주식 프리미엄 퍼즐(EPP)
์ฃผ์ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์ ํผ์ฆ(EPP)์ด๋?
EPP(์ฃผ์ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์ ํผ์ฆ)๋ ์ค๋ช ํ๊ธฐ ์ด๋ ค์ด ์ฌ๋ฌด๋ถ ์ฑ๊ถ ์ ๋นํด ์ฃผ์ ์ ์ญ์ฌ์ ์ด๊ณผ ์ฑ๊ณผ๊ฐ ๊ณผ๋ํ๊ฒ ๋์ ๊ฒ์ ๋ํ๋ ๋๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฃผ์ ์์ต๋ฅ ์์ ์ฌ๋ฌด๋ถ ์ฑ๊ถ ์์ต๋ฅ ์ ๋บ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ์๋๋ ์ฃผ์ ์ํ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์์ ๋ฏธ๊ตญ์์ 5%์์ 8% ์ฌ์ด๋ก ์ถ์ ๋ฉ๋๋ค . ํ๋ฆฌ๋ฏธ์์ "๋ฌด์ํ" ๊ตญ์ฑ์ ๋น๊ตํ์ฌ ์ฃผ์์ ์๋์ ์ํ์ ๋ฐ์ํด์ผ ํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด ์์์น ๋ชปํ ๋์ ๋น์จ์ ํฌ์์๋ค ์ฌ์ด์์ ๋นํฉ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ๋์ ์์ค์ ์ํ ํํผ๋ฅผ ์๋ฏธํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ๋ฐ์ํฉ๋๋ค.
์ฃผ์ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์ ํผ์ฆ(EPP) ์ดํดํ๊ธฐ
์ฃผ์ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์ ํผ์ฆ)๋ 1985๋ Rajnish Mehra์ Edward C. Prescott์ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฒ์ ๊ณต์ํ๋์์ต๋๋ค. ์ค๋๋ ๊น์ง ๊ธ์ต ํ์์๊ฒ๋ ์์๊ป๋ผ๋ก ๋จ์ ์์ต๋๋ค. ํนํ ํ๋ ์ค์ฝง ๊ต์๋ ๊ฒฝ๊ธฐ ์ํ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ์ "์ฌํ๊ฐ ๊ฒฝ์ ์ ์ฑ ์ ๋ํ ์ฌ์ ์ฝ์์ ํตํด ์ป์ ์ ์์"์ ์ ์ฆํ ๊ณต๋ก๋ก 2004๋ ๋ ธ๋ฒจ ๊ฒฝ์ ํ์์ ์์ํ์ต๋๋ค.
์ผ๋ถ ํ์๋ค์ ์๊ธฐ์๋ณธ ์ํ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์์ด ๋๋ฌด ์ปค์ ํฌ์์ ์ํ ํํผ๋ก ์ธํ "์ ์ ํ" ์์ค์ ๋ณด์์ ๋ฐ์ํ์ง ๋ชปํ๋ค๊ณ ์๊ฐํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์์ ์ค์ ๋ก 5%์์ 8% ์ฌ์ด์ ์ญ์ฌ์ ํ๊ท ๋ณด๋ค ํจ์ฌ ๋ฎ์์ผ ํฉ๋๋ค.
