피셔 효과
ํผ์ ํจ๊ณผ๋?
์ธํ๋ ์ด์ ๊ณผ ์ค์ง ๋ฐ ๋ช ๋ชฉ ์ด์์จ ์ฌ์ด์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ์ค๋ช ํ๋ ๊ฒฝ์ ํ์ ์ด๋น ํผ์ (Irving Fisher)๊ฐ ๋ง๋ ๊ฒฝ์ ์ด๋ก ์ ๋๋ค . ํผ์ ํจ๊ณผ๋ ์ค์ง ์ด์์จ ์ด ๋ช ๋ชฉ ์ด์์จ ์์ ๊ธฐ๋ ์ธํ๋ ์ด์ ์จ์ ๋บ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ๋ค๊ณ ๋งํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ช ๋ชฉ์ด์์จ์ด ์ธํ๋ ์ด์ ๊ณผ ๋์ผํ ๋น์จ๋ก ์ฆ๊ฐํ์ง ์๋ ํ, ์ค์ง์ด์์จ์ ์ธํ๋ ์ด์ ์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ํ๋ฝํฉ๋๋ค.
ํผ์ ํจ๊ณผ ์ดํดํ๊ธฐ
ํผ์ ์ ๋ฐฉ์ ์์ ๋ช ๋ชฉ์ด์์จ์์ ๊ธฐ๋ ์ธํ๋ ์ด์ ์จ์ ๋นผ๋ฉด ์ค์ง์ด์์จ์ ๊ตฌํ ์ ์์์ ๋ฐ์ํ๋ค. ์ด ๋ฐฉ์ ์์์ ์ ๊ณต๋ ๋ชจ๋ ์์จ์ ๋ณต๋ฆฌ๋ฉ๋๋ค.
์ํ์ ๊ฐ ๋๋ง๋ค ํผ์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ณผ ์ ์์ต๋๋ค. ํฌ์์๊ฐ ์ ์ถ ๊ณ์ข์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ์ด์์จ์ ์ค์ ๋ก ๋ช ๋ชฉ ์ด์์จ์ ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ ์ถ ๊ณ์ข์ ๋ช ๋ชฉ ์ด์์จ์ด 4%์ด๊ณ ๊ธฐ๋ ์ธํ๋ ์ด์ ์จ์ด 3%๋ผ๋ฉด ์ ์ถ ๊ณ์ข์ ๋์ ์ค์ ๋ก 1%๋ก ์ฆ๊ฐํฉ๋๋ค. ์ค์ง์ด์์จ์ด ๋ฎ์์๋ก ๊ตฌ๋งค๋ ฅ ๊ด์ ์์ ๋ณผ ๋ ์ ์ถ์๊ธ์ด ํฌ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ๋ ๋ฐ ๋ ์ค๋ ๊ฑธ๋ฆด ๊ฒ์ ๋๋ค.
์ง์ (CPI) ๋ฅผ ๋ฉด๋ฐํ ๋ชจ๋ํฐ๋งํฉ๋๋ค .
๋ช ๋ชฉ์ด์์จ๊ณผ ์ค์ง์ด์์จ
๋ช ๋ชฉ ์ด์์จ์ ๊ฐ์ธ์ด ๋์ ์์นํ ๋ ์ป๋ ์ฌ์ ์ ์์ต์ ๋ฐ์ํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๋ช ๋ชฉ ์ด์์จ์ด ์ฐ 10%๋ผ๋ฉด ๊ฐ์ธ์ ์ํ์ ์์นํ ๋์ 10%๋ฅผ ์ถ๊ฐ๋ก ๋ฐ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค.
๋ช ๋ชฉ์ด์์จ๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ ์ค์ง์ด์์จ์ ๋ฐฉ์ ์์์ ๊ตฌ๋งค๋ ฅ์ ๊ณ ๋ คํฉ๋๋ค.
ํผ์ ํจ๊ณผ์์ ๋ช ๋ชฉ ์ด์์จ์ ๊ธ์ต ๊ธฐ๊ด์ ๋น์ง ํน์ ๊ธ์ก์ด๋ ํตํ์ ์๊ฐ์ด ์ง๋จ์ ๋ฐ๋ผ ์ถ๊ฐ๋ ํตํ ์ฑ์ฅ์ ๋ฐ์ํ๋ ์ ๊ณต๋ ์ค์ ์ด์์จ์ ๋๋ค. ์ค์ง ์ด์์จ์ ์๊ฐ์ด ์ง๋จ์ ๋ฐ๋ผ ์ฐจ์ ๊ธ์ ๊ตฌ๋งค๋ ฅ์ ๋ฐ์ํ๋ ๊ธ์ก์ ๋๋ค.
