묘지 시장
๋ฌ์ง ์์ฅ์ด๋?
๋ฌ์ง ์์ฅ์ ์ฝ์ธ ์ฌ๋ฆฌ๊ฐ ์ง์๋์ด ๊ธฐ์กด ํฌ์์๋ ๋งค๋ํ๊ณ ์ ๊ท ํฌ์์๋ ๋ฐฉ๊ดํ๋ ์์ฅ์ ๋๋ค. ๊ธฐ์กด ํฌ์์๋ค์ ์์ ์ ํฐ ๋ฏธ์คํ ์์ค ์ ์ธ์ ํ๊ณ ์ถ์ดํ์ง ์๊ณ , ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ค๊ฐ ๋ช ์ธ์ ์กฐ์ฐจ ๋ณด์ง ์์ ์ ์์ต๋๋ค . ๋์์ ์๋ก์ด ํฌ์์๋ค์ ๋ฏธ๋์ ์์ฅ ํ๋ฝ์ ๋๋ ค์ํ๊ณ ๋ ๋ฎ์ ๊ฐ๊ฒฉ์๋ ๊ตฌ๋งคํ๊ธฐ๋ฅผ ๊บผ๋ฆฝ๋๋ค. ๋ ๊ทธ๋ฃน ๋ชจ๋ ์์ฅ์ด ์ฃฝ์ ๊ฒ์ฒ๋ผ ๋ณด์ด๊ฑฐ๋ ์ข๋น์ ๊ฐ์ ์ํ๋ก ๋ณด์ ๋๋ค.
๋ฌ์ง ์์ฅ ๋ถ์
๋ฌ์ง ์์ฅ์ ๋ช ๋ ์ ์๋๋๋ผ๋ ๋ช ๊ฐ์์ ๊ฑธ์ณ ์์ฅ์ด ํฌ๊ฒ ํ๋ฝํ์์ ๋ฐ์ํฉ๋๋ค. ์ญ์ฌ์ ๊ธฐ์ค์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ํ๊ฐ ๋ฐฐ์๊ฐ ๋ฎ์ ์ ์์ง๋ง ์ํ ํํผ๊ฐ ์ง๋ฐฐ์ ์ธ ์ฃผ์ ์ ๋๋ค.
์๋ฅผ ๋ค์ด, S&P 500์ 2007-2009๋ ์ ์ฝ์ธ์ฅ ๋์ 517์ผ ๋์ 56.8% ํ๋ฝํ์ต๋๋ค. ํ์ฌ , ์ ๋ ๋ฐ 10๋ ๋๋ CAPE ์ฃผ์ ๋ฐฐ์๋ ๋ชจ๋ ๊ธ๊ฒฉํ ํ๋ฝํ์ง๋ง ๊ตฌ๋งค์๋ 3์๊น์ง ์ฌ์ ํ ์ฃผ์ ํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋๋ ํฌ์ํ ๋์ด ์๋ ๋ง์ ์ฌ๋๋ค์ด ๊ฝค ์ค๋ซ๋์ ์ฌ์ง์ ์ ๊ฑฐ๋ถํ์ต๋๋ค.
๋ฐ๋๋ก, 1987๋ ๋ธ๋๋จผ๋ฐ์ด ๋ ๋น๋ก ๋ฐฑ๋ถ์จ๋ก ๋ฐ์ง๋ฉด ๋จ์ผ ๊ฑฐ๋์ผ์ ๋ํ ์ต์ ์ ํ๋ฝ์ ์ํ์ง๋ง ๋ฌ์ง ์์ฅ์ด ์๋๋๋ค. 2007-2009๋ ์ ๋ฌ์ง ์์ฅ ์ํฉ๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ 1987๋ ์ ๋ถ๊ดด๋ ๊ทธ๋ฆฌ ์ค๋ ์ง์๋์ง ์์์ต๋๋ค.
ํฌ์ธํธ๋ก ์ธก์ ๋๋ ์๋นํ ๋จ๊ธฐ์ ์ธ ์์ฅ ํ๋ฝ๋ ๋ฌ์ง ์์ฅ์ด ์๋๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๋ค์ฐ์กด์ค ์ฐ์ ์ง์๋ 2018๋ 2์ ์ง์ ํฌ์ธํธ๋ก ์ธก์ ํ ๊ธฐ๋ก์ ์ธ ํ๋ฝ์ ๊ธฐ๋กํ์ต๋๋ค. ์ด๋ก ์ธํด ๋ง์ ๋ถ์ ์ ์ธ ๋ด์ค ํค๋๋ผ์ธ์ด ๋์์ง๋ง ๋ฌ์ง ์์ฅ์ ๊ทธ๋ ์ง ์์์ต๋๋ค.