์ฃผ์ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์ ํผ์ฆ์ ๋๋ฌ์ผ ๋ฏธ์คํฐ๋ฆฌ ์ค ์ผ๋ถ๋ ์๊ฐ ๊ฒฝ๊ณผ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์์ ๋ณ๋๊ณผ ๊ด๋ จ์ด ์์ต๋๋ค. 20์ธ๊ธฐ ์ ๋ฐ๊ธฐ์ ๋ํ ์ถ์ ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ์ฃผ์ ์ํ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์์ ๊ฑฐ์ 5%์ ๋๋ค. ๊ทธ ์ธ๊ธฐ ํ๋ฐ์๋ ์๊ธฐ์๋ณธ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์์ด 8%๋ฅผ ๋์ด์ฐ์ต๋๋ค. ์๋ฐ๊ธฐ ์ฃผ์ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์์ ๋ฏธ๊ตญ์ด ์ฌ์ ํ ๊ธ๋ณธ์ ์ ๋ฅผ ์ ์งํ๊ณ ์์ด ์ธํ๋ ์ด์ ์ด ์ ๋ถ ์ฆ๊ถ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ์ ํํ๊ณ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ ๋ฎ์ ์ ์์ต๋๋ค. P/E 10 ๋น์จ ๊ณผ ๊ฐ์ ์ฃผ์ ์์ฅ ํ๊ฐ์ ๋ง์ ์ธก์ ๊ฐ ๋ ๋ค์ํ ์ฃผ์ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์์ ์ค๋ช ํ๋ ๋ฐ ๋์์ด ๋ฉ๋๋ค. ๋ฏธ๊ตญ ์ฃผ์ ๊ฐ์น๋ 1900๋ ์ ํ๊ท ์ด์์ด์๊ณ 1950๋ ์๋ ์๋์ ์ผ๋ก ๋ฎ์์ผ๋ฉฐ 2000๋ ์๋ ์ต๊ณ ์น๋ฅผ ๊ธฐ๋กํ์ต๋๋ค.
EPP์ ๋์ ์ดํ ๋ง์ ํ์๋ค์ ์ฃผ์ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์ ํผ์ฆ์ ํ๊ฑฐ๋ ์ ์ด๋ ๋ถ๋ถ์ ์ผ๋ก ์ค๋ช ํ๋ ค๊ณ ์๋ํ์ต๋๋ค. Daniel Kahneman ๊ณผ Amos Tversky ์ ์ ๋ง ์ด๋ก ,. ๊ฐ์ธ ๋ถ์ฑ์ ์ญํ , ์ ๋์ฑ์ ๊ฐ์น, ์ ๋ถ ๊ท์ ์ ์ํฅ, ์ธ๊ธ ๊ณ ๋ ค ์ฌํญ์ด ํผ์ฆ์ ์ ์ฉ๋์์ต๋๋ค.
์ค๋ช ์ ๊ด๊ณ์์ด ํฌ์์๋ค์ด "๋ฌด์ํ" ๊ตญ์ฑ ๋์ ์ฃผ์์ ๋ณด์ ํจ์ผ๋ก์จ ์๋นํ ๋ณด์์ ๋ฐ์๋ค๋ ์ฌ์ค์ ์ฌ์ ํ ๋จ์ ์์ต๋๋ค.
ํน๋ณ ๊ณ ๋ ค ์ฌํญ
๋ณ๋์ฑ๊ณผ ์์ธ์ ์ธ ์ํ๋ฅผ ๊ฐ์ํ ๋ ์๊ธฐ์๋ณธ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์์ ๋ด๊ตฌ์ฑ์ ๋ํ ์๋นํ ์ง๋ฌธ์ด ์์ต๋๋ค. ์๋ง๋ ๊ณผ๋ํ ์ฃผ์ ์ํ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์์ ์ง์ง ์ด์ ๋ ํฌ์์๋ค์ด ์ผ๋ง๋ ๋ง์ ์ฃผ์์ด ๋ฐํ๋๋์ง ๊นจ๋ซ์ง ๋ชปํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ ๊ฒ์ ๋๋ค. ์์ฅ ์์ต์ ์๋น ๋ถ๋ถ์ ๋ฐฐ๋น๊ธ ์์ ๋์ค๋ฉฐ , ์ด๋ ์ผ์ผ ๊ฐ๊ฒฉ ๋ณ๋์ ๋ํ ์ธ๋ก ๋ณด๋์ ์ํด ๊ฐ๋ ค์ง๋๋ค. ์ฌ๋๋ค์ด ์ฃผ์ ์์ ์ ์ฅ๊ธฐ์ ์ด์ ์ ๊นจ๋ซ์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๊ฐ์น ํ๊ฐ ์์ค์ด ์์นํ์ต๋๋ค. ์ต์ข ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ฃผ์์ ๋ํ ๋ ๋ฎ์ ์์ต๋ฅ ์ด ๋ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ์ฃผ์ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์ ํผ์ฆ์ ํด๊ฒฐํ ๊ฒ์ ๋๋ค.