ํํ ๊ณต๊ธ์ ์ค์์ฑ
ํผ์ ํจ๊ณผ๋ ๋จ์ํ ๋ฐฉ์ ์ ๊ทธ ์ด์์ ๋๋ค. ํตํ ๊ณต๊ธ์ด ๋ช ๋ชฉ ์ด์์จ๊ณผ ์ธํ๋ ์ด์ ์จ์ ์ด๋ป๊ฒ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋์ง ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ค์ ์ํ์ ํตํ ์ ์ฑ ์ด ๋ณ๊ฒฝ๋์ด ๊ตญ๊ฐ์ ๋ฌผ๊ฐ ์์น๋ฅ ์ด 10%p ์์นํ๋ฉด ๋์ผํ ๊ฒฝ์ ์ ๋ช ๋ชฉ ์ด์์จ๋ ์ด์ ๋ฐ๋ผ 10%p ์์นํฉ๋๋ค.
์ด๋ฌํ ๊ด์ ์์ ์ค์ง์ด์์จ์ ๋ฌผ๊ฐ์์น๋ฅ ๊ณผ ๋ช ๋ชฉ์ด์์จ์ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ฏ๋ก ํตํ๊ณต๊ธ์ ๋ณํ๋ ์ค์ง์ด์์จ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น์ง ์๋๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ช ๋ชฉ์ด์์จ์ ๋ณํ๋ฅผ ์ง์ ์ ์ผ๋ก ๋ฐ์ํฉ๋๋ค.
ํ ๊ตญ๊ฐ์ ๋ช ๋ชฉ ์ด์์จ์ด ๋ค๋ฅธ ๊ตญ๊ฐ๋ณด๋ค ๋์ผ๋ฉด ์ฒซ ๋ฒ์งธ ํตํ๋ ์ธํ๋ ์ด์ ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ธฐ๊ฐ์ ๊ฒช์ ๊ฒ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ๊ตญ๊ฐ์ ํตํ๋ ๋ ๋ฒ์งธ ํตํ์ ๋ํด ํ๊ฐ์ ํ๋ฉ๋๋ค.
๊ตญ์ ํผ์ ํจ๊ณผ(IFE)
๊ตญ์ ํผ์ ํจ๊ณผ (IFE)๋ ํ์ค ํผ์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ํ์ฅํ ํ์จ ๋ชจ๋ธ์ด๋ฉฐ ์ธํ ๊ฑฐ๋ ๋ฐ ๋ถ์์ ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค. ์์ํ ์ธํ๋ ์ด์ ์ด ์๋ ํ์ฌ์ ๋ฏธ๋์ ๋ฌด์ํ ๋ช ๋ชฉ์ด์์จ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ๋ฉฐ ํ์ฌ์ ๋ฏธ๋์ ํ๋ฌผ๊ฐ๊ฒฉ ์์ง์์ ์์ธกํ๊ณ ์ดํดํ๋๋ฐ ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค. ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ๊ฐ์ฅ ์์ํ ํํ๋ก ์๋ํ๋ ค๋ฉด ์๋ณธ์ ๋ฌด์ํ ์ธก๋ฉด์ด ํน์ ํตํ ์์ ๊ตฌ์ฑํ๋ ๊ตญ๊ฐ ๊ฐ์ ์์ ๋กญ๊ฒ ์ ๋ํ๋๋ก ํ์ฉ๋์ด์ผ ํ๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํฉ๋๋ค.