์ญ์ฌ์ ์ต์ ์ ๋ฌ์ง ์์ฅ์๋ ๋๊ณตํฉ ์ด์ ์ธ 1929๋ ์ ์์ฅ ๋ถ๊ดด, 2000๋ ์ ๊ธฐ์ ๊ฑฐํ, ์์ ์ธ๊ธํ 2007-2009 ๋ ์ ๋๊ณตํฉ ์ด ์์ต๋๋ค.
๋ฌ์ง ์์ฅ ์ธก์
๋ฌ์ง ์์ฅ์ด๋ ์ธ์ ๋๋ ์ง ์์ธกํ ์ ์๋ ๋จ์ผ ๋๊ตฌ๋ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ ์ฉํ ์ฒ๋ ์ค ํ๋๋ ์์ผ๋ ๊ฒฝ์ ํ๊ณผ ๊ต์์ธ ๋ก๋ฒํธ ์ด๋ฌ๊ฐ ๊ฐ๋ฐํ CAPE ๋น์จ์ ๋๋ค. Shiller P/E ๋๋ P/E 10 ๋น์จ ์ด๋ผ๊ณ ๋ ํฉ๋๋ค . CAPE ๋น์จ์ ํธํฉ๊ณผ ๋ถํฉ์ ๊ฒฝ๊ธฐ ์ฌ์ดํด์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ์์ฅ PER์ ๋ณ๋์ ์ํํฉ๋๋ค.
์๋ฅผ ๋ค์ด, ๊ธฐ์ ์ ๊ฒฝ์ ํธํฉ๊ธฐ ์ ๋ ๋์ ์์ต ์ ๋ด๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์ต๋๋ค. ์ฐจ๋ก๋ก, ์ด๊ฒ์ ๊ทธ๋ค์ ๊ฐ๊ฒฉ๊ณผ ์์ฅ์ ์ ์ฒด ๊ฐ์น๋ฅผ ๋ถํ๋ฆฝ๋๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ ์์ฅ ๊ฐ์น๋ฅผ ์ ํํ๊ฒ ๋ฐ์ํ์ง ๋ชปํ๋ ๋ฎ์ ํ์ฌ ์ฃผ๊ฐ์์ต๋น์จ(PER)์ด ๋ฐ์ํฉ๋๋ค.
๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก, ์๋์ ๊ฒฝ๊ธฐ ์นจ์ฒด๋ก ํ๋ฝํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์ต๋๋ค. ์ด๋ก ์ธํด ํ์ฌ ๊ฐ๊ฒฉ ๋๋น ์์ต ๋น์จ์ด ๋งค์ฐ ๋์์ ธ ์์ฅ ์ญํ์ ์ ํํ๊ฒ ๋ฐ์ํ์ง ๋ชปํฉ๋๋ค.
CAPE ๋น์จ์ ๊ฒฝ๊ธฐ ์ฃผ๊ธฐ๋ฅผ ์กฐ์ ํ๊ณ ์๋น์ ๋ฌผ๊ฐ ์ง์ ๊ฐ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์๋์ ๋ํ ์ธํ๋ ์ด์ ์๋ ฅ์ ์กฐ์ ํฉ๋๋ค. CAPE ๋น์จ์ด ๋์ ์ถ์ธ๋ผ๋ฉด ์์ฅ์ ์ข ์ข ํธํฉ๊ธฐ์ ์์ต๋๋ค. ๋ฐ๋๋ก CAPE ๋น์จ์ด ์๋น ๊ธฐ๊ฐ ํ๋ฝํ๋ฉด ๋ฌ์ง ์์ฅ์ ๋ํ๋ด๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก CAPE ๋น์จ์ด ๊ทน์ ์์ ๋ ๋์์ง๋ฉด ๋ฌ์ง ์์ฅ์ ๋์ ๊ฐ๋ ํ๋ ๋ฐ ๋์์ด ๋ ์ ์์ต๋๋ค.