바젤협정
๋ฐ์ คํ์ ์ด๋?
BCBS( Basel Committee on Bank Supervision )์์ ์ค์ ํ ์ผ๋ จ์ ์ธ ๊ฐ์ง ์ํ ๊ท์ ํ์ฝ(Basel I, II, III) ์ ๋๋ค.
์๋ณธ ์ํ,. ์์ฅ ์ํ ๋ฐ ์ด์ ์ํ ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์ํ ๋ฐ ๊ธ์ต ๊ท์ ์ ๋ํ ๊ถ์ฅ ์ฌํญ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค . ํ์ ์ ๊ธ์ต ๊ธฐ๊ด์ด ์์์น ๋ชปํ ์์ค์ ํก์ํ๊ธฐ ์ ์ถฉ๋ถํ ์๋ณธ ์ ๋ณด์ ํ๋๋ก ๋ณด์ฅํฉ๋๋ค.
๋ฐ์ คํ์ ์ ์ดํด
Basel Accords๋ 1980๋ ๋์ ์์ํ์ฌ ๋ช ๋ ์ ๊ฑธ์ณ ๊ฐ๋ฐ๋์์ต๋๋ค. BCBS๋ ์ํ ๊ฐ๋ ๋ฌธ์ ์ ๋ํ ํ์๊ตญ ๊ฐ์ ์ ๊ธฐ์ ์ธ ํ๋ ฅ์ ์ํ ํฌ๋ผ์ผ๋ก 1974๋ ์ ์ค๋ฆฝ๋์์ต๋๋ค. BCBS๋ ์๋ ๋ชฉํ๋ฅผ "์ ์ธ๊ณ ์ํ ๊ฐ๋ ์ ๊ฐ๋ ๋ ธํ์ฐ์ ํ์ง์ ๊ฐ์ ํ์ฌ ์ฌ๋ฌด ์์ ์ฑ์ ๋์ด๋ ๊ฒ"์ด๋ผ๊ณ ์ค๋ช ํฉ๋๋ค. ๋์ค์ BCBS๋ ์ํ ๊ณผ ์ํ ์์คํ ์ ์๋ณธ ์ ์ ์ฑ์ ๋ชจ๋ํฐ๋งํ๊ณ ๋ณด์ฅํ๋ ๋ฐ ๊ด์ฌ์ ๋๋ ธ์ต๋๋ค .
Bretton Woods ์์คํ ์ ๋์ฒดํ๊ธฐ ์ํด ์๋ก์ด ๊ตญ์ ๊ธ์ต ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ๊ธฐ ์ํด ๋ ธ๋ ฅํ๊ณ ์๋ G10 ๊ตญ๊ฐ ์ ์ค์ ์ํ๊ฐ์ ์ํด ์กฐ์ง๋์์ต๋๋ค .
์ค์์ค ๋ฐ์ ค์ ์์นํ ๊ตญ์ ๊ฒฐ์ ์ํ (BIS) ์ฌ๋ฌด์์ ๋ณธ๋ถ๋ฅผ ๋๊ณ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ํ์์ ์ด๋ฆ์ "๋ฐ์ ค ํ์ " ์ ๋๋ค. ํ์๊ตญ์๋ ํธ์ฃผ, ์๋ฅดํจํฐ๋, ๋ฒจ๊ธฐ์, ์บ๋๋ค, ๋ธ๋ผ์ง, ์ค๊ตญ, ํ๋์ค, ํ์ฝฉ, ์ดํ๋ฆฌ์, ๋ ์ผ, ์ธ๋๋ค์์, ์ธ๋, ํ๊ตญ, ๋ฏธ๊ตญ, ์๊ตญ, ๋ฃฉ์ ๋ถ๋ฅดํฌ, ์ผ๋ณธ, ๋ฉ์์ฝ, ๋ฌ์์, ์ฌ์ฐ๋์๋ผ๋น์, ์ค์์ค๊ฐ ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. , ์ค์จ๋ด, ๋ค๋๋๋, ์ฑ๊ฐํฌ๋ฅด, ๋จ์ํ๋ฆฌ์นด ๊ณตํ๊ตญ, ํฐํค ๋ฐ ์คํ์ธ.