IFE๋ ๊ธ๋ฆฌ๊ฐ ๋ ์์ฃผ, ๋ ๋ง์ด ์กฐ์ ๋๋ ํตํ ์ ์ฑ ๊ธฐ๊ฐ์ ์ฃผ๋ก ์ฌ์ฉ๋์์ต๋๋ค. ์ ์ ๊ฑฐ๋์ ์๋งค ์ฐจ์ต ๊ฑฐ๋ ๊ฑฐ๋์์ ์ถํ์ผ๋ก ํ๋ฌผ ํ์จ ๊ฐ์ ๋ถ์ผ์น๊ฐ ๋ ๋์ ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ถ์ผ์น๊ฐ ๋ ๋นจ๋ฆฌ ๊ฐ์ง๋๊ณ ๊ฑฐ๋๊ฐ ๋๋ฌด ๋ง์ ์์ต์ฑ์ด ํฌ๊ฒ ๋จ์ด์ง๋๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ IFE ๋ฐ ์ถ๊ฐ ๊ฑฐ๋ ํ์ธ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์๋ชป ํ๊ฐ๋ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ ๊ฑฐ๋์ ๋ํ ๊ฒฝํ์ ์ด์ ์ด ์์ ์๋ ์์ง๋ง ํ๋ฌผ ์์ธก์ด ์๋ชป ํ๊ฐ๋๊ณ ์กฐ์น๋ ๊ฒฝ์ฐ ์ฌ๋ฆฌ์ ์ด์ ์ด ์์ ์ ์์ต๋๋ค.
๊ฒฐ๋ก
ํผ์ ํจ๊ณผ๋ ์ค์ง ์ด์์จ๊ณผ ๋ช ๋ชฉ ์ด์์จ๊ณผ ์ธํ๋ ์ด์ ์ฌ์ด์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ์ค๋ช ํ๋ ์ด๋ก ์ ๋๋ค. ์ด๋ก ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ๋ช ๋ชฉ ๊ธ๋ฆฌ๋ ์ํ๊ณผ ๋์ถ ์๋จ์ด ๊ฒฝ์๋ ฅ์ ์ ์งํ๊ธฐ ์ํด ์ธํ๋ ์ด์ ์จ์ ๋ณํ๋ฅผ ๋ฐ์ํ๋๋ก ์กฐ์ ๋ฉ๋๋ค. ์ฐจ์ต๊ฑฐ๋(arbitrage)๋ผ๋ ๊ฑฐ๋ ์คํ์ผ์ ํตํด ๊ฐ๊ฒฉ ๋ถ์ผ์น๋ก๋ถํฐ ์ด์ต์ ์ป๊ธฐ ์ํด ํตํ ์์ ๋๋๋ก ์ ์ฉ๋๋ ์ด๋ก ์ ๋๋ค.
##ํ์ด๋ผ์ดํธ
ํผ์ ํจ๊ณผ๋ ์ค์ง์ด์์จ์ด ๋ช ๋ชฉ์ด์์จ์์ ๊ธฐ๋ ์ธํ๋ ์ด์ ์จ์ ๋บ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ๋ค๊ณ ๋งํฉ๋๋ค.
ํผ์ ํจ๊ณผ(Fisher Effect)๋ ์ธํ๋ ์ด์ ๊ณผ ์ค์ง ๋ฐ ๋ช ๋ชฉ ์ด์์จ ์ฌ์ด์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ์ค๋ช ํ๋ ๊ฒฝ์ ํ์ ์ด๋น ํผ์ (Irving Fisher)๊ฐ ๋ง๋ ๊ฒฝ์ ์ด๋ก ์ ๋๋ค.
ํผ์ ํจ๊ณผ๋ ํตํ ๊ณต๊ธ ๋ฐ ๊ตญ์ ํตํ ๊ฑฐ๋ ๋ถ์์ผ๋ก ํ์ฅ๋์์ต๋๋ค.
์ค์ง์ด์์จ์ด ์์์ด๋ฉด ๋์ถ์ ๋ถ๊ณผ๋๊ฑฐ๋ ์๊ธ์ ์ง๊ธ๋๋ ์ด์จ์ด ๋ฌผ๊ฐ์์น๋ฅ ์ ์ํํ์ง ์๋๋ค๋ ์๋ฏธ์ ๋๋ค.
์ค์ง ์ด์์จ์ด ์์์ด๋ฉด ๋์ถ ๊ธฐ๊ด์ด๋ ํฌ์์๊ฐ ์ธํ๋ ์ด์ ์ ์ด๊ธธ ์ ์์์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค.
##์์ฃผํ๋ ์ง๋ฌธ
์ค์ง๊ธ๋ฆฌ๋ ์ด๋ป๊ฒ ๊ตฌํ๋์?
