계층 1 자본
ํฐ์ด 1 ์บํผํ์ด๋?
Tier 1 ์๋ณธ์ ์ํ ์ค๋น๊ธ์ ๋ณด์ ๋ ํต์ฌ ์๋ณธ์ ๋งํ๋ฉฐ ์ํ ๊ณ ๊ฐ์ ์ํ ๋น์ฆ๋์ค ํ๋ ์๊ธ์ ์กฐ๋ฌํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์๋ ๋ณดํต์ฃผ, ๊ณต๊ฐ ์ค๋น๊ธ ๋ฐ ๊ธฐํ ํน์ ์์ฐ์ด ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. Tier 2 ์๋ณธ๊ณผ ํจ๊ป ์ํ์ Tier 1 ์๋ณธ ์ค๋น๊ธ ๊ท๋ชจ๋ ๊ธฐ๊ด์ ์ฌ๋ฌด ๊ฑด์ ์ฑ ์ฒ๋๋ก ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค.
๊ท์ ๊ธฐ๊ด์ ์ํ์ด ๊ธฐ๊ด์ ์์ ์ฑ์ ์ํํ์ง ์์ผ๋ฉด์ ํฐ ์์ค์ ํก์ํ ์ ์๋๋ก ์ผ์ ์์ค์ 1๋ฑ๊ธ ๋ฐ 2๋ฑ๊ธ ์๋ณธ์ ์ค๋น๊ธ์ผ๋ก ๋ณด์ ํ ๊ฒ์ ์๊ตฌํฉ๋๋ค. Basel III ํ์ ์ ๋ฐ๋ผ ์ต์ Tier 1 ์๋ณธ ๋น์จ์ ์ํ ์ํ ๊ฐ์ค ์์ฐ ์ 6%๋ก ์ค์ ๋์์ต๋๋ค.
Tier 1 ์๋ณธ์ ์ดํด
๊ณ์ธต 1 ์๋ณธ์ ์ํ ๋๋ ๊ธ์ต ๊ธฐ๊ด์ ํต์ฌ ์ง๋ถ ์์ฐ์ ๋ํ๋ ๋๋ค. ์ฃผ๋ก ๊ณต์์ค๋น๊ธ(์ด์ต์์ฌ๊ธ์ด๋ผ๊ณ ๋ ํจ)๊ณผ ๋ณดํต์ฃผ ๋ก ๊ตฌ์ฑ ๋ฉ๋๋ค. ๋ํ ๋น๋์ , ์ํ ๋ถ๊ฐ ์ฐ์ ์ฃผ ๊ฐ ํฌํจ๋ ์ ์์ต๋๋ค.
Basel III ํ์ค ์ ์ ์๋ ๋๋ก Tier 1 ์๋ณธ์๋ ๋ณดํต์ฃผ Tier 1 (CET1)๊ณผ ์ถ๊ฐ Tier 1 ์๋ณธ(AT1)์ ๋ ๊ฐ์ง ๊ตฌ์ฑ ์์๊ฐ ์์ต๋๋ค. CET1์ ์๋ณธ์ ์ต๊ณ ํ์ง์ด๋ฉฐ ์์ค์ด ๋ฐ์ํ๋ ์ฆ์ ์์ค์ ํก์ํ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด ๋ฒ์ฃผ์๋ ๋ณดํต์ฃผ, ์ด์ต์์ฌ๊ธ, ๋์ ๊ธฐํํฌ๊ด์์ต ๋ฐ ์ ๊ฒฉ ์์ ์ง๋ถ์์ ํน์ ๊ท์ ์กฐ์ ๋ฐ ๊ณต์ ๋ฅผ ๋บ ๊ธ์ก์ด ํฌํจ๋ฉ๋๋ค.
์ถ๊ฐ ๊ณ์ธต 1 ์๋ณธ์๋ ๋น๋์ , ์ํ ๋ถ๊ฐ ์ฐ์ ์ฃผ ๋ฐ ๊ด๋ จ ์์ฌ๊ธ, ์ ๊ฒฉ ์์ ์ง๋ถ์ด ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ์ํ์ CET1์ ํด๋น๋์ง๋ ์์ง๋ง ์์ค์ ํก์ํ ์๋ ์์ต๋๋ค.