๋ฐ์ ค I
Basel I ๋ก ์๋ ค์ง ์ต์ด์ Basel Accord ๋ 1988๋ ์ ๋ฐํ๋์์ผ๋ฉฐ ๊ธ์ต ๊ธฐ๊ด ์ ์๋ณธ ์ ์ ์ฑ์ ์ค์ ์ ๋์์ต๋๋ค. ์๋ณธ์ ์ ์ฑ ์ํ(์๊ธฐ์น ์์ ์์ค์ด ๊ธ์ต๊ธฐ๊ด์ ํผํด๋ฅผ ์ค ์ํ)์ ๊ธ์ต๊ธฐ๊ด์ ์์ฐ์ 0%, 10%, 20%, 50%, 100%์ 5๊ฐ์ง ์ํ ๋ฒ์ฃผ๋ก ๋ถ๋ฅํฉ๋๋ค.
Basel I์ ๋ฐ๋ผ ๊ตญ์ ์ ์ผ๋ก ์ด์๋๋ ์ํ์ ์ํ ๊ฐ์ค ์์ฐ ์ ์ต์ 8%์ ํด๋น ํ๋ ์๋ณธ( Tier 1 ๋ฐ Tier 2 )์ ์ ์งํด์ผ ํฉ๋๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ์ํ์ ์๋ฌด๋ฅผ ์ดํํ๊ธฐ ์ํด ์ผ์ ๊ธ์ก์ ์๋ณธ์ ๋ณด์ ํ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค.
์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ํ์ด 1์ต ๋ฌ๋ฌ์ ์ํ ๊ฐ์ค ์์ฐ์ ๋ณด์ ํ๊ณ ์๋ค๋ฉด ์ต์ 800๋ง ๋ฌ๋ฌ์ ์๋ณธ์ ์ ์งํด์ผ ํฉ๋๋ค. Tier 1 ์๋ณธ์ ์ํ์ ๊ฐ์ฅ ์ ๋์ฑ ์ด ๋๊ณ ์ฃผ์ ์๊ธ์์ด๋ฉฐ Tier 2 ์๋ณธ์๋ ์ ๋์ฑ์ด ๋ฎ์ ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ์๋ณธ ์ํ, ๋์ ๋ฐ ์ฌํ๊ฐ ์ค๋น๊ธ๊ณผ ๋น๊ณต๊ฐ ์ค๋น๊ธ์ด ํฌํจ๋ฉ๋๋ค.
๋ฐ์ ค II
Basel II ๋ก ๋ ์ ์๋ ค์ง ๋ ๋ฒ์งธ ๋ฐ์ ค ํ์ ์ ์๋ ํ์ ์ ์ ๋ฐ์ดํธ ์ญํ ์ ํ์ต๋๋ค. ์ด๋ ์ต์ ์๋ณธ ์๊ฑด,. ๊ธฐ๊ด์ ์๋ณธ ์ ์ ์ฑ ๋ฐ ๋ด๋ถ ํ๊ฐ ํ๋ก์ธ์ค์ ๋ํ ๊ฐ๋ ๊ฒํ , ์์ฅ ๊ท์จ์ ๊ฐํํ๊ณ ๊ฐ๋ ๊ฒํ ๋ฅผ ํฌํจํ ๊ฑด์ ํ ์ํ ๊ดํ์ ์ฅ๋ คํ๊ธฐ ์ํ ์ง๋ ๋๋ก ๊ณต๊ฐ๋ฅผ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ๋ ์ธ ๊ฐ์ง ์ฃผ์ ์์ญ์ ์ค์ ์ ๋์์ต๋๋ค . ์ด๋ฌํ ์ด์ ์์ญ์ ํจ๊ป ์ธ ๊ธฐ๋ฅ์ด๋ผ๊ณ ํฉ๋๋ค.
