Jafningjarýni

Hvað er jafningjarýni?

Ritrýni er ferlið þar sem fræðimenn meta gæði og nákvæmni rannsóknarritgerða hvers annars. Ritrýni er oftast notuð innan fræðasviðs, þar sem prófessorar meta verk hvers annars áður en þau eru birt í helstu fræðitímaritum.

Skilningur á jafningjarýni

Ritrýni er ferlið sem ákveður hvaða fræðilegar niðurstöður og greinar verða birtar eða ekki í fræðilegum tímaritum. Ritrýni er ætlað að veita gæðatryggingu um réttmæti vísindaniðurstaðna og koma í veg fyrir að rangar rannsóknir séu birtar.

Í ritrýni fara vísindamenn og fræðimenn yfir rannsóknir og skrif hvers annars til að ganga úr skugga um að aðferðir, niðurstöður og ályktanir séu réttar eða að minnsta kosti í samræmi við viðurkennda staðla á sínu sviði. Á þessum nótum eru margar kenningar í hagfræði og fjármálum ritrýndar áður en þær eru birtar í tímaritum og leggja í kjölfarið leið sína til markaðsaðila og fjárfesta.

Ritrýni er hliðstætt því að blaðamenn í dagblaði prófarkalesi, skoða og ritstýri greinum hvers annars, eða verkfræðingar sem athuga mælingar og útreikninga hvers annars. Kerfið til að takmarka ritrýni meðal annarra fræðimanna er notað vegna þess að í miklu háskólastarfi á háu stigi eru tiltölulega fáir sérfræðingar í heiminum með nægilega þekkingu til að gagnrýna nýjar rannsóknarniðurstöður eða fræðilega þróun almennilega. Á sama hátt og meðalmaður væri ekki beðinn um að athuga verk verkfræðings, er almennt ekki ætlast til þess að óvísindamenn geti metið nákvæmlega gæði vísindarannsóknarniðurstaðna.

Gagnrýni á ritrýni

Ritrýniferlið hefur stundum verið gagnrýnt af ýmsum ástæðum.

Ábyrgð og hagsmunaárekstrar

Ritrýni er stundum gagnrýnd þar sem gagnrýnendur eru taldir vera ósanngjarnir í mati á handritum. Þar sem umsögn er oftast nafnlaus fyrir bæði höfund(a) og gagnrýnendur - þekkt sem tvíblind ritrýni - er lítil ábyrgð á gagnrýnendum. Þetta getur leitt til vandamála þar sem gagnrýnendur geta til dæmis verið hlutdrægir gegn vinnu sem er ekki í samræmi við almennar kenningar, þeirra eigin persónulegu hugmyndafræði eða þjálfun eða hagsmuni fjármögnunaraðila þeirra. Ritrýni getur þannig virkað sem hindrun í því að viðhalda staðfestum rétttrúnaði, frekar en að tryggja vandaðar rannsóknir og skapa aðra hagsmunaárekstra fyrir rannsakendur, útgefendur og gagnrýnendur.

Tímabærni

Jafnframt er ritrýni oft hægt og flókið ferli. Ritstjórar tímarita verða að finna viðeigandi ritrýnendur (stundum kallaðir dómarar) til að meta og meta nákvæmni og framlag nýrra rannsókna. Ritstjóri tímaritsins mun leita til nokkurra fræðimanna á þessu sviði sem líklegt er að kannast við efnið og aðferðafræðina sem fjallað er um í ritgerðinni. Helst samþykki fleiri en einn gagnrýnandi að skoða og skila skýrslu til höfundar og ritstjóra. Ef ritstjóri getur ekki fundið viðeigandi gagnrýnanda getur það tekið nokkrar vikur að úthluta ritrýni.

Síðan fá gagnrýnendur nokkrar vikur til að lesa handritið og skrifa skýrslu sem metur rannsóknirnar. Stundum munu mismunandi gagnrýnendur sama blaðs komast að mismunandi niðurstöðum um gæði þess eða verðleika til birtingar, á þeim tímapunkti verður ritstjórinn eða ritstjórnin að taka endanlega ákvörðun um að samþykkja, leggja til R&R eða hafna.

Þar sem ritrýni fer oft í gegnum nokkrar endurskoðunarlotur, getur það tekið nokkra mánuði eða jafnvel ár að ljúka ferlinu. Jafnvel þótt gagnrýnendur leggi til að endurskoða ætti grein og senda hana aftur (R&R), gæti uppfærða blaðið samt hafnað höfnun á endanum. Gagnrýnendur halda því fram að vegna þessara þátta henti ritrýni aðeins fyrir efni sem er alls ekki viðkvæmt.

Fagleg hvatning og gæði

Ritrýni getur ekki alltaf skilað ströngu gæðaeftirliti sem óskað er eftir. Þar sem birting í tímaritum er lykillinn að starfi og stöðuhækkun í akademíunni, er það mikilvægt að fara í gegnum ritrýniferlið fyrir framgang starfsframa fyrir háskóla- og háskólakennara.

Hins vegar, endurskoðun vinnu veitir ekki álit á þann hátt og að búa til nýjar rannsóknir. Yfirferð annarra er því oft í lægri forgangi og er oft falið útskrifuðum aðstoðarmönnum frekar en fullgildum fræðimönnum. Þessi atriði draga í efa raunveruleg gæði jafningjamatsferlisins.

Hápunktar

• Ritrýni er hliðstætt því að fréttamenn prófarkalesa og skoða greinar hvers annars, en fylgir miklu flóknara, erfiðara og lengri ferli.

• Jafningjarýni er ferlið þar sem fræðilegir vísindamenn athuga gæði hvers annars fyrir birtingu.

• Ritrýni hefur verið gagnrýnd af ýmsum ástæðum, þar á meðal hugsanlegum hagsmunaárekstrum, tímanleika og raunverulegum gæðum sem náðst hefur.