๊ณ์ธต 1 ์๋ณธ ๋น์จ ์ ์ํ์ ์๊ธฐ ์๋ณธ๊ณผ ์ด ์ํ ๊ฐ์ค ์์ฐ(RWA)์ ๋น๊ตํฉ๋๋ค. RWA๋ ์ ์ฉ ์ํ์ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ๋ ์ํ์ด ๋ณด์ ํ ๋ชจ๋ ์์ฐ์ ๋๋ค. ๋๋ถ๋ถ์ ์ค์ ์ํ์ ๋ฐ์ ค ์์ํ์ ์ง์นจ์ ๋ฐ๋ผ ์์ฐ ์ํ ๊ฐ์ค์น์ ๋ํ ๊ณต์์ ์ค์ ํฉ๋๋ค.
Tier 1 ์๋ณธ์ ๋ณดํต์ฃผ Tier 1(CET1) ์๋ณธ๊ณผ ํผ๋๋์ด์๋ ์ ๋ฉ๋๋ค. ๊ณ์ธต 1์๋ CET1๊ณผ ์ถ๊ฐ ๊ณ์ธต 1 ์๋ณธ์ด ํฌํจ๋ฉ๋๋ค.
Tier 1 ์๋ณธ ๋ ๊ณ์ธต 2 ์๋ณธ
๋ฐ์ ค ํ์ ์์ ๋ฐ์ ค ์ํ ๊ฐ๋ ์์ํ๋ ๋ชจ๋ ๊ธ์ต ๊ธฐ๊ด์ด ๋ณด์ ํด์ผ ํ๋ 1๋ฑ๊ธ ๋ฐ 2๋ฑ๊ธ ์๋ณธ์ ๋ํ ๊ท์ ๊ธฐ์ค์ ์ค์ ํ์ต๋๋ค. Tier 2 ์๋ณธ์ Tier 1๋ณด๋ค ๊ธฐ์ค์ด ๋ฎ๊ณ ์ฒญ์ฐํ๊ธฐ๊ฐ ๋ ์ด๋ ต์ต๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์๋ ํผํฉ ์๋ณธ ์ํ, ๋์ ๋ฐ ์ฌํ๊ฐ ์ค๋น๊ธ๊ณผ ๋ฏธ๊ณต๊ฐ ์ค๋น๊ธ์ด ํฌํจ๋ฉ๋๋ค.
Tier 1 ๋ฐ Tier 2 ์๋ณธ ์ค๋น๊ธ์ ์ฐจ์ด๋ ํด๋น ์ค๋น๊ธ์ ๋ชฉ์ ๊ณผ ๊ด๋ จ์ด ์์ต๋๋ค. ๊ณ์ธต 1 ์๋ณธ์ "๊ณ์ ๊ธฐ์ " ์๋ณธ์ผ๋ก ์ค๋ช ๋ฉ๋๋ค. ์ฆ, ์์์น ๋ชปํ ์์ค์ ํก์ํ๊ณ ์ํ์ด ๊ณ์ ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ๊ณ์ ์ด์ํ ์ ์๋๋ก ํ๊ธฐ ์ํ ๊ฒ์ ๋๋ค. ๊ณ์ธต 2 ์๋ณธ์ "์ฌ๋ผ์ง" ์๋ณธ์ผ๋ก ์ค๋ช ๋ฉ๋๋ค. ์ํ ํ์ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ด๋ฌํ ์์ฐ์ ์๊ธ์, ๋์ถ ๊ธฐ๊ด ๋ฐ ๋ฉ์ธ์๊ฐ ์ํฅ์ ๋ฐ๊ธฐ ์ ์ ์ํ์ ์๋ฌด๋ฅผ ์ดํํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค.
๋ฐ์ ค ํ์ ์ ๊ตญ์ ๊ท์ ๊ธฐ๊ด ๊ฐ์ ๊ด๋ฒ์ํ ํ์ค์ ์์ฑํ์ง๋ง ๊ตฌํ์ ๊ตญ๊ฐ๋ง๋ค ๋ค๋ฆ ๋๋ค.