Basel II๋ ์ํ์ ์ ๊ฒฉ ๊ท์ ์๋ณธ์ 2๋จ๊ณ์์ 3๋จ๊ณ๋ก ๋๋์์ต๋๋ค. ๋ฑ๊ธ์ด ๋์์๋ก ์ํ์ด ํฌํจํ ์ ์๋ ํ์์ ์ฆ๊ถ์ด ์ ์ต๋๋ค. ๊ฐ ๊ณ์ธต์ ์ด ๊ท์ ์๋ณธ์ ํน์ ์ต์ ๋น์จ์ด์ด์ผ ํ๋ฉฐ ๊ท์ ์๋ณธ ๋น์จ ๊ณ์ฐ์์ ๋ถ์๋ก ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค.
์๋ก์ด Tier 3 ์๋ณธ ์ ๋ง์ ์ํ์ด ๊ฑฐ๋ ํ๋์์ ํ์๋๋ ์์ฅ ์ํ,. ์ํ ์ํ ๋ฐ ์ธํ ์ํ์ ์ง์ํ๊ธฐ ์ํด ๋ณด์ ํ๋ 3์ฐจ ์๋ณธ์ผ๋ก ์ ์๋ฉ๋๋ค. Tier 3 ์๋ณธ์ Tier 1 ๋ฐ Tier 2 ์๋ณธ๋ณด๋ค ๋ ๋ค์ํ ๋ถ์ฑ๋ฅผ ํฌํจํ์ง๋ง ๋ ๊ฐ์ง ์ค ์ด๋ ๊ฒ๋ณด๋ค ํ์ง์ด ํจ์ฌ ๋ฎ์ต๋๋ค. Basel III ํ์ ์ ๋ฐ๋ผ Tier 3 ์๋ณธ์ ์ดํ์ ํ์ง๋์์ต๋๋ค.
๋ฐ์ คโ ข
2008๋ ์ ๋ฆฌ๋จผ ๋ธ๋ฌ๋์ค ํ์ฐ๊ณผ ๋ค์ด์ ๊ธ์ต ์๊ธฐ์ ์ฌํ๋ก BCBS๋ ํ์ ์ ์ ๋ฐ์ดํธํ๊ณ ๊ฐํํ๊ธฐ๋ก ๊ฒฐ์ ํ์ต๋๋ค. BCBS๋ ๋ถ์คํ ๊ฑฐ๋ฒ๋์ค ๋ฐ ์ํ ๊ด๋ฆฌ, ๋ถ์ ์ ํ ์ธ์ผํฐ๋ธ ๊ตฌ์กฐ, ๊ณผ๋ํ ๊ธ์ต ์ฐ์ ์ ํ์ฐ ์์ธ์ผ๋ก ๊ฐ์ฃผํ์ต๋๋ค. 2010๋ 11์ ์๋ณธ ๋ฐ ์ ๋์ฑ ๊ฐํ ํจํค์ง์ ์ ๋ฐ์ ์ธ ์ค๊ณ์ ๊ดํ ํฉ์๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด์ก์ต๋๋ค. ์ด ๊ณ์ฝ์ ํ์ฌ Basel III ๋ก ์๋ ค์ ธ ์์ต๋๋ค .
