Skuldaþak
Hvert er skuldaþakið?
Skuldaþakið er hámarksupphæðin sem Bandaríkin geta fengið að láni með því að gefa út skuldabréf. Skuldaþakið var búið til samkvæmt Second Liberty Bond Act frá 1917 og er einnig þekkt sem „skuldamörk“ eða „lögbundin skuldamörk“. Ef ríkisskuldir bandaríska ríkisins rjúka upp við þakið verður fjármálaráðuneytið að grípa til annarra „óvenjulegra“ ráðstafana til að greiða ríkisskuldbindingar og útgjöld þar til þakið verður hækkað aftur.
Skuldaþakið hefur verið hækkað eða stöðvað margoft í gegnum árin til að forðast versta atburðarás, sem væri vanskil bandarískra stjórnvalda á skuldum sínum.
Skilningur á skuldaþakinu
Áður en skuldaþakið var stofnað hafði þingið frjálst vald yfir fjármálum landsins. Árið 1917 var skuldaþakið stofnað í fyrri heimsstyrjöldinni til að gera alríkisstjórnina fjárhagslega ábyrga. Með tímanum hefur skuldaþakið verið hækkað í hvert sinn sem Bandaríkin hafa nálgast mörkin. Með því að ná takmörkunum og ekki borga vaxtagreiðslur til skuldabréfaeigenda myndu Bandaríkin vera í vanskilum, lækka lánshæfismat sitt og auka kostnað við skuldir sínar.
Það hefur verið deilt um hvort skuldaþakið standist stjórnarskrá. Samkvæmt 14. viðauka stjórnarskrárinnar skal „ekki draga í efa gildi opinberra skulda Bandaríkjanna, heimilað samkvæmt lögum...“. Meirihluti lýðræðisríkja er ekki með skuldaþak, sem gerir Bandaríkin ein af fáum undantekningum.
$31,4 trilljónir
Áætluð upphæð núverandi skuldaþaks Bandaríkjanna, eins og hún var sett í atkvæðagreiðslu þingsins 15. desember 2021 og undirrituð í lög af Biden forseta 16. desember sama ár. Summan táknar 2,5 trilljón dollara hækkun á þakinu.
Kostir og gallar skuldaþaksins
Að innleiða skuldaþak er hagkvæmt, sem gerir bandaríska ríkissjóði kleift að gefa út skuldabréf auðveldlega án þess að þingið samþykki það í hvert skipti sem alríkisstjórnin þarf að safna peningum - frekar fyrirferðarmikið ferli. Með skuldaþaki liggja mörkin fyrir skilvirkara peningasamþykktarferli.
Hins vegar hefur skuldaþakið sem alræmd er verið fljótandi og hækkað nokkrum sinnum, og vakið spurningar um hvort það sé árangursríkt sem tæki til að tryggja ábyrgð í ríkisfjármálum. Bandaríkin hafa náð metháum skuldum í gegnum tíðina.
TTT
Skuldaloftsuppgjör og lokun
Nokkrar uppgjör hefur verið um skuldaþakið, sumar þeirra hafa leitt til lokunar stjórnvalda. Átökin eru venjulega á milli Hvíta hússins og þingsins og skuldaþakið er notað sem skiptimynt til að ýta undir fjárlagaáætlun.
Til dæmis, árið 1995, notuðu þingmenn repúblikana - sjónarmið þeirra sem Newt Gingrich, þáverandi þingforseti, lýsti yfir - hótunina um að neita að leyfa hækkun á skuldaþakinu til að semja um aukinn niðurskurð ríkisútgjalda .
Clinton forseti neitaði að skera niður, sem leiddi til þess að ríkisstjórnin lagðist niður. Hvíta húsið og þingið náðu að lokum samkomulagi um jafnvægi í fjárlögum með hóflegum niðurskurði útgjalda og skattahækkunum.
Árið 2022 fóru skuldir Bandaríkjanna yfir 30 billjónir dala í fyrsta skipti.
Skuldaþak í ríkisstjórn Obama og Trump
Obama Bandaríkjaforseti stóð frammi fyrir svipuðum málum á kjörtímabili sínu sem forseti. Í skuldaþakkreppunni 2011 kröfðust repúblikanar á þingi að draga úr halla til að samþykkja hækkun á skuldaþakinu. Á þessum tíma voru skuldir bandaríska ríkissjóðs sviptar þreföldu A-einkunninni af Standard & Poor's - einkunn sem það hafði haft í meira en 70 ár.
