Wielkie umiarkowanie
Czym jest wielki umiar?
Wielki Umiar to nazwa nadana okresowi zmniejszonej zmienno艣ci makroekonomicznej w Stanach Zjednoczonych pocz膮wszy od lat 80. XX wieku. W tym okresie odchylenie standardowe kwartalnego realnego produktu krajowego brutto (PKB) zmniejszy艂o si臋 o po艂ow臋, a odchylenie standardowe inflacji o dwie trzecie, jak wynika z danych przedstawionych przez by艂ego prezesa Rezerwy Federalnej USA Bena Bernanke. Wielkie Umiarkowanie mo偶na podsumowa膰 jako kilkudziesi臋cioletni okres niskiej inflacji i pozytywnego wzrostu gospodarczego.
Klucz na wynos
- Wielkie Umiarkowanie to nazwa nadana okresowi zmniejszonej zmienno艣ci makroekonomicznej w Stanach Zjednoczonych od po艂owy lat 80. do kryzysu finansowego w 2007 r.
- W przem贸wieniu wyg艂oszonym w 2004 r. Bernanke postawi艂 hipotez臋 o trzech potencjalnych przyczynach Wielkiego Umiaru: zmianach strukturalnych w gospodarce, lepszej polityce gospodarczej i powodzeniu.
- Pochwa艂a Bernanke dla Wielkiego Umiarkowania by艂a zdecydowanie przedwczesna, poniewa偶 zaledwie kilka lat p贸藕niej zako艅czy艂a si臋 najgorsz膮 globaln膮 recesj膮 od czas贸w Wielkiego Kryzysu.
Zrozumienie wielkiego umiarkowania
Wielkie Umiarkowanie nast膮pi艂o po okresie gwa艂townych waha艅 wynik贸w gospodarczych i inflacji w gospodarce ameryka艅skiej. Od inflacji wojny wietnamskiej w latach 60., przez upadek Bretton Woods,. przez stagflacyjne recesje lat 70., po er臋 niestabilnych st贸p procentowych i inflacji w czasie recesji z podw贸jnym do艂kiem na pocz膮tku lat 80., lata poprzedzaj膮ce Wielkie Umiarkowanie ekonomiczne wzloty i upadki.
Wielkie Umiarkowanie oznacza艂o okres, w kt贸rym inflacja w USA pozostawa艂a niska i stabilna, a recesje,. gdy nadchodzi艂y, by艂y stosunkowo 艂agodne.
Wielkie umiarkowanie przedstawione przez Fed
Wielkie Umiarkowanie by艂o przedstawiane jako wynik ram polityki pieni臋偶nej ustanowionej przez Paula Volckera i kontynuowane przez Alana Greenspana i Bena Bernanke podczas ich kadencji jako prezes贸w Rezerwy Federalnej. W przem贸wieniu wyg艂oszonym w 2004 r. Bernanke postawi艂 hipotez臋 o trzech potencjalnych przyczynach Wielkiego Umiaru: zmianach strukturalnych w gospodarce, lepszej polityce gospodarczej i powodzeniu.
Zmiany strukturalne, o kt贸rych wspomnia艂 Bernanke, obejmowa艂y szerokie zastosowanie komputer贸w w celu umo偶liwienia dok艂adniejszego podejmowania decyzji biznesowych, post臋p w systemie finansowym, deregulacj臋,. zwrot gospodarki w kierunku us艂ug oraz zwi臋kszon膮 otwarto艣膰 na handel.
Bernanke zwr贸ci艂 r贸wnie偶 uwag臋 na ulepszon膮 polityk臋 makroekonomiczn膮 pomagaj膮c膮 z艂agodzi膰 du偶e cykle boom贸w i za艂ama艅 z przesz艂o艣ci, przy czym wielu ekonomist贸w sugeruje, 偶e stopniowa stabilizacja gospodarki USA jest skorelowana z coraz bardziej wyrafinowanymi teoriami polityki pieni臋偶nej i fiskalnej. Wreszcie Bernanke odni贸s艂 si臋 do bada艅 wskazuj膮cych, 偶e wi臋ksza stabilno艣膰 wynika艂a ze zmniejszenia szok贸w gospodarczych w tym okresie, a nie trwa艂ej poprawy si艂 stabilizuj膮cych.
Z perspektywy czasu, przem贸wienie Bernanke by艂o powszechnie oceniane jako przedwczesne samozadowolenie.
Niepowodzenie Wielkiego Umiarkowania
Kilka lat po przem贸wieniu Bernanke Wielkie Umiarkowanie zosta艂o drastycznie zatrzymane wraz z kryzysem finansowym i Wielk膮 Recesj膮. Nier贸wnowaga w gospodarce, na kt贸r膮 przez lata, a nawet dziesi臋ciolecia pozwala艂a narasta膰 polityka 艂atwego pieni膮dza Fedu w okresie Wielkiego Umiaru, dobieg艂a ko艅ca. Rynek nieruchomo艣ci w USA za艂ama艂 si臋, a inflacja cen przyspieszy艂a na pocz膮tku 2008 r., blokuj膮c przep艂yw kredyt贸w i p艂ynno艣膰 na rynkach finansowych oraz powoduj膮c najgorsz膮 globaln膮 recesj臋 od czasu Wielkiego Kryzysu.
By艂o to mo偶liwe, poniewa偶 normalne mechanizmy sprz臋偶enia zwrotnego do polityki pieni臋偶nej przesta艂y dzia艂a膰 podczas Wielkiego Umiaru. Rozprzestrzenianie si臋 globalizacji, wzajemnie po艂膮czone rynki finansowe i hegemonia dolara ameryka艅skiego w handlu mi臋dzynarodowym da艂y wieloletniej polityce inflacyjnej Fedu uj艣cie na rynkach zagranicznych, kt贸re skutecznie wch艂on臋艂y inflacj臋 cenow膮, kt贸ra w przeciwnym razie szybko podnios艂aby cen臋 krajow膮 poziom i zepsu艂 parti臋 Fedu. Z ka偶dym cyklem recesyjnym, kt贸ry mia艂 miejsce w okresie Wielkiego Umiaru, Fed by艂 w stanie po prostu podwoi膰 si臋 i jeszcze bardziej napompowa膰, maskuj膮c podstawowe problemy w gospodarce, drukuj膮c wi臋cej pieni臋dzy.
Wielka Recesja, kiedy nadesz艂a, stanowi艂a kompromis mi臋dzy ryzykiem a stabilno艣ci膮: zamiast pozwala膰 na okresowe okresy umiarkowanych recesji, decydenci Rezerwy Federalnej w okresie Wielkiego Umiaru zdecydowali si臋 na d艂ugoterminowe ryzyko katastrofalnego krachu, aby od艂o偶y膰 kr贸tkotrwa艂y b贸l.
Jak pacjent, kt贸remu podano 艣rodki przeciwb贸lowe i poinstruowano go, aby nadal chodzi艂 ze z艂aman膮 nog膮 przez swojego lekarza, gospodarka przesz艂a przez 艂agodne recesje na pocz膮tku lat 90. i 2000, a偶 osi膮gn臋艂a ostateczny punkt krytyczny w 2008 r. Krucha gospodarka, kt贸r膮 Fed i inni , zbudowane przez Wielkie Umiarkowanie zako艅czy艂o si臋 spektakularnym globalnym krachem.