Konsumpcjonizm
Czym jest konsumpcjonizm?
Konsumpcjonizm to idea, że zwiększenie konsumpcji dóbr i usług kupowanych na rynku jest zawsze pożądanym celem, a dobrobyt i szczęście człowieka zależą zasadniczo od uzyskania dóbr konsumpcyjnych i dóbr materialnych. W sensie ekonomicznym wiąże się to z w przeważającej mierze keynesowską ideą, że wydatki konsumenckie są kluczowym czynnikiem napędzającym gospodarkę, a zachęcanie konsumentów do wydawania jest głównym celem polityki. Z tego punktu widzenia konsumpcjonizm jest zjawiskiem pozytywnym, napędzającym wzrost gospodarczy.
Zrozumienie konsumpcjonizmu
W powszechnym użyciu konsumpcjonizm odnosi się do tendencji ludzi żyjących w gospodarce kapitalistycznej do angażowania się w nadmierny materializm, który obraca się wokół refleksyjnej, marnotrawnej lub rzucającej się w oczy nadmiernej konsumpcji. W tym sensie konsumpcjonizm jest szeroko rozumiany jako przyczyniający się do niszczenia tradycyjnych wartości i sposobów życia, wyzysku konsumentów przez wielki biznes, degradacji środowiska i negatywnych skutków psychologicznych.
Thorstein Veblen, na przykład, był XIX-wiecznym ekonomistą i socjologiem najbardziej znanym z ukucia terminu „okazała konsumpcja” w swojej książce Teoria klasy czasu wolnego (1899). Konsumpcja ostentacyjna jest sposobem na pokazanie swojego statusu społecznego, zwłaszcza gdy towary i usługi wystawiane publicznie są zbyt drogie dla innych członków tej samej klasy. Ten rodzaj konsumpcji jest zwykle kojarzony z bogatymi, ale może również dotyczyć dowolnej klasy ekonomicznej.
Po Wielkim Kryzysie konsumpcjonizm był w dużej mierze wyszydzany. Jednak wraz z początkiem II wojny światowej i prosperity, która nastąpiła pod koniec wojny, w gospodarce Stanów Zjednoczonych użycie tego terminu w połowie XX wieku zaczęło mieć pozytywne konotacje. W tym czasie konsumpcjonizm kładł nacisk na korzyści, jakie kapitalizm miał do zaoferowania w zakresie poprawy standardów życia i polityki gospodarczej, która priorytetowo traktowała interesy konsumentów. Te w dużej mierze nostalgiczne znaczenia wyszły z powszechnego użytku.
Gdy konsumenci wydają, ekonomiści zakładają, że konsumenci czerpią korzyści z użyteczności towarów konsumpcyjnych,. które kupują, ale firmy również odnoszą korzyści ze zwiększonej sprzedaży, przychodów i zysków. Na przykład, jeśli sprzedaż samochodów wzrasta, producenci samochodów widzą wzrost zysków. Ponadto firmy produkujące stal, opony i tapicerkę samochodową również odnotowują wzrost sprzedaży. Innymi słowy, wydatki konsumenta mogą przynieść korzyści gospodarce, aw szczególności sektorowi biznesowemu.
Z tego powodu przedsiębiorstwa (i niektórzy ekonomiści) zaczęli postrzegać wzrost konsumpcji jako kluczowy cel w budowaniu i utrzymywaniu silnej gospodarki, niezależnie od korzyści dla konsumenta lub społeczeństwa jako całości.
Wpływ konsumpcjonizmu
Według keynesowskiej makroekonomii zwiększenie wydatków konsumenckich poprzez politykę fiskalną i monetarną jest głównym celem decydentów gospodarczych. Wydatki konsumenckie stanowią lwią część zagregowanego popytu i produktu krajowego brutto (PKB), więc zwiększenie wydatków konsumenckich jest postrzegane jako najskuteczniejszy sposób na ukierunkowanie gospodarki na wzrost.
Konsumpcjonizm postrzega konsumenta jako cel polityki gospodarczej i dojną krowę dla sektora biznesu, wierząc wyłącznie, że wzrost konsumpcji przynosi korzyści gospodarce. Oszczędzanie może być nawet postrzegane jako szkodliwe dla gospodarki, ponieważ odbywa się kosztem bezpośrednich wydatków konsumpcyjnych.
Konsumpcjonizm pomaga również kształtować niektóre praktyki biznesowe. Planowane starzenie się dóbr konsumpcyjnych może wypierać konkurencję wśród producentów na rzecz bardziej trwałych produktów. Marketing i reklama mogą skupiać się na tworzeniu popytu konsumentów na nowe produkty, a nie na informowaniu konsumentów.