Basel III๋ ์ถ๊ฐ ์๊ตฌ ์ฌํญ ๋ฐ ๋ณดํธ ์ฅ์น์ ํจ๊ป ์ธ ๊ฐ์ง ๊ธฐ๋ฅ์ ์ฐ์์ ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, Basel III์ ์ํ์ด ์ต์ํ์ ๋ณดํต์ฃผ์ ์ต์ํ์ ์ ๋์ฑ ๋น์จ์ ๊ฐ์ถ ๊ฒ์ ์๊ตฌํฉ๋๋ค. Basel III๋ ๋ํ Accord๊ฐ "์์คํ ์ ์ผ๋ก ์ค์ํ ์ํ"์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฅด๋ ๊ฒ์ ๋ํ ์ถ๊ฐ ์๊ตฌ ์ฌํญ ๋๋ " ๋๋ฌด ์ปค์ ํ์ฐํ๊ธฐ ์ด๋ ค์ด" ๊ฒ์ผ๋ก ๊ฐ์ฃผ๋๋ ๊ธ์ต ๊ธฐ๊ด์ ๋ํ ์ถ๊ฐ ์๊ตฌ ์ฌํญ์ ํฌํจํฉ๋๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด Tier 3 ์๋ณธ ๊ณ ๋ ค ์ฌํญ์ ์ ๊ฑฐํ์ต๋๋ค.
Basel III ๊ฐํ์ ์ด์ ๋ฐ์ ค ์ํ ๊ฐ๋ ์์ํ์ ํ์ฌ ๋ฐ ํฅํ ํ์ค์ ๋ชจ๋ ํฌํจํ๋ ํตํฉ ๋ฐ์ ค ํ๋ ์์ํฌ์ ํตํฉ๋์์ต๋๋ค. ์ด์ Basel III Tier 1์ด ๊ตฌํ๋์์ผ๋ฉฐ 27๊ฐ ์์ํ ํ์๊ตญ ์ค 1๊ฐ๊ตญ์ ์ ์ธํ ๋ชจ๋ ๊ตญ๊ฐ๊ฐ 2021๋ 6์์ ๊ฐ์ต๋ Basel III ๋ชจ๋ํฐ๋ง ํ๋ จ์ ์ฐธ์ฌํ์ต๋๋ค. ์ต์ข Basel III ํ๋ ์์ํฌ์๋ 50์์ ์์ํ๋ ์ฐ์ถ ์ธต์ ๋ํ ๋จ๊ณ์ ์กฐํญ์ด ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. 1์ % 2023๋ 1์ 1์ผ๋ถํฐ ๋งค๋ 5%์ฉ ์ฆ๊ฐํ๊ณ 2028๋ 1์๋ถํฐ 72.5% ์์ค์์ ์์ ํ ๋จ๊ณ์ ์ผ๋ก ๋์ ๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ฌํ 2023๋ ์ดํ ์กฐ์น๋ฅผ Basel 3.1 ๋๋ Basel IV๋ผ๊ณ ํฉ๋๋ค.
##ํ์ด๋ผ์ดํธ
Basel Accords๋ ๊ธ๋ก๋ฒ ์ํ์ ๋ํ ์๋ณธ ์๊ตฌ ์ฌํญ ๋ฐ ์ํ ์ธก์ ์ ์ค์ ํ ์ผ๋ จ์ 3๊ฐ์ง ๊ตญ์ ์ํ ๊ท์ ํ์๋ฅผ ๋ํ๋ ๋๋ค.
๊ฐ์ฅ ์ต๊ทผ์ ํ์ ์ธ Basel III๋ 2010๋ 11์์ ํฉ์๋์์ต๋๋ค. Basel III๋ ์ํ์ด ์ต์ํ์ ๋ณดํต์ฃผ์ ์ต์ํ์ ์ ๋์ฑ ๋น์จ์ ๊ฐ์ถ ๊ฒ์ ์๊ตฌํฉ๋๋ค.
์ด ํ์ ์ ๊ธ์ต ๊ธฐ๊ด์ด ์๋ฌด๋ฅผ ์ดํํ๊ณ ์์์น ๋ชปํ ์์ค์ ํก์ํ๊ธฐ์ ์ถฉ๋ถํ ๊ณ์ ์๋ณธ์ ์ ์งํ๋๋ก ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค.