시장 효율성
์์ฅ ํจ์จ์ฑ์ด๋ ๋ฌด์์ ๋๊น?
์์ฅ ํจ์จ์ฑ์ ์์ฅ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ด์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๋ชจ๋ ๊ด๋ จ ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ฐ์ํ๋ ์ ๋๋ฅผ ๋ํ๋ ๋๋ค. ์์ฅ์ด ํจ์จ์ ์ด๋ผ๋ฉด ๋ชจ๋ ์ ๋ณด๊ฐ ์ด๋ฏธ ๊ฐ๊ฒฉ์ ํฌํจ๋์ด ์์ผ๋ฏ๋ก ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ์ ํ๊ฐ ๋๋ ๊ณ ํ๊ฐ๋ ์ฆ๊ถ์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์์ฅ์ "์ด๊ธธ" ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์์ต๋๋ค.
์ด ์ฉ์ด๋ ๊ฒฝ์ ํ์ Eugene Fama๊ฐ 1970๋ ์ ์์ฑํ ๋ ผ๋ฌธ์์ ๊ฐ์ ธ์์ง๋ง, Fama ์์ ๋ ์ด ์ฉ์ด๊ฐ ์์ฅ ํจ์จ์ฑ์ด๋ผ๋ ๊ฒ์ ์๋ฒฝํ๊ฒ ์ ์ํ๊ฑฐ๋ ์ ํํ๊ฒ ์ธก์ ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํ ๋ช ํํ ์ ์๊ฐ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ด ์ฉ์ด๊ฐ ์ฝ๊ฐ ์คํด์ ์์ง๊ฐ ์์์ ์ธ์ ํฉ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ํ๊ณ์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ ์ด ์ฉ์ด๋ Fama๊ฐ ๊ฐ์ฅ ์ ์๋ ค์ง EMH(ํจ์จ์ ์์ฅ ๊ฐ์ค) ๋ฅผ ์ง์นญํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค.
์ฐจ์ต ๊ฑฐ๋ ๋ฅผ ํตํด ์ ๊ฑฐ ๋ ๊ฒ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์์ฅ ์ด์ ํ์์ด ์กด์ฌํด์๋ ์ ๋๋ค๊ณ ๋งํฉ๋๋ค . Fama๋ ๋์ค์ ๊ทธ์ ๋ ธ๋ ฅ์ผ๋ก ๋ ธ๋ฒจ์์ ์์ํ์ต๋๋ค. ์ด ์ด๋ก ์ ๋์ํ๋ ํฌ์์๋ ์ ๋ฐ์ ์ธ ์์ฅ ์ฑ๊ณผ๋ฅผ ์ถ์ ํ๊ณ ์๋์ ํฌํธํด๋ฆฌ์ค ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ์ง์งํ๋ ์ธ๋ฑ์ค ํ๋ ๋ฅผ ๊ตฌ๋งคํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์ต๋๋ค.
ํต์ฌ์ ์ผ๋ก ์์ฅ ํจ์จ์ฑ์ ๊ฑฐ๋ ๋น์ฉ์ ์ฆ๊ฐ์ํค์ง ์์ผ๋ฉด์ ๊ฑฐ๋๋ฅผ ์ํํ ์ ์๋๋ก ์ฆ๊ถ์ ๊ตฌ๋งค์์ ํ๋งค์์๊ฒ ์ต๋ํ์ ๊ธฐํ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ํตํฉํ๋ ์์ฅ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋๋ค. ๋ฏธ๊ตญ ์ฃผ์ ์์ฅ๊ณผ ๊ฐ์ ์์ฅ์ด ํจ์จ์ ์ธ์ง, ์ด๋ ์ ๋ ์์ฅ์ด ํจ์จ์ ์ธ์ง ์ฌ๋ถ๋ ํ๊ณ์ ์ค๋ฌด์ ์ฌ์ด์์ ๋จ๊ฑฐ์ด ๋ ผ์๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋๋ค.
์์ฅ ํจ์จ์ฑ ์ค๋ช
์์ฅ ํจ์จ์ฑ์๋ ์ธ ๊ฐ์ง ์์ค์ด ์์ต๋๋ค. ์์ฅ ํจ์จ์ฑ ์ ์ฝํ ํํ ๋ ๊ณผ๊ฑฐ ๊ฐ๊ฒฉ ์์ง์์ด ๋ฏธ๋ ๊ฐ๊ฒฉ์ ์์ธกํ๋ ๋ฐ ์ ์ฉํ์ง ์๋ค๋ ๊ฒ์ ๋๋ค. ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๋ชจ๋ ๊ด๋ จ ์ ๋ณด๊ฐ ํ์ฌ ๊ฐ๊ฒฉ์ ํตํฉ๋๋ฉด ๊ณผ๊ฑฐ ๊ฐ๊ฒฉ์์ ์์งํ ์ ์๋ ๋ชจ๋ ์ ๋ณด ๊ด๋ จ ์ ๋ณด๊ฐ ์ด๋ฏธ ํ์ฌ ๊ฐ๊ฒฉ์ ํตํฉ๋ฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ํฅํ ๊ฐ๊ฒฉ ๋ณ๋์ ์๋ก์ด ์ ๋ณด๊ฐ ์ ๊ณต๋ ๋๋ง ๊ฐ๋ฅํฉ๋๋ค.
์ด๋ฌํ ํํ์ ๊ฐ์ค์ ๊ธฐ์ดํ์ฌ ๋ชจ๋ฉํ ๊ณผ ๊ฐ์ ํฌ์ ์ ๋ต์ด๋ ๊ฑฐ๋ ๋๋ ํฌ์ ๊ฒฐ์ ์ ์ฌ์ฉ๋๋ ๊ธฐ์ ์ ๋ถ์ ๊ธฐ๋ฐ ๊ท์น์ ์ง์์ ์ผ๋ก ์ ์์ ์ธ ์์ฅ ์์ต ์ด์์ ๋ฌ์ฑํ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ๋ํด์๋ ์ ๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ํํ์ ๊ฐ์ค ๋ด์์ ๊ธฐ๋ณธ ๋ถ์์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ด๊ณผ ์์ต์ด ๊ฐ๋ฅํ ์ ์๋ค๋ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋จ์ ์์ต๋๋ค. ์ด ๊ด์ ์ด ์ค๋ซ๋์ ๋ ๋จ์ ์ผ๋ก ์ ์ง๋์ง๋ ์์์ง๋ง ์ด ๊ด์ ์ ์์ญ ๋ ๋์ ํ์ ์ฌ์ ์ฐ๊ตฌ์์ ๋๋ฆฌ ๊ฐ๋ฅด์ณ ์์ต๋๋ค.
์ค๊ฐ๋ ฅ ํํ ์ ์์ฅ ํจ์จ์ฑ์ ํฌ์์๊ฐ ์๋ก์ด ์ ๋ณด๋ฅผ ๊ฑฐ๋ํจ์ผ๋ก์จ ์์ฅ ์ด์์ผ๋ก ์ด์ต์ ์ป์ ์ ์๋๋ก ์ฃผ์์ด ์๋ก์ด ๊ณต๊ฐ ์ ๋ณด๋ฅผ ํก์ํ๊ธฐ ์ํด ๋น ๋ฅด๊ฒ ์กฐ์ ๋๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํฉ๋๋ค. ์ด๋ ๊ธฐ๋ณธ ๋ถ์์ ํตํด ์ป์ ๋ชจ๋ ์ ๋ณด๊ฐ ์ด๋ฏธ ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ์ฌ ํ์ฌ ๊ฐ๊ฒฉ์ ์ด๋ฏธ ํตํฉ๋์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ธฐ์ ์ ๋ถ์์ด๋ ๊ธฐ๋ณธ ๋ถ์ ๋ชจ๋ ์ฐ์ํ ์์ต์ ๋ฌ์ฑํ๊ธฐ ์ํ ์ ๋ขฐํ ์ ์๋ ์ ๋ต์ด ๋ ์ ์์์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์์ฅ์์ ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ ๊ฐ์ธ ์ ๋ณด๋ง์ด ๊ฑฐ๋์์ ์ด์ ์ ์ป๋ ๋ฐ ์ ์ฉํ๋ฉฐ ๋๋จธ์ง ์์ฅ๋ณด๋ค ๋จผ์ ์ ๋ณด๋ฅผ ์์ ํ ์ฌ๋๋ค์๊ฒ๋ง ์ ์ฉํฉ๋๋ค.
๊ฐํ ํํ ์ ์์ฅ ํจ์จ์ฑ์ ์์ฅ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ฝํ ํํ์ ์ค ๊ฐํ ํํ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ์ฌ ๊ณต์ ๋ฐ ์ฌ์ ์ ๋ณด ๋ชจ๋๋ฅผ ๋ฐ์ํ๋ค๊ณ ๋งํฉ๋๋ค. ์ฃผ๊ฐ๊ฐ ๋ชจ๋ ์ ๋ณด(๊ณต๊ฐ ๋ฐ ๋น๊ณต๊ฐ)๋ฅผ ๋ฐ์ํ๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํ๋ฉด ๊ธฐ์ ๋ด๋ถ์๋ฅผ ํฌํจํ ์ด๋ค ํฌ์์๋ ์๋ก์ด ๋ด๋ถ ์ ๋ณด์ ๋ํด ์ ์๊ณ ์๋๋ผ๋ ์ผ๋ฐ ํฌ์์๋ณด๋ค ๋์ ์์ต์ ์ฌ๋ฆด ์ ์์ต๋๋ค.
ํจ์จ์ ์ธ ์์ฅ์ ๋ํ ์ฐจ๋ณํ๋ ์ ๋
ํฌ์์์ ํ๊ณ๋ EMH์ ๊ฐ, ์ค๊ฐ, ์ฝ ๋ฒ์ ์ ๋ฐ์๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์์ฅ์ ์ค์ ํจ์จ์ฑ์ ๋ํด ๋ค์ํ ๊ด์ ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ต๋๋ค. ๊ฐ๋ ฅํ ํํ์ ํจ์จ์ฑ์ ๋ฏฟ๋ ์ฌ๋๋ค์ Fama์ ๋์ํ๋ฉฐ ์ข ์ข ์๋์ ์ธ ์ธ๋ฑ์ค ํฌ์์๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค. ์ฝํ ๋ฒ์ ์ EMH๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ์ฌ๋๋ค์ ์ ๊ทน์ ์ธ ๊ฑฐ๋๊ฐ ์ฐจ์ต ๊ฑฐ๋๋ฅผ ํตํด ๋น์ ์์ ์ธ ์์ต์ ์ฐฝ์ถํ ์ ์๋ค๊ณ ์๊ฐํ๋ ๋ฐ๋ฉด, ๋ฐ ๊ฐํ ์ ์๋ ์ค๊ฐ ์ด๋๊ฐ์ ์ํฉ๋๋ค.
์๋ฅผ ๋ค์ด, Fama์ ๊ทธ์ ์ถ์ข ์๋ค์ ์คํํธ๋ผ ๋ฐ๋ํธ์๋ ์ฃผ์ ์ด ์ ํ๊ฐ๋๊ฑฐ๋ ๊ฐ์น๊ฐ ํ๋ฝํ ์ ์๋ค๊ณ ๋ฏฟ๋ ๊ฐ์น ํฌ์์๋ค์ด ์์ต๋๋ค. ์ฑ๊ณต์ ์ธ ๊ฐ์น ํฌ์์๋ ์ฃผ๊ฐ๊ฐ ์ ํ๊ฐ ๋์์ ๋ ์ฃผ์์ ๋งค์ ํ๊ณ ์ฃผ๊ฐ๊ฐ ๋ด์ฌ ๊ฐ์น๋ฅผ ์ถฉ์กฑํ๊ฑฐ๋ ์ด๊ณผํ ๋ ๋งค๋ํจ์ผ๋ก์จ ๋์ ๋ฒ๋ ๊ฒ์ ๋๋ค.
ํจ์จ์ ์ธ ์์ฅ์ ๋ฏฟ์ง ์๋ ์ฌ๋๋ค์ ์ ๊ทน์ ์ธ ๊ฑฐ๋์๊ฐ ์กด์ฌํ๋ค๋ ์ฌ์ค์ ์ง์ ํฉ๋๋ค. ์์ฅ์ ๋ฅ๊ฐํ๋ ์ด์ต์ ์ป์ ๊ธฐํ๊ฐ ์๋ค๋ฉด ์ ๊ทน์ ์ธ ๊ฑฐ๋์๊ฐ ๋ ์ธ์ผํฐ๋ธ๊ฐ ์์ด์ผํฉ๋๋ค. ๋ํ, ๋ฅ๋ ์ด์ฉ์ฌ๊ฐ ๋ถ๊ณผํ๋ ์์๋ฃ๋ ํจ์จ์ ์ธ ์์ฅ์ด ๋ฎ์ ๊ฑฐ๋ ๋น์ฉ์ ๊ฐ๋๋ค๊ณ ๊ท์ ํ๊ณ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ EMH์ ์ฆ๊ฑฐ๋ก ๋ณผ ์ ์์ต๋๋ค.
ํจ์จ์ ์ธ ์์ฅ์ ์
EMH์ ์๋ฉด์ ๋ฏฟ๋ ํฌ์์๋ค์ด ์์ง๋ง, ์ฌ๋ฌด ์ ๋ณด์ ๊ด๋ฒ์ํ ๋ณด๊ธ์ด ์ฆ๊ถ ๊ฐ๊ฒฉ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๊ณ ์์ฅ์ ๋ณด๋ค ํจ์จ์ ์ผ๋ก ๋ง๋ ๋ค๋ ์ค์ ์ฆ๊ฑฐ๊ฐ ์์ต๋๋ค.
