Rynek regulowany

Co to jest rynek regulowany?

Rynek regulowany to rynek, nad którym organy rządowe lub, rzadziej, przemysł lub grupy pracownicze, sprawują pewien poziom nadzoru i kontroli. Regulacja rynku jest często kontrolowana przez rząd i obejmuje określenie, kto może wejść na rynek i jakie ceny mogą pobierać. Podstawową funkcją organu rządowego w gospodarce rynkowej jest regulowanie i monitorowanie systemu finansowego i gospodarczego.

Jak działa rynek regulowany

Regulacja ogranicza swobodę uczestników rynku lub przyznaje im szczególne przywileje. Przepisy zawierają zasady dotyczące sposobu sprzedaży towarów i usług; jakie prawa konsumenci mają do żądania zwrotu pieniędzy lub wymiany; normy bezpieczeństwa produktów, miejsc pracy, żywności i leków; łagodzenie skutków środowiskowych i społecznych; oraz poziom kontroli, jaką dany uczestnik może przejąć nad rynkiem.

FDA, SEC i EPA to przykłady amerykańskich organów regulacyjnych.

Starożytne cywilizacje narzucały rynkom szczątkowe regulacje, ujednolicając wagi i miary oraz przewidując kary za kradzież i oszustwo. Od tego czasu regulacje były w większości narzucane przez rządy, z wyjątkami: średniowieczne cechy były organami handlowymi, które ściśle kontrolowały dostęp do poszczególnych zawodów oraz określały wymagania i standardy wykonywania tych zawodów. Począwszy od XX wieku grupy pracownicze często odgrywały mniej lub bardziej oficjalną rolę w regulowaniu niektórych rynków.

Przykładami organów regulacyjnych w USA są Food and Drug Administration,. Securities and Exchange Commission oraz Environmental Protection Agency. Agencje te wywodzą swoją władzę i podstawowe ramy regulacyjne z ustawodawstwa uchwalonego przez Kongres, ale są one częścią władzy wykonawczej, a ich liderów mianuje Biały Dom. Często są oni odpowiedzialni za tworzenie zasad i przepisów, które egzekwują, w oparciu o ideę, że Kongresowi brakuje czasu, zasobów lub wiedzy fachowej, aby napisać przepisy dla każdej agencji.

Argumenty za i przeciw rynkom regulowanym

Zwolennicy danej regulacji – lub ogólnie reżimów regulacyjnych – mają tendencję do przywoływania korzyści dla szerszego społeczeństwa. Przykłady obejmują ograniczanie możliwości firm wydobywczych do zanieczyszczania dróg wodnych, zakaz dyskryminowania właścicieli ze względu na rasę lub religię oraz przyznanie użytkownikom kart kredytowych prawa do kwestionowania opłat.

Jednak regulacje nie zawsze są czysto korzystne, a ich uzasadnienie nie zawsze jest czysto altruistyczne. Związki zawodowe czasami z powodzeniem lobbowały za przepisami przyznającymi ich członkom wyłączny dostęp np. do niektórych zawodów. Nawet przepisy w dobrej wierze mogą mieć niezamierzone konsekwencje. Wymogi dotyczące treści lokalnych są często nakładane z korzyścią dla krajowego przemysłu. Na przykład, rząd może wymagać, aby samochody lub elektronika sprzedawane w kraju zawierały pewną część komponentów produkowanych lokalnie. Zasady te niekoniecznie są skuteczne w pielęgnowaniu lokalnej produkcji, ale często prowadzą do obejścia prawa wynikającego z litery prawa (elementy wytwarzane w fabrykach z pełnym personelem w innym miejscu i montowane przez garstkę pracowników w kraju) lub czarnych rynków.

Niektórzy zwolennicy wolnych rynków twierdzą, że wszystko, co wykracza poza najbardziej podstawowe regulacje, jest nieefektywne, kosztowne i być może niesprawiedliwe. Niektórzy twierdzą, że nawet skromne płace minimalne zwiększają bezrobocie, na przykład tworząc barierę wejścia dla pracowników o niskich kwalifikacjach i młodych. Zwolennicy płacy minimalnej przytaczają historyczne przykłady, w których wysoce dochodowe firmy wypłacały pensje, które nie zapewniały pracownikom nawet podstawowego standardu życia, argumentując, że regulowanie płac zmniejsza wyzysk słabszych pracowników.