파레토 개선
ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ด๋ ๋ฌด์์ ๋๊น?
์ ๊ณ ์ ํ ๊ฒฝ์ ์ด๋ก ์ ๊ธฐ์ค์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด , ํ ์ธํธ์ ์ฌ๋๋ค์ ๋ํ ์ด๊ธฐ ํ ๋น์ด ์ฃผ์ด์ก์ ๋ ํ ๋น ๋ณ๊ฒฝ์ด ์๋ฌด๋ ํด๋ฅผ ๋ผ์น์ง ์๊ณ ์ ์ด๋ ํ ์ฌ๋์ ๋์ธ ๋ ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ด ๋ฐ์ํฉ๋๋ค. ์ด๋ก ์ ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ด ๋ ์ด์ ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง ์ ์๋ ํ๋ ํ ์ต์ ์ ๋๋ฌํ ๋๊น์ง ๊ฒฝ์ ์ ๋ํ ๊ฐ์น๋ฅผ ๊ณ์ ํฅ์์ํฌ ์ ์๋ค๊ณ ๋งํฉ๋๋ค.
ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ ์ดํด
์๋ฆฌ ๋ก ์ ๋ช ํ ์ดํ๋ฆฌ์ ๊ฒฝ์ ํ์์ด์ ์ ์นํ์์ธ ๋นํ๋ ๋ ํ๋ ํ (Vilfredo Pareto, 1848-1923)์ ์ด๋ฆ์ ๋ฐ์ ๋ช ๋ช ๋ ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ ๋๊ตฐ๊ฐ๋ฅผ ์ ํ์ํค์ง ์์ผ๋ฉด์ ์ต์ํ ํ ์ฌ๋์ ๋ ์ข๊ฒ ๋ง๋๋ ํ๋์ ๋๋ค.
๊ฐ์ธ ์งํฉ์ ๋ํ ์ฌํ๋ ์์์ ์ด๊ธฐ ํ ๋น์ด ์ฃผ์ด์ก์ ๋ ์์์ ๋ณํ๊ฐ ์ต์ํ ํ ์ฌ๋์๊ฒ ์ด์ต์ด ๋๊ณ ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋์๊ฒ๋ ํด๊ฐ ๋์ง ์๋๋ค๋ฉด ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง ๊ฒ์ ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ฐ์ ์ ํ ๋น์ด ํ๋ ํ ํจ์จ์ (ํ๋ ํ ์ต์ ์ด๋ผ๊ณ ๋ ํจ )์ธ ์ง์ ๊น์ง ๊ณ์๋ ์ ์์ต๋๋ค . ํ๋ ํ ์ต์ ์์ ๋๊ตฐ๊ฐ๋ฅผ ๋ ๋์๊ฒ ๋ง๋ค์ง ์๊ณ ๋ ํ ๋น์ ๋ ์ด์ ๋ณ๊ฒฝํ ์ ์์ต๋๋ค.
์ผ๋ฐ ๊ฒฝ์ ์์ ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ ๋ชฉํ๋ ์ฌํ ๊ตฌ์ฑ์์๊ฒ ํด๋ฅผ ๋ผ์น์ง ์๋ ์ฌํ์ ์ ์ด์ต์ ์ฐฝ์ถํ๋ ๊ฒ์ ๋๋ค. ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค๋ฉด ํญ์ ๊ทธ๋ ๊ฒ ํ๋ ๊ฒ์ด ํฉ๋ฆฌ์ ์ ๋๋ค. ๊ตฌ์ด์ฒด๋ก, ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ ๋๋๊ฐ ์๋ ์ฌ๋๋ง์ด ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ ์ทจํ์ง ์์ ๊ฒ์ด๋ผ๋ ๊ฐ์ ์ ๊ธฐ์ดํ์ฌ "๋ ธ ๋ธ๋ ์ด๋(no-brainer)"๋ผ๊ณ ๋ ์๋ ค์ ธ ์์ต๋๋ค.