์ฌ๋ฌด๋ถ ์ฑ๊ถ์ "๋ฌด์ํ" ์ฑ๊ฒฉ๊ณผ ๊ฐ์น๋ ๋ ๋ค๋ฅธ ์ค์ํ ๊ณ ๋ ค ์ฌํญ์ ๋๋ค. ์ฌ๋ฌด๋ถ ์ฑ๊ถ์ ์ง์ ์ผ๋ก ์ํ์ด ์๋๊ฐ? ๋น์ฐํ ์๋์ง. ๋ง์ ์ ๋ถ๊ฐ ํตํ๋ฅผ ๋ถํ๋ ค ๋ถ์ฑ ๋ฅผ ๋ถ์ดํ ํ์ต๋๋ค. ์ฌ์ง์ด ๋ฏธ๊ตญ ์ ๋ถ์ ์ ๋ขฐ์ฑ๋ ํด๋ง๋ค ๋ค๋ฆ ๋๋ค. ํ๋ฆผ์์ด ๊ธ์ ๋ฌด์ํ ์์ฐ์ ๋๋ค. ๊ธ์ ๋ํด ์ธก์ ํ 1970๋ ์ดํ์ ์๊ธฐ์๋ณธ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์์ ํจ์ฌ ๋ ์ธ์์ ์ ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ด์ ์์ ๋ณผ ๋ ๋์ ์๊ธฐ์๋ณธ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์์ ๊ฐ๊ด์ ์ผ๋ก ์ฃผ์์ ๋ํ ๋์ ์์ต๋ฅ ์ด ์๋๋ผ ๊ธ์ ๋ํ ๋ฏธ๊ตญ ๋ฌ๋ฌ์ ํ๋ฝ์ผ๋ก ์ค๋ช ๋ฉ๋๋ค.
์ฃผ์์ ์งํฉ์ ๋ํ ์ฃผ์ ์ํ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์ ํผ์ฆ์์ ํ ์ญํ ์ ํ ์ ์์ต๋๋ค. ๊ฐ๋ณ ์ฃผ์์ ์ ์ฒด ์ฃผ์ ์์ฅ๋ณด๋ค ํจ์ฌ ์ํํฉ๋๋ค. ๋ง์ ๊ฒฝ์ฐ์ ํฌ์์๋ค์ ์ ์ฒด ์์ฅ ์ํ๋ณด๋ค ํน์ ์ฃผ์์ ๋ณด์ ํ๋ ๋ ๋์ ์ํ์ ๋ํ ๋ณด์์ ๋ฐ์์ต๋๋ค. ์ ํต์ ์ธ ์์ด๋์ด๋ ํฌ์์๊ฐ ๋ช๋ช ํ์ฌ์ ์ฃผ์์ ์ง์ ๊ตฌ๋งคํ๋ค๋ ๊ฒ์ด์์ต๋๋ค. ๋ถ์ฐ ํ๋,. ๋ฎค์ถ์ผ ํ๋ ๋ฐ ์ธ๋ฑ์ค ํ๋ ์ ๋ํ ์์ด๋์ด ๋ ๋์ค์ ๋์์ต๋๋ค. ๋ถ์ฐ์ ํตํด ํฌ์์๋ ์์ต์ ์ค์ด์ง ์๊ณ ์ํ์ ์ค์ผ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ ์ฌ์ ์ผ๋ก ์ฃผ์ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์ ํผ์ฆ์ ํต์ฌ์์ ๊ณผ๋ํ ์ฃผ์ ์ํ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์์ ์ค๋ช ํ ์ ์์ต๋๋ค.
