Þroskabil
Hvað er þroskabil?
Gjalddagabil er mismunurinn á heildarmarkaðsvirði vaxtaviðkvæmra eigna á móti vaxtanæmum skuldum sem verða gjalddagar eða endurverðlagðar á tilteknu bili framtíðardaga. Það gefur mælikvarða á þá vaxtatengda endurverðlagningaráhættu sem banki stendur frammi fyrir fyrir tiltekið safn eigna og skulda með svipaða gjalddaga og hugsanleg áhrif vaxtabreytinga á hreinar vaxtatekjur. Í raun, ef vextir breytast, munu vaxtatekjur og vaxtagjöld breytast eftir því sem mismunandi eignir og skuldir eru endurverðlagðar.
Að skilja þroskabilið
Banki er berskjaldaður fyrir lausafjáráhættu,. það er hættunni á að hann hafi ófullnægjandi reiðufé til að uppfylla fjármögnunarþörf sína. Að tryggja að það hafi nægilegt fé fyrir starfsemi sína; Fylgjast verður með gjalddaga eigna þess og skulda. Ef bilið á milli verðmæta eigna og skulda sem eru á gjalddaga er mjög stór getur bankinn neyðst til að sækjast eftir tiltölulega dýrum „money at call“ lántökum.
Áður en við könnum greiningu á gjalddagabili verðum við fyrst að fara yfir hvernig bankar starfa, sem er aðeins öðruvísi en flest fyrirtæki. Eignir fyrir banka eru meðal annars lán, sem er gagnslaust þar sem við lítum á lán sem skuldir. Hins vegar, fyrir banka, er lán tekjustreymi í formi höfuðstóls og vaxtagreiðslna frá lántaka. Skuldir innihalda aftur á móti innlán, sem aftur fyrir einstakan fjárfesti væri eign. Hins vegar greiða bankar innstæðueigendum vexti af þeim fjármunum, sem telst til kostnaðar. Innlán eru auðvitað mikilvæg því þeir fjármunir eru notaðir til að lána viðskiptavinum bankans.
Þannig að ef vextir hækka gætu bankar fengið meiri tekjur af lánum sínum, en þeir þurfa líka að greiða hærri vexti til innstæðueigenda. Greining á gjalddagabili hjálpar til við að takast á við muninn á peningum vegna innstæðueigenda og tekna sem búist er við af lánum yfir mismunandi tímaramma.
Þroskabilsgreining
Gjalddagi hverrar eignar eða skuldar skilgreinir bil eða tímabil dagsetningar sem þarf að meta. Tímabilið er svið framtíðardagsetninga, til dæmis eftir 30-90 daga. Hægt er að finna gjalddagabilið fyrir þetta bil með því að leggja saman verðmæti allra eigna og skulda sem annaðhvort munu ná gjalddaga og þarf að endurfjármagna eða velta (fyrir fasta vexti) eða endurverða (fyrir breytilega vexti).
Til að skilja bilið eru eignir og skuldir flokkaðar eftir gjalddaga þeirra eða endurverðlagningarbili. Sem dæmi má nefna að eignir og skuldir sem eiga að gjaldfalla á innan við 30 dögum eru flokkaðar saman, eignir og skuldir með gjalddaga á milli 270 og 365 daga eru í sama flokki og svo framvegis. Lengri endurverðlagningartímabil hafa meiri næmni fyrir vaxtabreytingum og eru háð öllum breytingum á milli ára. Eign eða skuld með vöxtum sem geta ekki breyst lengur en í eitt ár telst föst.
Greining á gjalddagabili ber saman verðmæti eigna sem annaðhvort eru á gjalddaga eða eru endurverðlagðar innan tiltekins tímabils við verðmæti skulda sem annað hvort gjalddaga eða eru endurverðlagðar á sama tímabili. Endurverð þýðir að það er möguleiki á að fá nýja vexti.
Jákvæð gjalddagabil gefur til kynna að bankinn eigi vaxtanæmari eignir sem meta viðkvæmar skuldir á því tímabili. Neikvætt gjalddagabil gefur til kynna að bankinn eigi vaxtanæmari skuldbindingar sem verða á gjalddaga á því tímabili. Stærð bilsins á milli eigna og skulda táknar hversu mikla áhættu eða sveiflur í verðmæti eignarhlutanna eru ef markaðsvextir breytast á milli ára.
Dæmi um greiningu á gjalddaga
Til dæmis er efnahagsreikningur banka sýndur í töflunni hér að neðan. Við skulum reikna út gjalddagabil og hreinar vaxtatekjur (eða gjöld) fyrir næsta ár ef vextir hækka um 2% (eða 200 punkta).
TTT
Miðað við tölurnar í töflunni er gjalddagabil félagsins næstu 365 daga:
Vaxtaviðkvæmar eignir – Vaxtaviðkvæmar skuldir
= $10 - $12
= –2 milljónir dollara
Vegna þess að bankinn er með vaxtanæmari skuldbindingar en eignir á þessu bandi er gjalddagabilið neikvætt. Þetta þýðir að búist er við að hækkun vaxta leiði til lækkunar á hreinum vaxtatekjum á þessu tímabili.
Áætlaðar hreinar vaxtatekjur (í milljónum) í lok árs eru:
Vaxtatekjur af eignum – Vaxtagjöld af skuldum
= ($10 x 8%) + ($15 x 6%) – [($12 x 5%) + ($8 x 5%)]
= $0,80 + $0,90 – ($0,60 + $0,40)
= $1,7 - $1
Áætlaðar hreinar vaxtatekjur = $0,70, eða $700.000
Gjalddagabil eftir breytingu á vöxtum
Ef vextir hækka skulum við sjá hvernig breytingin mun hafa áhrif á væntanlegar hreinar vaxtatekjur fyrirtækisins með því að nota gjalddagagreiningu. Margfaldaðu markaðsverðmæti með breytingu á vöxtum (2%), með það í huga að vaxtanæmar eða fljótandi eignir og skuldir verða fyrir áhrifum af breytingu á vöxtum.
Eignir:
Eignir – Lán með breytilegum vöxtum: $10 x (8% + 2%) = $1
Lán með föstum vöxtum: $15 x 6% = $0,90 (engin breyting á vöxtum)
Skuldir:
Skuldir – Nútímainnlán: $12 x (5% + 2%) = $0,84
Föst innlán: $8 x 5% = $0,40 (engin breyting á vöxtum)
Reiknaðu hreinar vaxtatekjur með því að leggja saman þau gildi sem myndast.
Hreinar vaxtatekjur = $1 + $0,90 + (-$0,84) + (-$0,40)
Hreinar vaxtatekjur = $0,66, eða $660.000
Ef vextir hækka um 2% munu væntanlegar hreinar vaxtatekjur lækka um $40.000 eða ($700.000 - $660.000). Þó að banki hafi venjulega meiri tekjur af lánum með hækkun heildarvaxta, sá bankinn, í okkar dæmi, hreinar vaxtatekjur minnka. Ástæðan fyrir lækkuninni var sú að bankinn átti meira magn innlána án fastra vaxta (12 milljónir dollara) en lána með breytilegum vöxtum (10 milljónir dollara). Með öðrum orðum hækkaði kostnaður vegna innlána um meira en tekjur af breytilegum vöxtum.
Hins vegar, ef vextir lækka um 2% í staðinn, munu hreinar vaxtatekjur aukast um $40.000 í $740.000. Ástæðan fyrir hækkun tekna – þrátt fyrir lægri vexti – er vegna þess að bankinn er með fleiri lán með föstum vöxtum (15 milljónir dala) en innlán með breytilegum vöxtum (10 milljónir dala). Í annarri atburðarásinni hjálpuðu fastvaxtalánin bankanum að afla sér stöðugra vaxtatekna þrátt fyrir lægri vexti.
Þroskabilsaðferðin, þótt hún sé gagnleg, er ekki eins vinsæl og hún var einu sinni vegna uppgangs nýrrar tækni á undanförnum árum. Nýrri aðferðir eins og líftíma eigna/skulda og verðmæti áhættu (VaR) hafa að mestu komið í stað gjalddagagreiningar.
Hápunktar
Gjalddagabil er mæling á vaxtaáhættu fyrir vaxtanæmar eignir og skuldir.
Gjalddagabilslíkanið hjálpar til við að mæla hugsanlegar breytingar á hreinum vaxtatekjum vegna breytinga á heildarvöxtum.
Ef vextir breytast munu vaxtatekjur og vaxtagjöld breytast eftir því sem hinar ýmsu eignir og skuldir verða endurverðlagðar.