์ฐ์ต์ ํ๋ ํ
๊ฒฝ์ ํ์์์ ์์ฉ ์ธ์๋ ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ ๊ฐ๋ ์ ์๋ช ๊ณผํ, ๊ณตํ ๋ฐ ํ๋ ํ ๋ฅผ ๋ฌ์ฑํ๋ ๋ฐ ํ์ํ ์์ ๋ณ์์ ์ฌํ ๋น์ ์์ ์ ํ์ ๊ฒฐ์ ํ๊ธฐ ์ํด ์ ์ถฉ์ ์๋ฎฌ๋ ์ด์ ํ๊ณ ์ฐ๊ตฌํ๋ ๋ชจ๋ ํ๋ฌธ ๋ถ์ผ์์ ์ฐพ์ ์ ์์ต๋๋ค. ํํ.
ํฌ์ฅ ๋ฐ ๋ฐฐ์ก ์์ ์์ ์์ฐ์ฑ์ ์ ํ์ํค์ง ์์ผ๋ฉด์ ์กฐ๋ฆฝ ์์ ์ ์ ์์ฐ์ฑ ์ ๋์ด๊ธฐ ์ํด ๋ ธ๋ ์์์ ์ฌํ ๋นํ๋ ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ํ์ ์คํํ ์ ์์ต๋๋ค . ์์ฐ์ ๋ํ ๊ทธ๋ฌํ ์กฐ์ ์ด ๋ฐ๊ฒฌ๋ ์ ์๋ค๋ฉด ๋น์ฆ๋์ค๋ ํญ์ ์กฐ์ ํด์ผ ํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ ๊ฒ ํ์ง ์๋ ๊ฒ์ ํ ์ด๋ธ ์์ ๋์ ๋จ๊ฒจ๋๋ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ต๋๋ค.
์๋น์๋ ๋ํ ์์ ์ด ์๋นํ๋ ์ํ์ ์กฐํฉ์ ๋ํ ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ ๊ณ ๋ คํ ์ ์์ต๋๋ค. ์๋น์ ํ๋์ ๋ํ ์ผ๋ถ ๋ณํ๊ฐ ๋ค๋ฅธ ๊ฒ์ ํฌ์ํ์ง ์๊ณ ๋ ๋ง์ ๊ฒ์ ์ฆ๊ธธ ์ ์๊ฒ ํด์ค๋ค๋ฉด ๊ทธ๋ฌํ ์์ง์์ ํด๋น ์๋น์์๊ฒ ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ด ๋ ๊ฒ์ ๋๋ค. ์๋น์๋ ๋ง ๊ทธ๋๋ก ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ ํตํด ์๋ฌด๊ฒ๋ ์ป์ง ๋ชปํฉ๋๋ค.
ํ๋ ํ ๋นํ
ํ๋ ํ ํจ์จ์ฑ๊ณผ ํจ๊ป ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ ๋ค๋ฅธ ๊ทธ๋ฃน์ ์ฌ๋๋ค ์ฌ์ด์ ๊ณต์ ์ฑ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ๋ค๋ฃจ์ง ์๋๋ค๋ ์ฃผ์ฅ ๋๋ฌธ์ ์ ์น ๊ฒฝ์ ํ ์์ญ์์ ๋นํ์ ๋ฐ์ต๋๋ค. ํ๋ ํ ๋ถ์์ ๋ ๋ค ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ด์ง๋ง ๋ค๋ฅธ ๊ฐ์ธ์ด๋ ๊ทธ๋ฃน์ ์ ๋ฆฌํ ๋ ๊ฐ์ง ๋ค๋ฅธ ์์ง์์ ๊ตฌ๋ณํ ์ ์์ต๋๋ค.
ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ ์์ฌ ๊ฒฐ์ ์์ ๋ค๋ฅธ ์ค๋ฆฌ์ ๊ฐ์น๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ๋ "๊ณตํํ" ๋จ๊ณ๊ฐ ์๋๋ผ ํจ์จ์ ์ธ ์ํ์ ๋๋ฌํ๊ธฐ ์ํ ๋จ๊ณ๋ง ์๋ ค์ค๋๋ค. ํนํ ๋ชฉํ๊ฐ ์ผ๋ถ ๊ฐ์ธ์ด๋ ์ธ๊ตฌ ์ง๋จ์ ํด๋ฅผ ๋ผ์น๋ ๊ฒ์ธ ๊ฒฝ์ฐ "์ฃผ์"์ ์ด๋ฆ. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ฌํ ์์์ ์ผ๋ถ ์ฌ๋ถ๋ฐฐ์ ์ํด ์ฌํ์ ๋ถ์ ํ ๊ณ์ธต์ด ๊ฐ๋ํ ์ฌ๋๋ค์ ํด์น์ง ์๊ณ ๋ ๋์ ์ถ์ ์ด๊ฒ ๋๋ค๋ฉด ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง ๊ฒ์ ๋๋ค.
๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก, ๋ถ์๋ฅผ ๋ ๋์๊ฒ ๋ง๋ค์ง ์์ผ๋ฉด์ ๊ฐ๋ํ ์ฌ๋๋ค์ ๋ ์ข๊ฒ ๋ง๋ค ์ ์๋ ๋ณํ๋ ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ด ๋ ๊ฒ์ ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ ์ฑ ์ ์์์ ๋ชฉํ๊ฐ ํ ๊ทธ๋ฃน์ ๋ค๋ฅธ ๊ทธ๋ฃน๋ณด๋ค ์ ํธํ๊ฑฐ๋ ์ฌํ์ ํน์ ๊ณ์ธต์ด๋ ๊ฐ์ธ์ ํด์น๊ฑฐ๋ ์ฒ๋ฒํ๋ ๊ฒ์ด๋ผ๋ฉด ํ๋ ํ ๋ถ์์ ๋งํ ๊ฒ๋ ์์ต๋๋ค.
ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ ๋ํ ๋ ์ฌ๊ฐํ ๋ฌธ์ ๋ ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ ํญ์ ์ฌ์ฉํ ์ ์๋๋ก ํ๋ ๋ช ๋ฐฑํ๊ณ ๊ฐ๋ ฅํ ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ค์ ๋ก๋ ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ ์ฐพ๊ธฐ ์ด๋ ค์ด ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง๋ค๋ ๊ฒ์ ๋๋ค. ๋๋ถ๋ถ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ฐ๋ฆฌ๋ ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค๋ฉด ์ด๋ฏธ ์ด๋ฃจ์ด์ก์ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ์์ํด์ผ ํ๋ฏ๋ก ์ง์ ํ ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ ๋ค์ ๋๋ฌผ ๊ฒ์ ๋๋ค.
์ด์ ๋ํ ์์ธ๋ ๊ธฐ์กด์ ์์ ํ ๋น์ด ์ผ๋ถ ์ฌ๋๋ค์๊ฒ ๊ณ ์์ ์ผ๋ก ํด๋ฅผ ์ ํ๊ธฐ ์ํด ๋ฐฐ์น๋ "ํํ์ฑ" ๊ฐ๋ ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ๋ ์ํฉ์ ๋๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ Pareto ๊ฐ์ ์ฌํญ์ ์ฝ๊ฒ ์ฌ์ฉํ ์ ์์ง๋ง "ํํ์ฑ"์ด๋ผ๋ ์ด๋ฆ์ผ๋ก ๋ฌด์๋ ์ ์์ต๋๋ค.
ํ๋ ํ ๊ฐ์ ๋ ์นผ๋๋ฅด-ํ์ค ๊ฐ์
์ฌํ์ ๋ํ ์ ์ด์ต์ ๋ํ๋ด์ง๋ง ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ด ์๋ ๋ณํ๋ฅผ ์ผ์ผํค๋ ๊ฒ์ด ์ฌ์ ํ ๊ฐ๋ฅํ ์ ์์ต๋๋ค. Kaldor-Hicks ๊ฐ์ ์ Pareto ๊ฐ์ ์ ์ด๋ฌํ ๋จ์ ์ ๊ทน๋ณตํ๊ธฐ ์ํด ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค. ์นผ๋๋ฅด-ํ์ค(Kaldor-Hicks)์ ๊ฐ์ ์์ ๋๊ตฐ๊ฐ๋ ๋ ๋์์ง๊ณ ๋๊ตฐ๊ฐ๋ ๋ ๋๋น ์ง์ง๋ง ์น์์ ์ด๋์ด ํจ์์ ์์ค๋ณด๋ค ํฝ๋๋ค.
