszty jednostkowe wpływa efektywność x, która z kolei „zależy od stopnia presji konkurencyjnej, a także innych czynników motywacyjnych”.

W przypadku skrajnej struktury rynku – monopolu – Leibenstein zaobserwował mniejszy wysiłek pracowników. Innymi słowy, bez konkurencji zmniejsza się chęć pracowników i kierownictwa do maksymalizacji produkcji i konkurowania. Z drugiej strony, gdy presja konkurencyjna była wysoka, pracownicy wywierali większy wysiłek. Leibenstein argumentował, że można znacznie więcej zyskać dla firmy i jej sposobów osiągania zysków poprzez zwiększenie efektywności x zamiast efektywności alokacji.

Teoria x-efektywności była kontrowersyjna, gdy została wprowadzona, ponieważ była sprzeczna z założeniem zachowania maksymalizującego użyteczność, dobrze przyjętym aksjomatem w teorii ekonomii. Użyteczność to zasadniczo korzyść lub satysfakcja z zachowania, takiego jak konsumpcja produktu.

X-efficiency pomaga wyjaśnić, dlaczego firmy mogą mieć niewielką motywację do maksymalizacji zysków na rynku, na którym firma już przynosi zyski i jest w niewielkim stopniu zagrożona ze strony konkurencji.

Przed Leibensteinem uważano, że firmy zawsze maksymalizują zyski w sposób racjonalny, chyba że istniała ekstremalna konkurencja. X-efficiency zakładał, że mogą istnieć różne poziomy wydajności, jakie mogą działać firmy. Firmy z niewielką motywacją lub bez konkurencji mogą prowadzić do nieefektywności X – co oznacza, że nie chcą maksymalizować zysków, ponieważ nie mają motywacji do osiągnięcia maksymalnej użyteczności. Jednak niektórzy ekonomiści twierdzą, że koncepcja efektywności x jest jedynie przestrzeganiem maksymalizacji użyteczności kompromisu między wysiłkiem a czasem wolnym. Dowody empiryczne dla teorii efektywności x są mieszane.

X-Wydajność vs. X-Nieefektywność

X-efektywność i x-nieefektywność to ta sama koncepcja ekonomiczna. X-efficiency mierzy, jak blisko optymalnej wydajności działa firma na danym rynku. Na przykład firma może być 0,85 x-wydajna, co oznacza, że działa z 85% swojej optymalnej wydajności. Byłoby to uważane za bardzo wysokie na rynku ze znaczną kontrolą rządową i przedsiębiorstwami państwowymi. Nieefektywność X to ta sama miara, ale nacisk kładziony jest na lukę między obecną wydajnością a potencjałem. Przedsiębiorstwo państwowe działające na tym samym rynku co poprzednie przedsiębiorstwo może mieć współczynnik x-wydajności na poziomie 0,35, co oznacza, że działa przy zaledwie 35% swojej optymalnej efektywności. W tym przypadku firma może być określana jako nieefektywna x, aby zwrócić uwagę na dużą lukę, mimo że nadal mierzy się efektywność x.

##Przegląd najważniejszych wydarzeń

• Leibenstein wprowadził element ludzki, argumentując, że mogą istnieć stopnie wydajności, co oznacza, że czasami firmy nie zawsze maksymalizują zyski

• Ekonomista Harvey Leibenstein zakwestionował przekonanie, że firmy zawsze były racjonalne i nazwał tę anomalię „X” dla nieznanej lub x-efektywności.

• Efektywność X to stopień efektywności utrzymywany przez firmy w warunkach niedoskonałej konkurencji, takiej jak w przypadku monopolu.