도덕적 해이
๋๋์ ํด์ด๋ ๋ฌด์์ ๋๊น?
๋๋์ ํด์ด๋ ๋น์ฌ์๊ฐ ์ ์๋ก ๊ณ์ฝ์ ์ฒด๊ฒฐํ์ง ์์๊ฑฐ๋ ์์ฐ, ๋ถ์ฑ ๋๋ ์ ์ฉ ๋ฅ๋ ฅ ์ ๋ํด ์คํด์ ์์ง๊ฐ ์๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ณตํ ์ํ์ ๋๋ค. ๋ํ, ๋ชจ๋ด ํด์ ๋๋ ๊ณ์ฝ์ด ์ฒด๊ฒฐ๋๊ธฐ ์ ์ ์ด์ต์ ์ป๊ธฐ ์ํด ํ์ฌ์ ์ผ๋ก ์๋ํ์ฌ ๋น์ ์์ ์ธ ์ํ์ ๊ฐ์ํ ์ ์ธ์ด ์์์ ์๋ฏธํ ์๋ ์์ต๋๋ค. ๋๋์ ํด์ด๋ ๋ ๋น์ฌ์๊ฐ ์๋ก ๋์ํ ๋ ์ธ์ ๋ ์ง ์กด์ฌํ ์ ์์ต๋๋ค. ๊ณ์ฝ์ ๊ฐ ๋น์ฌ์๋ ๊ณ์ฝ์ ๋ช ์๋ ์์น์ ๋ฐํ๋ ํ๋์ ํจ์ผ๋ก์จ ์ด์ต์ ์ป์ ์ ์์ต๋๋ค.
๊ณ์ฝ ๋น์ฌ์๊ฐ ์ํ์ ์ ์ฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ฒช์ ํ์๊ฐ ์์ ๋๋ง๋ค ๋ชจ๋ด ํด์ ๋์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋์์ง๋๋ค.
๋๋์ ํด์ด์ ๋ํ ์ดํด
๊ฑฐ๋์์ ํ ๋น์ฌ์๊ฐ ๋ค๋ฅธ ๋น์ฌ์์๊ฒ ๋ถ์ ์ ์ธ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์ถ๊ฐ ์ํ์ ๊ฐ์ํ ๊ธฐํ๊ฐ ์์ ๋ ๋๋์ ํด์ด๊ฐ ๋ฐ์ํฉ๋๋ค. ๊ฒฐ์ ์ ๋ฌด์์ด ์ณ๋ค๊ณ ์ฌ๊ฒจ์ง๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ๊ฐ์ฅ ๋์ ์์ค์ ์ด์ต์ ์ ๊ณตํ๋ ๊ฒ์ ๊ทผ๊ฑฐํ์ฌ ๋๋์ฑ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ํฉ๋๋ค. ์ด๋ ๋ณดํ ์ฐ์ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ฐจ์ฉ์ธ ๋๋ ๋์ถ ๊ธฐ๊ด ๊ฐ์ ๊ณ์ฝ๊ณผ ๊ฐ์ ๊ธ์ต ์ฐ์ ๋ด ํ๋์ ์ ์ฉ๋ ์ ์์ต๋๋ค . ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ฌ์ฐ ์์ ์๊ฐ ์ฌ์ฐ์ ๋ํ ๋ณดํ์ ๊ฐ์ ํ ๋ ๊ณ์ฝ์ ์ฌ์ฐ ์์ ์๊ฐ ์ฌ์ฐ์ ์์์ํฌ ์ ์๋ ์ํฉ์ ํผํ ๊ฒ์ด๋ผ๋ ์๊ฐ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํฉ๋๋ค. ๋ณดํ์ ๊ฐ์ฉ์ฑ์ผ๋ก ์ธํด ์ฌ์ฐ ์์ ์๊ฐ ์ฌ์ฐ์ ๋ณดํธํ๋ ค๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์ค์ด๋ค ์ ์๋ค๋ ๋๋์ ํด์ด๊ฐ ์กด์ฌํฉ๋๋ค. ๊ทธ ์ด์ ๋ ์ฌํด ๋ฐ์ ์ ๋ณดํ ํ์ฌ๋ก๋ถํฐ์ ์ง๋ถ์ด ์ฌ์ฐ ์์ ์์ ๋ถ๋ด์ ์ค์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋๋ค.
๋ชจ๋ด ํด์ ๋(moral hazard)๋ ๊ณ ์ฉ์ฃผ-์ง์ ๊ด๊ณ์์๋ ์กด์ฌํ ์ ์์ต๋๋ค. ์ง์์ด ์๋ฆฌ ๋๋ ์ ์ง ๋ณด์ ๋น์ฉ์ ์ง๋ถํ ํ์๊ฐ ์๋ ํ์ฌ ์ฐจ๋์ ์์ ํ๊ณ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ ์ง์์ ์กฐ์ฌํ์ง ์๊ณ ์ฐจ๋์ ๋ํ ์ํ์ ๊ฐ์ํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋ ๋์ต๋๋ค.
