Równoważność Ricardowska
Co to jest r贸wnowa偶no艣膰 ricardia艅ska?
R贸wnowa偶no艣膰 Ricarda jest teori膮 ekonomiczn膮, kt贸ra m贸wi, 偶e finansowanie wydatk贸w rz膮dowych z bie偶膮cych lub przysz艂ych podatk贸w (i bie偶膮cych deficyt贸w) b臋dzie mia艂o r贸wnowa偶ny wp艂yw na ca艂膮 gospodark臋.
Oznacza to, 偶e pr贸by stymulowania gospodarki poprzez zwi臋kszanie wydatk贸w rz膮dowych finansowanych d艂ugiem nie b臋d膮 skuteczne, poniewa偶 inwestorzy i konsumenci rozumiej膮, 偶e d艂ug w ko艅cu b臋dzie musia艂 zosta膰 sp艂acony w formie przysz艂ych podatk贸w. Teoria g艂osi, 偶e ludzie b臋d膮 oszcz臋dza膰 w oparciu o oczekiwanie, 偶e w przysz艂o艣ci b臋d膮 pobierane wy偶sze podatki w celu sp艂acenia d艂ugu, co zrekompensuje wzrost zagregowanego popytu ze zwi臋kszonych wydatk贸w rz膮dowych. Oznacza to r贸wnie偶, 偶e keynesowska polityka fiskalna b臋dzie generalnie nieskuteczna w pobudzaniu produkcji i wzrostu gospodarczego.
Teoria ta zosta艂a opracowana przez Davida Ricardo na pocz膮tku XIX wieku, a p贸藕niej zosta艂a rozwini臋ta przez profesora Harvardu Roberta Barro. Z tego powodu r贸wnowa偶no艣膰 Ricardo jest r贸wnie偶 znana jako propozycja r贸wnowa偶no艣ci Barro-Ricardo.
Zrozumienie r贸wnowa偶no艣ci ricardia艅skiej
Rz膮dy mog膮 finansowa膰 swoje wydatki poprzez opodatkowanie lub zaci膮ganie po偶yczek (i przypuszczalnie opodatkowuj膮c p贸藕niej, aby obs艂u偶y膰 d艂ug). W obu przypadkach realne zasoby s膮 wycofywane z prywatnej gospodarki, gdy rz膮d je kupuje, ale spos贸b finansowania jest inny. Ricardo argumentowa艂, 偶e w pewnych okoliczno艣ciach nawet skutki finansowe mo偶na uzna膰 za r贸wnowa偶ne, poniewa偶 podatnicy rozumiej膮, 偶e nawet je艣li ich obecne podatki nie zostan膮 podniesione w przypadku wydatk贸w deficytowych, ich przysz艂e podatki wzrosn膮, aby sp艂aci膰 d艂ug publiczny. W rezultacie b臋d膮 zmuszeni od艂o偶y膰 cz臋艣膰 bie偶膮cych dochod贸w, aby zaoszcz臋dzi膰 na op艂acenie przysz艂ych podatk贸w.
Poniewa偶 te oszcz臋dno艣ci nieuchronnie wi膮偶膮 si臋 z utracon膮 bie偶膮c膮 konsumpcj膮, w rzeczywisto艣ci skutecznie przenosz膮 przysz艂e obci膮偶enia podatkowe na tera藕niejszo艣膰. W obu przypadkach wzrostowi bie偶膮cych wydatk贸w rz膮dowych i konsumpcji zasob贸w realnych towarzyszy odpowiedni spadek wydatk贸w prywatnych i konsumpcji zasob贸w realnych. Finansowanie wydatk贸w rz膮dowych z bie偶膮cych podatk贸w lub deficyt贸w (oraz przysz艂ych podatk贸w) jest zatem r贸wnowa偶ne zar贸wno w uj臋ciu nominalnym, jak i realnym.
Ekonomista Robert Barro formalnie zamodelowa艂 i uog贸lni艂 r贸wnowa偶no艣膰 ricardia艅sk膮, opieraj膮c si臋 na wsp贸艂czesnej ekonomicznej teorii racjonalnych oczekiwa艅 i hipotezie dochodu 偶yciowego. Wersj臋 r贸wnowa偶no艣ci ricardia艅skiej Barro interpretowano powszechnie jako podwa偶anie keynesowskiej polityki fiskalnej jako narz臋dzia do poprawy wynik贸w gospodarczych. Poniewa偶 inwestorzy i konsumenci dostosowuj膮 swoje bie偶膮ce wydatki i zachowania oszcz臋dno艣ciowe w oparciu o racjonalne oczekiwania dotycz膮ce przysz艂ego opodatkowania i oczekiwanego dochodu po opodatkowaniu w ci膮gu ca艂ego 偶ycia, zmniejszona konsumpcja prywatna i wydatki inwestycyjne zr贸wnowa偶膮 ka偶dy rz膮d wysy艂aj膮cy nadwy偶k臋 bie偶膮cych dochod贸w podatkowych. Podstawowym za艂o偶eniem jest to, 偶e niezale偶nie od tego, w jaki spos贸b rz膮d zdecyduje si臋 zwi臋kszy膰 wydatki, czy to poprzez wi臋ksze po偶yczanie, czy wi臋ksze opodatkowanie, wynik jest taki sam, a 艂膮czny popyt pozostaje niezmieniony.