์ค์ง์ด์์จ์ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ๋ช ๋ชฉ์ด์์จ์์ ๋ฌผ๊ฐ์์น๋ฅ ์ ๋บ ๊ฐ์ ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ช ๋ชฉ์ด์์จ์ด 6%์ด๊ณ ์ธํ๋ ์ด์ ์ด 4%์ด๋ฉด ์ค์ง์ด์์จ์ 2%์ ๋๋ค. ์ด ์ด์์จ์ ํ์ฌ ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ณ์ฐํ ์ ์์ง๋ง ์ผ๋ถ ๊ธฐ์ ์ ํฅํ ์ด์์จ ๋ฐ ์ธํ๋ ์ด์ ํ๊ฒฝ์ ๊ณํํ์ฌ ์ธํ๋ ์ด์ ์ด ์ฆ๊ฐํ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฐ๊ฒฉ์ ์กฐ์ ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ ์์ต๋๋ค.
์ธํ๋ ์ด์ ์ ์ฃผ์ ์์ธ์ ๋ฌด์์ ๋๊น?
์ธํ๋ ์ด์ ์ ์์ธ์ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง๊ฐ ์์ง๋ง ๊ฐ์ฅ ํํ ์์ธ์ ์์ฐ ๋น์ฉ ์ฆ๊ฐ๋ก ์ธํด ๋ฌผ๊ฐ๊ฐ ์์นํ๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ํ์ฌ๊ฐ ๋ค๋ฅธ ๊ตญ๊ฐ์์ ์ํ์ ๋ฐ๊ณ ์์ ๋น์ฉ์ด ์์นํ๋ฉด ํด๋น ์ํ์ ์ด์ ํ์ฌ๊ฐ ๋ฐ๋ ๋ฐ ๋ ๋ง์ ๋น์ฉ์ด ๋ค๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ ๋น์ธ์ง๋๋ค. ์์๋ ์ธํ๋ ์ด์ ์ ๊ฒฐ์ ํฉ๋๋ค. ๋ง์ ์ฌ๋๋ค์ด ๊ฐ์ ํ๋ชฉ์ด๋ ์๋น์ค๋ฅผ ๊ตฌ๋งคํ๊ธฐ ์ํด ์๋๋ฅด๋ฉด ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ค๋ฆ ๋๋ค. 2021/2022 ํ๊ฒฝ์์ ์ธํ๋ ์ด์ ์ ๋๋ถ๋ถ ์ฌ์ ์ ์ฑ ์ ์ํด ์ฃผ๋๋์์ต๋๋ค.
์ธํ๋ ์ด์ ์์ ์ด๋ป๊ฒ ์ด์ต์ ์ป์ต๋๊น?
์ธํ๋ ์ด์ ์ ๊ดํด์๋ ๋ ๊ฐ์ง ํํ๊ฐ ์์ต๋๋ค. ์ธํ๋ ์ด์ ์ ์ด๊ธฐ๋ ์ฌ๋๊ณผ ๋จ์ํ ๋ฌผ๊ฐ์ ๋ง์ถ๋ ์ฌ๋์ ๋๋ค. ์ธํ๋ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๋ ๊ฒ์ ์๋งค ํฌ์์๋ก์ ๊ทธ๋ฌํ ๊ธฐ๊ฐ ๋์ ๋ ์ํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋์ ์์ฐ๊ตฐ์ ํฌ์ํจ์ผ๋ก์จ ๊ฐ๋ฅํฉ๋๋ค. ๋ ๊ฐ์ง ์ผ๋ฐ์ ์ธ ํด๋์ค๋ ๋ถ๋์ฐ๊ณผ ์ํ์ ๋๋ค. ๊ณ ์ ๋ชจ๊ธฐ์ง๋ ํ์ํ ์ง๋ถ์ก์ ํ๊ฐ ์ ํํ๋ฏ๋ก ์ธํ๋ ์ด์ ํ๊ฒฝ์์ ์ ์๋ํฉ๋๋ค. ๋ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ํฌ์์๋ TIPS( Treasury Inflation-Protected Securities ) ์ ๊ฐ์ ์ธํ๋ ์ด์ ์ง์ ์ฑ๊ถ์ ๋์ ํฌ์ํฉ๋๋ค. ์ธํ๋ ์ด์ ์ ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก ๊ทน๋ณตํ๊ณ ์ ํ๋ ์ฌ๋๋ค์ ๋ถํ๋ ค์ง ๋น์ฉ์ ์๋น์์๊ฒ ์ฝ๊ฒ ์ ๊ฐํ ์ ์๋ ๊ฐ์น์ฃผ ๋ฐ ๊ธฐํ ํ์ฌ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ ์ ์์ต๋๋ค.