์๋ฅผ ๋ค์ด 2002๋ ์ฌ๋ฒ ์ธ์ค-์ฅ์ฌ๋ฆฌ๋ฒ(Sarbanes-Oxley Act of 2002 )์ด ํต๊ณผ๋๋ฉด์ ์์ฅ ๊ธฐ์ ์ ๋ ํฐ ์ฌ๋ฌด ํฌ๋ช ์ฑ์ ์๊ตฌํ์ผ๋ฉฐ, ํ์ฌ๊ฐ ๋ถ๊ธฐ๋ณ ๋ณด๊ณ ์๋ฅผ ๋ฐํํ ํ ์ฃผ์ ์์ฅ ๋ณ๋์ฑ์ด ๊ฐ์ํ์ต๋๋ค. ์ฌ๋ฌด ์ ํ ๊ฐ ๋ ์ ๋ขฐํ ์ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ฐ์ฃผ๋์ด ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ ์ ๋ขฐํ ์ ์๊ฒ ๋ง๋ค๊ณ ์ ๊ฐ ์ฆ๊ถ์ ๋ช ์๋ ๊ฐ๊ฒฉ์ ๋ํด ๋ ๋ง์ ์ ๋ขฐ๋ฅผ ์์ฑํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ต๋๋ค . ๋๋ผ์์ด ์ ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์์ต ๋ณด๊ณ ์์ ๋ํ ๋ฐ์์ด ๋ ์ ์ต๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ณ๋์ฑ ํจํด์ ๋ณํ๋ Sarbanes-Oxley ๋ฒ๊ณผ ๊ทธ ์ ๋ณด ์๊ตฌ ์ฌํญ์ ํต๊ณผ๊ฐ ์์ฅ์ ๋ณด๋ค ํจ์จ์ ์ผ๋ก ๋ง๋ค์๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ด๋ ์ฌ๋ฌด์ ํ์ ํ์ง๊ณผ ์ ๋ขฐ์ฑ์ ๋์ด๋ ๊ฒ์ด ๊ฑฐ๋๋น์ฉ์ ๋ฎ์ถ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ผ๋ ์ ์์ EMH์ ํ์ธ์ด๋ผ๊ณ ๋ณผ ์ ์๋ค.
ํจ์จ์ฑ์ ๋ค๋ฅธ ์๋ ์ธ์ง๋ ์์ฅ ์ด์ ํ์์ด ๋๋ฆฌ ์๋ ค์ง๊ณ ๋์ค์ ์ฌ๋ผ์ง ๋ ๋ฐ์ํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ํ ์ฃผ์์ด ์ฒ์์ผ๋ก S&P 500๊ณผ ๊ฐ์ ์ง์ ์ ์ถ๊ฐ๋์์ ๋ ์ด๋ค ์ด์ ๋๋ฌธ์ด ์๋๋ผ ์ง์์ ์ผ๋ถ๊ฐ ๋์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ํด๋น ์ฃผ์์ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ํฌ๊ฒ ์์นํ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ์์์ต๋๋ค. ๊ธฐ์ ์ ํ๋๋ฉํธ์ ์๋ก์ด ๋ณํ. ์ด ์ง์ ํจ๊ณผ ์ด์ ํ์์ ๋๋ฆฌ ๋ณด๊ณ ๋๊ณ ์๋ ค์ง๊ฒ ๋์๊ณ ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ ๋๋ถ๋ถ ์ฌ๋ผ์ก์ต๋๋ค. ์ด๋ ์ ๋ณด๊ฐ ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ์์ฅ์ด ๋ ํจ์จ์ ์ด ๋๊ณ ์ด์ ํ์์ด ๊ฐ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค.
##ํ์ด๋ผ์ดํธ
์ ๋ณด์ ์ง๊ณผ ์์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ์์ฅ์ ์ฐจ์ต ๊ฑฐ๋์ ๊ธฐํ๋ฅผ ์ค์ด๊ณ ์์ฅ ์์ต ์ด์์ ๋์ฑ ํจ์จ์ ์ผ๋ก ๋ง๋ญ๋๋ค.
์ง์ ์ผ๋ก ํจ์จ์ ์ธ ์์ฅ์ ๋ชจ๋ ๊ฑฐ๋์๊ฐ ์ด์ฉํ ์ ์๋ ๋ชจ๋ ์ ๋ณด๊ฐ ์ด๋ฏธ ์์ฅ ๊ฐ๊ฒฉ์ ํตํฉ๋์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์์ฅ์ ์ด๊ธธ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์ ๊ฑฐํฉ๋๋ค.
์์ฅ ํจ์จ์ฑ์ ํ์ฌ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ๊ธฐ์ด ์์ฐ์ ์ค์ ๊ฐ์น์ ๋ํ ๋ชจ๋ ์ด์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๊ด๋ จ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ผ๋ง๋ ์ ๋ฐ์ํ๋์ง๋ฅผ ๋ํ๋ ๋๋ค.