Uwagi specjalne
Argumenty przeciwko r贸wnowa偶no艣ci Ricardia艅skiej
Niekt贸rzy ekonomi艣ci, w tym sam Ricardo, twierdzili, 偶e teoria Ricarda opiera si臋 na nierealistycznych za艂o偶eniach. Na przyk艂ad zak艂ada, 偶e ludzie b臋d膮 dok艂adnie przewidywa膰 hipotetyczn膮 przysz艂膮 podwy偶k臋 podatk贸w i 偶e rynki kapita艂owe funkcjonuj膮 na tyle p艂ynnie, 偶e konsumenci i podatnicy b臋d膮 mogli 艂atwo przechodzi膰 mi臋dzy bie偶膮c膮 konsumpcj膮 a przysz艂膮 konsumpcj膮 (poprzez oszcz臋dzanie i inwestycje).
Wielu wsp贸艂czesnych ekonomist贸w przyznaje, 偶e r贸wnowa偶no艣膰 ricardia艅ska zale偶y od za艂o偶e艅, kt贸re nie zawsze s膮 realistyczne.
Dowody r贸wnowa偶no艣ci ricardia艅skiej w 艣wiecie rzeczywistym
Teoria r贸wnowa偶no艣ci ricardia艅skiej zosta艂a w du偶ej mierze odrzucona przez ekonomist贸w keynesowskich i zignorowana przez decydent贸w polityki publicznej, kt贸rzy stosuj膮 si臋 do ich rad. Jednak istniej膮 pewne dowody na to, 偶e ma on wa偶no艣膰.
W badaniu wp艂ywu kryzysu finansowego z 2008 r. na kraje Unii Europejskiej stwierdzono siln膮 korelacj臋 mi臋dzy obci膮偶eniem d艂ugiem publicznym a aktywami finansowymi netto zgromadzonymi w 12 z 15 badanych kraj贸w. W tym przypadku r贸wnowa偶no艣膰 ricardia艅ska utrzymuje si臋. Kraje o wysokim poziomie d艂ugu publicznego maj膮 stosunkowo wysoki poziom oszcz臋dno艣ci gospodarstw domowych.
Ponadto szereg bada艅 nad wzorcami wydatk贸w w Stanach Zjednoczonych wykaza艂o, 偶e oszcz臋dno艣ci sektora prywatnego wzrastaj膮 o oko艂o 30 cent贸w na ka偶dy dodatkowy 1 USD po偶yczki rz膮dowej. Sugeruje to, 偶e teoria Ricarda jest przynajmniej cz臋艣ciowo poprawna.
Og贸lnie jednak dowody empiryczne na r贸wnowa偶no艣膰 ricardia艅sk膮 s膮 nieco mieszane i prawdopodobnie zale偶膮 od tego, jak dobrze za艂o偶enia, 偶e konsumenci i inwestorzy b臋d膮 formu艂owa膰 racjonalne oczekiwania, opiera膰 swoje decyzje na ich dochodach w ci膮gu ca艂ego 偶ycia i nie napotyka膰 na ograniczenia p艂ynno艣ci wynikaj膮ce z ich zachowania realny 艣wiat.
Przegl膮d najwa偶niejszych wydarze艅
Ta teoria jest szeroko interpretowana jako podwa偶aj膮ca keynesowskie przekonanie, 偶e wydatki deficytowe mog膮 poprawi膰 wyniki gospodarcze, nawet w kr贸tkim okresie.
R贸wnowa偶no艣膰 Ricarda utrzymuje, 偶e wydatki rz膮dowe na deficyt s膮 r贸wnowa偶ne wydatkom z bie偶膮cych podatk贸w.
Poniewa偶 podatnicy zaoszcz臋dz膮 na zap艂acenie oczekiwanych przysz艂ych podatk贸w, b臋dzie to niwelowa膰 makroekonomiczne skutki zwi臋kszonych wydatk贸w rz膮dowych.