๋ฐ๋ผ์ Kaldor-Hicks ๊ฐ์ ์ผ๋ก ์ด์ต๊ณผ ์์ค์ ๋ชจ๋ ๋ํ ๋ ์ฌํ์ ์ ์ด์ต์ด ์์ต๋๋ค. ์ด๋ฌํ ์ ์ด์ต์ ์ด๋ก ์ ์ผ๋ก ๊ฐ์ธ์ ์์ค์ ๋ณด์ํ๊ธฐ์ ์ถฉ๋ถํด์ผ ํ์ง๋ง ์ค์ ์น์์์ ํจ์์๊ฒ ์ด์ ์ด ๋ฐ์ํ ์๋ ์๊ณ ๋ฐ์ํ์ง ์์ ์๋ ์์ผ๋ฉฐ ์ด๋์ด Kaldor-Hicks ๊ฐ์ ์ด ๋๊ธฐ ์ํด ๊ผญ ํ์ํ ๊ฒ์ ์๋๋๋ค.
ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ ์
๊ฐ์ ์์ ์๊ธ์ด ๋ถ์ ํ ๋ช ๊ณผ ๊ฐ๋ํ ๋ ๊ฐ์กฑ์๊ฒ (๋ฌด์์ผ๋ก) ์ง์ถ๋ ์ ์๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํฉ๋๋ค. ์ด ๊ธ์ก์ ํ์๋ฅผ ๋น๊ณค ์์ค ์ด์์ผ๋ก ๋์ด๋ ๋ฐ ๋์์ด ๋์ง๋ง ์ ์์ ์ ์ฒด ์๋์๋ ํฐ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ต๋๋ค.
์ด๋ ์ชฝ์ด๋ , ์ง์ถ๋ ์๊ธ์ด ๋๊ตฐ๊ฐ๋ก๋ถํฐ ๋จผ์ ๋นผ์๊ธฐ์ง ์๊ณ , ์ผ๋จ ์๊ธ์ด ๋ถ๋ฐฐ๋๊ณ ์๋ น์ธ์ด ์ง์ถํ ํ ์ค์ ์ํ๊ณผ ์๋น์ค์ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ถ๋ฐฐ๊ฐ ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋์ ์๋น๋ก ์ด์ด์ง์ง ์๋ ํ ์ด๊ฒ์ ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ ๋๋ค. ์ค์ธ. ์ค์ ๋ก ์ด ๋ ๊ฐ์ง ์กฐ๊ฑด์ ์ฌ์ค์ ๋ถ๊ฐ๋ฅํฉ๋๋ค.
ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ ๋ ๋ค๋ฅธ ์๋ ๋ ํ์์ด ๋์๋ฝ์ ๊ตํํ๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋๋ค. ์น์ฆ๋ฒ๊ฑฐ๋ฅผ ์ข์ํ์ง ์๋ ํ ํ์์ด ๋ง์๋ค๊ณ ํ๋ ๋ค๋ฅธ ํ์์๊ฒ ์์ ์ ๋ฒ๊ฑฐ๋ฅผ ์ค๋๋ค. ํ์ ์ค ํ ๋ช ์ด ๋ฒ๊ฑฐ๋ฅผ ๋๋ ์ฃผ์ง๋ง ๋ ๋๋น ์ง๋ ์ฌ๋์ ์๊ณ ๋ ํ์ ๋ชจ๋ ๋ฌด์ญ ๊ตํ์ ๋ง์กฑํฉ๋๋ค. ์ด๊ฒ์ ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ ์์ ๋๋ค.
##ํ์ด๋ผ์ดํธ
ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ ๋ํ ๋ถ์์ ๋์ผํ ์์ ๊ฐ์ ์ ๊ฐ์ ธ์ค์ง๋ง ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋์ด๋ ๊ทธ๋ฃน์ ์ ํธํ๋ ๋์์ ๊ตฌ๋ณํ ์ ์์ต๋๋ค.
ํ๋ ํ ๊ฐ์ ์ ์ฌํ ํ ๋น์ ๋ณ๊ฒฝ์ด ๋๊ตฌ์๊ฒ๋ ํผํด๋ฅผ ์ฃผ์ง ์๊ณ ์ ์ด๋ ํ ์ฌ๋์๊ฒ ์ด์ต์ด ๋๋ ์์คํ ์ ๊ฐ์ ์ ๋๋ค.
Pareto ๊ฐ์ ์ "no-brainers"๋ผ๊ณ ๋ ํ๋ฉฐ ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ Pareto ๊ฐ์ ์ ๋ํ ๋ช ๋ฐฑํ๊ณ ๊ฐ๋ ฅํ ์ธ์ผํฐ๋ธ๋ก ์ธํด ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋๋ฌผ ๊ฒ์ผ๋ก ์์๋ฉ๋๋ค.