Tier 1 ์๋ณธ ๋น์จ ๋ณ๊ฒฝ
Tier 1 ๋ฐ Tier 2 ์๋ณธ์ ๋ํ ์ต์ ์๊ตฌ ์ฌํญ ์ ์ค์ ์ํ ๋ฐ ๊ตญ๊ฐ ๊ธฐ๊ด ์์ํ์์ ์ค์ ํ ์ผ๋ จ์ ๊ตญ์ ๊ท์ ํ์ฝ์ธ Basel Accords ์ ์ํด ์ค์ ๋์์ต๋๋ค. ์๋ Basel I ํ์ ์์๋ ์ํ๊ฐ์ค์์ฐ ๋๋น ์๋ณธ์ ์ต์ ๋น์จ์ 8%๋ก ์ค์ ํ์ต๋๋ค.
2007~2008๋ ๊ธ์ต ์๊ธฐ ์ดํ, ๋ฐ์ ค ์์ํ๋ ์๊ธฐ๊ฐ ์ํ ์์คํ ์ ๋ ธ์ถ๋ ์ทจ์ฝ์ ์ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํด ๋ค์ ์์ง๋์์ต๋๋ค. 2010๋ ์ ๋ฐํ๋ ๋ฐ์ ค III ํ์ ์ ์๋ณธ ์๊ฑด์ ๋์ด๊ณ ๋ ์๊ฒฉํ ๊ณต๊ฐ ์๊ฑด์ ๋์ ํ์ต๋๋ค. ๋ํ Tier 1 ์๋ณธ๊ณผ Tier 2 ์๋ณธ์ ๊ตฌ๋ถ์ ๋์ ํ์ต๋๋ค. ์๋ก์ด ๊ฐ์ด๋๋ผ์ธ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ์ต์ CET1 ์๋ณธ ๋น์จ์ 4.5%, ์ต์ Tier 1 ์๋ณธ ๋น์จ(CET1 + AT1)์ 6%๋ก ์ค์ ๋์์ต๋๋ค. ์๋น ์๋ณธ์ ์ด์ก(Tier 1 ๋ฐ Tier 2)์ 8% ์ด์์ด์ด์ผ ํฉ๋๋ค.
์ด๋ฌํ ๊ธฐ์ค์ 2017๋ Basel IV ๊ธฐ์ค์ ์ํด ๋์ฑ ๊ฐ์ ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ 2023๋ 1์ ์ํ ์์ ์ ๋๋ค. ๊ฐ์ ๋ ๊ธฐ์ค์ ํจ๊ณผ๋ ์ํ์ ๋น์ฆ๋์ค ๋ชจ๋ธ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฌ๋ผ์ง ์ ์์ต๋๋ค. ํ๊ท ์ ์ผ๋ก ๋๋ถ๋ถ์ ์ ๋ฝ ์ํ์ CET1 ๋น์จ์ ์ฝ 90bp ํ๋ฝํ์ง๋ง ์ผ๋ถ ์ํ์ ์ต๋ 4%๊น์ง ํ๋ฝํ๊ณ ๋ค๋ฅธ ์ํ์ 18bp๋งํผ ํ๋ฝํ ์ ์์ต๋๋ค.
##ํ์ด๋ผ์ดํธ
Tier 1 ์๋ณธ์๋ ๋ณดํต์ฃผ Tier 1(CET1)๊ณผ ์ถ๊ฐ Tier 1์ ๋ ๊ฐ์ง ๊ตฌ์ฑ ์์๊ฐ ์์ต๋๋ค.
Tier 1 ์๋ณธ์ ์ํ์ ์๊ธฐ์๋ณธ๊ณผ ๊ณต์์ค๋น๊ธ์ ์๋ฏธํ๋ค. ์ํ์ ์๋ณธ์ ์ ์ฑ์ ์ธก์ ํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค.
Basel III ํ์ ์ ๋ฐ๋ผ ์ํ์ Tier 1 ์๋ณธ ๊ฐ์น๋ ์ํ ๊ฐ์ค ์์ฐ์ 6%๋ณด๋ค ์ปค์ผ ํฉ๋๋ค.