๋ง์ง๋ง์ผ๋ก ์ธ๊ตฌ ํต๊ณ ๋ ์ฃผ์ ์์ฅ ์์ต๋ฅ ๊ณผ ์ฃผ์ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์ ํผ์ฆ์ ์ค๋ช ํ๋ ๋ฐ ์ค์ํ ์ญํ ์ ํ ์ ์์ต๋๋ค. ์ง๊ด์ ์ผ๋ก ๊ธฐ์ ์ด ์ฑ์ฅํ๋ ค๋ฉด ๋ ๋ง์ ๊ณ ๊ฐ์ด ํ์ํฉ๋๋ค. ์ธ๊ตฌ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๋ฉด ํ๊ท ์ ์ธ ๋น์ฆ๋์ค๋ ์๋์ผ๋ก ์๋ก์ด ๊ณ ๊ฐ์ ํ๋ณดํ๊ณ ์ฑ์ฅํฉ๋๋ค. 20์ธ๊ธฐ ๋์ ๋๋ถ๋ถ์ ๊ตญ๊ฐ์์ ์ธ๊ตฌ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ์ฌ ๋น์ฆ๋์ค ์ฑ์ฅ๊ณผ ๋ ๋์ ์ฃผ์ ์์ฅ ์์ต์ ์ง์ํ์ต๋๋ค. ๊ฒฝํ์ ์ผ๋ก ์ผ๋ณธ๊ณผ ๋ง์ ์ ๋ฝ ๊ตญ๊ฐ์ ์ฃผ์ ์์ฅ์ ์ธ๊ตฌ๊ฐ ๊ฐ์ํ๊ธฐ ์์ํ๋ฉด์ ์ ์กฐํ ์ฑ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์์ต๋๋ค. ์๋ง๋ ์ฆ๊ฐํ๋ ์ธ๊ตฌ๋ ์ฃผ์ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์ ํผ์ฆ์ ๋ง๋ค์์ต๋๋ค.
##ํ์ด๋ผ์ดํธ
์ด์ ์ ์ง์ ๋ถ์กฑ, ๊ธ์ ๋ํ ๋ฏธ๊ตญ ๋ฌ๋ฌ์ ํ๋ฝ, ๋ค์ํ์ ์ด์ ๋ฐ ์ธ๊ตฌ ์ฆ๊ฐ๋ ๋ชจ๋ ์ฃผ์ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์ ํผ์ฆ์ ๋ํ ๊ฐ๋ฅํ ์๋ฃจ์ ์ ๋๋ค.
์ด๋ก ์ ์ผ๋ก ํ๋ฆฌ๋ฏธ์์ ์ค์ ๋ก ์ญ์ฌ์ ํ๊ท ์ธ 5~8%๋ณด๋ค ํจ์ฌ ๋ฎ์์ผ ํฉ๋๋ค.
EPP(์ฃผ์ํ๋ฆฌ๋ฏธ์ํผ์ฆ)๋ ์ค๋ช ํ๊ธฐ ์ด๋ ค์ด ๊ตญ๊ณ ์ฑ ๋๋น ๊ณผ๊ฑฐ ์ฃผ์์ ์์ต๋ฅ ์ด ๊ณผ๋ํ๊ฒ ๋์ ๊ฒ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค.
Daniel Kahneman๊ณผ Amos Tversky์ ์ ๋ง ์ด๋ก , ๊ฐ์ธ ๋ถ์ฑ์ ์ญํ , ์ ๋์ฑ์ ์ค์์ฑ, ์ ๋ถ ๊ท์ ์ ์ํฅ, ์ธ๊ธ ๊ณ ๋ ค ์ฌํญ์ด ํผ์ฆ์ ์ ์ฉ๋์์ต๋๋ค.