Árið 2013 var ríkisstjórninni lokað í 16 daga eftir að íhaldssamir repúblikanar reyndu að afgreiða Affordable Care Act með því að nýta skuldaþakið. Samkomulag um niðurfellingu á skuldamörkum var samþykkt innan sólarhrings, en þá var talið að ríkissjóður væri uppiskroppa með fé.
Skuldaþakið var hækkað aftur árin 2014, 2015 og snemma árs 2017. Í september 2017, þar sem skuldir Bandaríkjanna fóru yfir 20 billjónir Bandaríkjadala í fyrsta skipti, undirritaði Trump fyrrverandi forseti frumvarp um að framlengja skuldaþakið til 8. desember 2017. Þakið var síðar frestað í 13 mánuði sem hluti af frumvarpi sem lögfest var í febrúar 2018. Þakið tók gildi - og var hækkað - aftur í mars 2019 þegar skuldir bandaríska ríkisins fóru yfir 22 billjónir dala.
Í ágúst 2019, fyrrverandi forseti Trump undirritaði tvíhliða fjárlagalög 2019 sem stöðvuðu skuldaþakið til og með 31. júlí 2021. Löggjöfin aflétti einnig útgjaldaþaki á fjárlögum alríkisstofnana,. en tryggði jafnframt að ríkisstjórnin gæti borgað reikninga sína til skamms tíma. Að stöðva þakið á þennan hátt útilokaði hættuna á vanskilum í tvö ár til viðbótar og jók útgjöldin í 320 milljarða dollara fyrir fjárhagsárin 2020 og 2021. Skuldaþakið var enn og aftur hækkað í 31,4 billjónir Bandaríkjadala í desember 2021.
Aðalatriðið
Skuldaþakið var stofnað í fyrri heimsstyrjöldinni til að stjórna útgjöldum bandarískra ríkisvalds og til að halda bandarískum stjórnvöldum ábyrga í ríkisfjármálum. Síðan þá hefur skuldaþakið verið hækkað eða endurskoðað 78 sinnum til að forðast möguleika á greiðslufalli og halda bandaríska hagkerfinu gangandi, án þess að merki séu um að þingið snúi sér að öðrum valkostum, þrátt fyrir spurningar um virkni skuldaþaksins.
Hápunktar
Skuldaþakið er hámarksupphæðin sem bandarísk stjórnvöld geta tekið að láni með útgáfu skuldabréfa.
Þegar skuldaþakinu er náð verður ríkissjóður að finna aðrar leiðir til að greiða útgjöld. Að öðrum kosti er hætta á að Bandaríkin standi í vanskilum á skuldum sínum.
Skuldaþakið hefur verið hækkað eða frestað nokkrum sinnum til að forðast hættu á vanskilum.
Nokkuð hefur verið um uppgjör vegna skuldaþaksins, sum þeirra hafa leitt til stöðvunar stjórnvalda. Átökin eru venjulega á milli Hvíta hússins og þingsins og skuldaþakið er notað sem skiptimynt til að ýta undir fjárlagaáætlun.
Algengar spurningar
Eru takmörk fyrir ríkisskuldum?
Skuldaþakið er hámarkið sem sett er á upphæð skulda sem bandarísk stjórnvöld mega stofna til. Frá og með júní 2022 voru ríkisskuldir Bandaríkjanna yfir 31 billjón dollara og hækkandi.
Hvað gerist ef skuldin verður of há?
Að ná skuldamörkum og greiða ekki vaxtagreiðslur til skuldabréfaeigenda myndi hafa alvarlegar efnahagslegar afleiðingar. Bandarísk stjórnvöld yrðu í vanskilum, lækka lánshæfismat sitt og auka kostnað við skuldir sínar. Þetta myndi setja bandaríska hagkerfið í hnút.
Hversu oft hefur skuldaþakið verið hækkað?
Samkvæmt bandaríska fjármálaráðuneytinu hefur skuldaþakið verið hækkað, lengt eða endurskoðað 78 sinnum síðan 1960. Þetta gerðist 49 sinnum undir forsetum repúblikana og 29 sinnum undir forsetum demókrata.
Hvert er núverandi skuldaþak?
Skuldaþakið er 31,4 billjónir Bandaríkjadala, frá og með júní 2022. Það var hækkað upp á þetta stig undir Biden forseta árið 2021.