ํฌ์์ ๋ชจ๋ด ํด์ ๋๊ฐ ๊ธ์ต ์๊ธฐ๋ก ์ด์ด์ง๋ฉด ๋ ์๊ฒฉํ ์ ๋ถ ๊ท์ ์ ๋ํ ์๊ตฌ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง์ต๋๋ค.
๋๋์ ํด์ด์ ์
2008๋ ๊ธ์ต ์๊ธฐ ์ด์ ์ ์ฃผํ ๊ฑฐํ์ด ํฐ์ก์ ๋ ๋์ถ ๊ธฐ๊ด์ ํน์ ํ๋์ ๋ชจ๋ด ํด์ ๋๋ก ๋ถ๋ฅ๋ ์ ์์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์๋ ๋์ถ ๊ธฐ๊ด์์ ์ผํ๋ ๋ชจ๊ธฐ์ง ๋ธ๋ก์ปค๋ ์์๋ฃ์ ๊ฐ์ ์ธ์ผํฐ๋ธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋์ถ์์ ์ฌ์ ์ ์๋จ์ ๊ด๊ณ์์ด ๊ฐ๋ฅํ ํ ๋ง์ ๋์ถ์ ์์ํ๋๋ก ๊ถ์ฅ๋์์ ์ ์์ต๋๋ค. ๋์ถ์ ํฌ์์์๊ฒ ํ๋งค๋๋๋ก ์๋๋์ด ์ํ์ ๋์ถ ๊ธฐ๊ด์์ ์ ๊ฐํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ชจ๊ธฐ์ง ๋ธ๋ก์ปค ์ ๋์ถ ๊ธฐ๊ด์ ์ฆ๊ฐ๋ ์ํ์ผ๋ก ์ธํด ์ฌ์ ์ ์ด์ต์ ์ป์์ง๋ง ์์ ์ธ๊ธํ ์ํ์ ๋ถ๋ด์ ๊ถ๊ทน์ ์ผ๋ก ํฌ์์์๊ฒ ์ ๊ฐ๋์์ต๋๋ค.
๋ชจ๊ธฐ์ง ์ํ์ ์ด๋ ค์์ ๊ฒช๊ธฐ ์์ํ ์ฐจ์ฉ์๋ค์ ์ฌ์ ์ ์๋ฌด๋ฅผ ์ดํํ ๊ฒ์ธ์ง ์๋๋ฉด ์ํ์ด ์ ์ ์ด๋ ค์์ง๋ ๋์ถ์์ ๋ฒ์ด๋ ๊ฒ์ธ์ง ๊ฒฐ์ ํ ๋ ๋ชจ๋ด ํด์ ๋๋ฅผ ๊ฒฝํํ์ต๋๋ค. ๋ถ๋์ฐ ๊ฐ์น๊ฐ ํ๋ฝํจ์ ๋ฐ๋ผ ์ฐจ์ฉ์ธ์ ๋์ถ๊ธ์ ๋ํด ๋ ๊น์ ์๋ ์ ๋น ์ง๊ฒ ๋์์ต๋๋ค. ์ฃผํ์ ๊ด๋ จ ๋ชจ๊ธฐ์ง์ ๋น์ง ๊ธ์ก๋ณด๋ค ๊ฐ์น๊ฐ ์ ์์ต๋๋ค. ์ผ๋ถ ์ฃผํ ์์ ์๋ ์ฌ์ฐ์ ๋ฒ๋ฆฌ๋ฉด ์ฌ์ ์ ๋ถ๋ด์ด ์ค์ด๋ค๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ง์ ๋ ๋๋ ค๋ ๋๊ธฐ๋ก ์ด๊ฒ์ ๋ณด์์ ์ ์์ต๋๋ค.
##ํ์ด๋ผ์ดํธ
2008๋ ๊ธ์ต ์๊ธฐ๊ฐ ๋ฐ์ํ๊ธฐ ์ ๊น์ง ์ผ๋ถ ์ฃผํ ์์ ์๊ฐ ๋ชจ๊ธฐ์ง๋ก ์ ํฌ๊ธฐํ๋ ค๋ ์์ง๊ฐ ์ด์ ์๋ ์์ธกํ์ง ๋ชปํ ๋ชจ๋ด ํด์ ๋์์ต๋๋ค.
๊ณ์ฝ ๋น์ฌ์๊ฐ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ฒช์ง ์๊ณ ์ํ์ ๊ฐ์ํ ์ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ ๋๋์ ํด์ด๊ฐ ์กด์ฌํ ์ ์์ต๋๋ค.
๋ชจ๋ด ํด์ ๋(moral hazard)๋ ๋์ถ ๋ฐ ๋ณดํ ์ฐ์ ์์ ํํ ๋ณผ ์ ์์ง๋ง ๊ณ ์ฉ์ธ ๊ด๊ณ์๋ ์กด์ฌํ ์ ์์ต๋๋ค.