Gjaldeyrishöft

Hvað eru gjaldeyriseftirlit?

Gjaldeyrishöft eru settar takmarkanir stjórnvalda á kaupum og/eða sölu gjaldmiðla . Þessi höft gera löndum kleift að koma betur á stöðugleika í efnahag sínum með því að takmarka inn- og útflæði gjaldeyris, sem getur skapað gengissveiflur. Ekki má hver þjóð beita ráðstöfunum, að minnsta kosti með lögmætum hætti; 14. grein samþykkta Alþjóðagjaldeyrissjóðsins heimilar aðeins löndum með svokallað bráðabirgðahagkerfi að beita gjaldeyrishöftum.

Skilningur á gjaldeyrisstjórnun

Mörg Vestur-Evrópuríki innleiddu gjaldeyrishöft á árunum strax eftir síðari heimsstyrjöldina. Aðgerðirnar voru þó smám saman afnumdar, eftir því sem eftirstríðshagkerfin í álfunni styrktust jafnt og þétt; Bretland aflétti til dæmis síðustu höftum sínum í október 1979. Lönd með veikburða og/eða þróunarhagkerfi nota almennt gjaldeyrishöft til að takmarka spákaupmennsku gagnvart gjaldmiðlum sínum. Þeir setja oft samtímis gjaldeyrishöft sem takmarka magn erlendra fjárfestinga í landinu.

Lönd með veikburða hagkerfi eða þróunarhagkerfi geta sett stjórn á því hversu miklum staðbundnum gjaldmiðli má skipta eða flytja út — eða banna erlendan gjaldmiðil með öllu — til að koma í veg fyrir spákaupmennsku.

Hægt er að framfylgja gjaldeyrishöftum á nokkra algenga vegu. Ríkisstjórn getur bannað notkun tiltekins erlends gjaldmiðils og bannað heimamönnum að eiga hann. Að öðrum kosti geta þeir lagt fast gengi til að draga úr spákaupmennsku, takmarka gjaldeyrismál eða allan gjaldeyri við ríkisviðurkenndan skiptaaðila eða takmarka magn gjaldeyris sem hægt er að flytja til eða flytja út úr landinu.

Ráðstafanir til að hindra eftirlit

Ein aðferð sem fyrirtæki nota til að vinna í kringum gjaldeyrishöft og verja gjaldeyrisáhættu er að nota svokallaða framvirka samninga. Með þessu fyrirkomulagi sér áhættuvarnarfyrirtækið um að kaupa eða selja tiltekið magn af óviðskiptalegum gjaldmiðli á tilteknum framvirkum degi, á umsömdu gengi gagnvart helstu gjaldmiðli. Á gjalddaga er hagnaðurinn eða tapið gert upp í helstu gjaldmiðlinum vegna þess að uppgjör í hinum gjaldmiðlinum er bönnuð með höftum.

Gjaldeyrishöftin í mörgum þróunarríkjum leyfa ekki framvirka samninga eða leyfa þá aðeins að nota af íbúum í takmörkuðum tilgangi, svo sem til að kaupa nauðsynlegan innflutning. þar af leiðandi, í löndum með gjaldeyrishöft, eru óafhendanleg framvirk framvirk sending venjulega framkvæmt erlendis vegna þess að ekki er hægt að framfylgja reglum um staðbundna gjaldmiðil utan landsins. Lönd, þar sem virkir aflandsmarkaðir fyrir NDF hafa starfað, eru Kína, Filippseyjar, Suður-Kórea og Argentína.

Gjaldeyrishöft á Íslandi

Ísland gefur nýlegt athyglisvert dæmi um notkun gjaldeyrishafta í fjármálakreppu. Ísland, lítið land með um 334.000 íbúa, sá hagkerfi sitt hrynja árið 2008. Fiskveiðihagkerfi þess hafði smám saman verið breytt í í raun risastóran vogunarsjóð af þremur stærstu bönkum sínum (Landsbanka, Kaupþingi og Glitni), en eignir þeirra mældust 14 sinnum það af allri efnahagsframleiðslu landsins.

Landið hagnaðist, að minnsta kosti í upphafi, af miklu innstreymi fjármagns sem nýtti sér þá háu vexti sem bankarnir greiddu. Þegar kreppan skall á drógu fjárfestar sem þurftu reiðufé peningana sína frá Íslandi, sem varð til þess að staðbundin gjaldmiðill, krónan, féll. Bankarnir hrundu líka og hagkerfið fékk björgunarpakka frá AGS.

Aflétta gjaldeyrishöftunum og koma á nýjum

Undir gjaldeyrishöftunum gátu fjárfestar sem áttu hávaxta aflandskrónureikninga ekki komið með peningana aftur til landsins. Í mars 2017 aflétti Seðlabankinn megnið af gjaldeyrishöftum á krónuna og gerði því kleift að flytja íslenskan og erlendan gjaldeyri yfir landamæri á ný. Hins vegar setti Seðlabankinn einnig nýjar bindiskyldur og uppfærði gjaldeyrisreglur sínar til að stjórna flæði heitra peninga inn í hagkerfi þjóðarinnar.

Í viðleitni til að útkljá deilur við erlenda fjárfesta sem ekki höfðu getað leyst íslenska eign sína á meðan gjaldeyrishöftin voru við lýði bauðst Seðlabankinn til að kaupa gjaldeyriseign þeirra á gengi sem var nú um 20 prósent af venjulegu gengi á gengisskráningu. tíma. Íslenskir löggjafar kröfðust einnig þess að erlendir eigendur ríkisskuldabréfa í krónum seldu þau aftur til Íslands á afslætti, eða að hagnaður þeirra yrði lagður inn á lágvaxtareikninga um óákveðinn tíma á gjalddaga bréfanna.