Basel III Accord๋ ๊ธ์ต ๊ธฐ๊ด์ ๋ํ ์ต์ Tier 1 ์๋ณธ ๋น์จ ์๊ฑด์ ์ค์ ํ๋ ์ฃผ์ ์ํ ๊ท์ ์ ๋๋ค.
Tier 1 ์๋ณธ ๋น์จ์ ์ํ์ ์๊ธฐ ์๋ณธ๊ณผ ์ด ์ํ ๊ฐ์ค ์์ฐ(RWA)์ ๋น๊ตํฉ๋๋ค. ์ด๋ค์ ์ ์ฉ ์ํ์ ์ํด ๊ฐ์ค์น๊ฐ ๋ถ์ฌ๋ ์ํ์ด ๋ณด์ ํ๊ณ ์๋ ์์ฐ์ ์งํฉ์ ๋๋ค.
##์์ฃผํ๋ ์ง๋ฌธ
1๋จ๊ณ ์๋ณธ๊ณผ ๋ณดํต์ฃผ 1๋จ๊ณ(CET1) ์๋ณธ์ ์ฐจ์ด์ ์ ๋ฌด์์ ๋๊น?
CET1์ Tier 1 ์๋ณธ์ ์ฃผ์ ๊ตฌ์ฑ ์์์ ๋๋ค. ์ด๋ ์์์น ๋ชปํ ์์ค์ ํก์ํ๊ธฐ ์ํด ์ ์ํ๊ฒ ์ฒญ์ฐ๋ ์ ์๋ ๊ฐ์ฅ ๊ฐ๋ ฅํ ํํ์ ์๋ณธ์ ๋ํ๋ ๋๋ค. ๋ณดํต์ฃผ ๋ฐ ์ฃผ์ ์์ฌ๊ธ, ์ด์ต ์์ฌ๊ธ, ์ ๊ฒฉ ์์ ์ง๋ถ ๋ฐ ๊ธฐํ ํน์ ์๋์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค. ๊ณ์ธต 1์๋ CET1๊ณผ ์ฐ์ ์ฃผ ๋ฐ ๊ด๋ จ ์์ฌ๊ธ๊ณผ ๊ฐ์ ํน์ ๊ธฐํ ์ํ์ด ํฌํจ๋ฉ๋๋ค.
Basel III์ Basel IV์ ์ฃผ์ ๋ณ๊ฒฝ ์ฌํญ์ ๋ฌด์์ ๋๊น?
Basel IV ํ์ค์ 2017๋ ์ ์ฑํ๋์ด 2023๋ ์ ๋ฐํจ๋ ๊ธ์ต ๊ท์ ๊ธฐ๊ด์ ๋ํ ์ผ๋ จ์ ๊ถ์ฅ ์ฌํญ์ ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ถ์ฅ ์ฌํญ์ ์ ์ฉ ์ํ, ์์ฅ ์ํ ๋ฐ ์ด์ ์ํ์ ๊ณ์ฐ์ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ํฉ๋๋ค. ๋ํ ํน์ ์ํ์ ๋ ๋ฒ๋ฆฌ์ง ๋น์จ ํ๋ ์์ํฌ ๋ฐ ๊ธฐํ ๊ฐํ์ ๊ฐํํฉ๋๋ค.
์ํ์ Tier 1 ์๋ณธ์ ์ด๋ป๊ฒ ์ฌ์ฉํฉ๋๊น?
Tier 1 ์๋ณธ์ ์ฃผ์ฃผ ์ง๋ถ, ๊ณต๊ฐ ์ค๋น๊ธ ๋ฐ ๊ธฐํ ํน์ ์๋์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ๊ฐ์ฅ ๊ฐ๋ ฅํ ์๋ณธ ํํ๋ฅผ ๋ํ๋ ๋๋ค. Basel III ๊ธฐ์ค์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ์ํ์ ์ํ ๊ฐ์ค ์์ฐ์ 6%์ ํด๋นํ๋ ์์ฐ์ Tier 1 ์๋ณธ์ผ๋ก ์ ์งํด์ผ ํฉ๋๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ์์์น ๋ชปํ ์์ค์ ํก์ํ๊ณ ๊ณ์ ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ๊ณ์ ์ด์ํ ์ ์์ต๋๋ค.