Widoczne zużycie
Ekonomista Thorstein Veblen opracował koncepcję konsumpcji widocznej,. w ramach której konsumenci kupują, posiadają i używają produktów nie dla ich bezpośredniej wartości użytkowej, ale jako sposób sygnalizowania statusu społecznego i ekonomicznego.
Wraz ze wzrostem poziomu życia po rewolucji przemysłowej rosła wyraźna konsumpcja. Wysokie wskaźniki widocznej konsumpcji mogą być marnotrawstwem o sumie zerowej lub nawet o sumie ujemnej, ponieważ rzeczywiste zasoby są wykorzystywane do produkcji dóbr, które nie są cenione za ich wykorzystanie, ale raczej obraz, który przedstawiają.
Konsumpcjonizm w postaci widocznej konsumpcji może nałożyć na gospodarkę ogromne realne koszty. Konsumpcja rzeczywistych zasobów w rywalizacji o statusie społecznym o sumie zerowej lub ujemnej może zrównoważyć zyski z handlu w nowoczesnej gospodarce przemysłowej i prowadzić do destrukcyjnej kreacji rynków dla konsumentów i innych towarów.
Zalety i wady konsumpcjonizmu
Zalety
Zwolennicy konsumpcjonizmu wskazują, w jaki sposób wydatki konsumpcyjne mogą napędzać gospodarkę i prowadzić do zwiększonej produkcji towarów i usług. W wyniku wyższych wydatków konsumpcyjnych może nastąpić wzrost PKB. W Stanach Zjednoczonych oznaki zdrowego popytu konsumpcyjnego można znaleźć we wskaźnikach zaufania konsumentów , sprzedaży detalicznej i osobistych wydatkach na konsumpcję. Właściciele firm, pracownicy przemysłu i właściciele surowców mogą czerpać zyski ze sprzedaży dóbr konsumpcyjnych bezpośrednio lub poprzez dalszych nabywców.
Niedogodności
Konsumpcjonizm jest często krytykowany ze względów kulturowych. Niektórzy widzą, że konsumpcjonizm może prowadzić do materialistycznego społeczeństwa, które zaniedbuje inne wartości. Tradycyjne sposoby produkcji i sposoby życia można zastąpić skupieniem się na spożywaniu coraz droższych towarów w większych ilościach.
Konsumpcjonizm jest często kojarzony z globalizacją w promowaniu produkcji i konsumpcji towarów i marek będących przedmiotem globalnego handlu, co może być niezgodne z lokalną kulturą i wzorcami działalności gospodarczej. Konsumpcjonizm może również stwarzać zachęty dla konsumentów do zaciągania niezrównoważonych poziomów zadłużenia, które przyczyniają się do kryzysów finansowych i recesji.
Problemy środowiskowe są często kojarzone z konsumpcjonizmem do tego stopnia, że przemysł dóbr konsumpcyjnych i bezpośrednie skutki konsumpcji wytwarzają środowiskowe efekty zewnętrzne. Mogą to być zanieczyszczenia spowodowane przez przemysł wytwórczy, wyczerpywanie się zasobów z powodu powszechnej, widocznej konsumpcji oraz problemy z usuwaniem odpadów z nadwyżek towarów konsumpcyjnych i opakowań.
Wreszcie konsumpcjonizm jest często krytykowany ze względów psychologicznych. Jest obwiniany za narastający lęk o status, kiedy ludzie doświadczają stresu związanego ze statusem społecznym i postrzeganą potrzebą „nadążania za Jonesami” poprzez zwiększanie konsumpcji.
Badania psychologiczne wykazały, że ludzie, którzy organizują swoje życie wokół celów konsumpcyjnych, takich jak nabywanie produktów, zgłaszają gorsze nastroje, większe nieszczęścia w związkach i inne problemy psychologiczne. Eksperymenty psychologiczne wykazały, że ludzie narażeni na wartości konsumpcyjne oparte na bogactwie, statusie i posiadaniu materialnym wykazują większy niepokój i depresję.
Przegląd najważniejszych wydarzeń
Konsumpcjonizm to teoria, że osoby, które konsumują towary i usługi w dużych ilościach, będą w lepszej sytuacji.
Jednak konsumpcjonizm był szeroko krytykowany za konsekwencje ekonomiczne, społeczne, środowiskowe i psychologiczne.
Niektórzy ekonomiści uważają, że wydatki konsumpcyjne stymulują produkcję i wzrost gospodarczy.