합리성의 역설
ν©λ¦¬μ±μ μμ€μ΄λ 무μμΈκ°?
ν©λ¦¬μ±μ μμ€μ κ²μ μ΄λ‘ κ³Ό μ€ν κ²½μ ν μμ λΉν©λ¦¬μ μ΄κ±°λ μμ§ν μ νμ ν νλ μ΄μ΄κ° μ’ μ’ λ λμ 보μμ λ°κ³ νμ§ κ·λ©λ² μ μν΄ μμΈ‘λ ν©λ¦¬μ μΈ μ νμ ν νλ μ΄μ΄κ° μ’ μ’ λ λμ κ²°κ³Όλ₯Ό λ°λλ€λ κ΄μ°°μ λλ€.
ν©λ¦¬μ±μ μμ€μ λΉν©λ¦¬μ± λλ μ μ΄λ κ²λ³΄κΈ°μ λΉν©λ¦¬μ μΈ νλμ μ΄μ μ΄ μμμ 보μ¬μ£Όλ κ²μΌλ‘ 보μ λλ€. λ΄μ¬ κ· ν μ΄ μλ κ²μμμ μΌλ°μ μΌλ‘ λ°μνλ©° , μ΄λ νλ μ΄μ΄κ° λ ν©λ¦¬μ μΈ κ°λ³ μ λ΅μ μ ννμ λλ³΄λ€ λ λλΉ μ§κ² νλ μ λ°μ μΈ κ²°κ³Όλ₯Ό μμ±ν©λλ€. ν©λ¦¬μ μΈ μμ€μ λλλ‘ "λΉν©λ¦¬μ±μ ν©λ¦¬μ±"μ΄λΌκ³ λΆλ¦°λ€.
ν©λ¦¬μ±μ μμ€ μ΄ν΄νκΈ°
μ£μμ λλ λ§,. μ¬νμμ λλ λ§,. μλΉμ λλ λ§,. κ³΅μ΅ κ²μ, μ§λ€ κ²μκ³Ό κ°μ μ μλ €μ§ κ²μμ μ¬μ©νλ κ²μ μ΄λ‘ μ μ€νμ μ°κ΅¬μμ μΌκ΄λκ² κ΄μ°°λλ©° μ§κ΄κ³Ό μΆλ‘ μ¬μ΄μ λͺ¨μμ κ°μ‘°ν©λλ€. ν©λ¦¬μ μ ν μ΄λ‘ μ μμΈ‘κ³Ό μ€μ νλ μ¬μ΄.
μ΄μ²λΌ λΉν©λ¦¬μ μΌλ‘ 보μ΄λ νλμ κ°μΈμ ν©λ¦¬μ μ νμλ§ μμ‘΄νλ μ΄λ‘ μΌλ‘λ μ€λͺ ν μ μλ κ²°κ³Όλ₯Ό μ΄λν μ μμ΅λλ€. μ¬λλ€μ΄ νμ ν©λ¦¬μ μΌλ‘ νλνμ§ μλλ€λ κ²μ κ°μΈμ ν©λ¦¬μ±μ κ°μ νλ μ ν΅μ μΈ κ²½μ λ° κΈμ΅ μ΄λ‘ μ λν λμ μ λλ€.
μλ₯Ό λ€μ΄, 곡곡 μ μ± μ λ§μ λΆλΆμ μ λΉννλ κ³΅κ³΅μ¬ μ΄λ‘ μ κ°μΈμ΄ κ°λ₯ν ν λ§μ 곡곡μ¬λ₯Ό ν©λ¦¬μ μΌλ‘ μλΉνμ§λ§ λΉμ©μ μ§λΆνκ±°λ μμ°νμ§ μμ κ²μ΄λΌκ³ μμΈ‘ν©λλ€. κ·Έλ¬λ μ€ν(λ° μ€μ κ²½ν)μ κ·Έλ μ§ μμ κ²½μ°κ° λ§λ€λ κ²μ 보μ¬μ€λλ€.
μ΄λ¬ν κ²°κ³Όλ₯Ό μ€λͺ νλ €λ μλλ λ κ°μ§ μ£Όμ μ κ·Ό λ°©μμ λ°λ¦ λλ€. μ΄λ€ μ¬λλ€μ κ·Έκ²μ κ°μΈ μ νμ ν©λ¦¬μ±μ λν λμ μΌλ‘ λ³΄κ³ μ¬λλ€μ΄ λΉν©λ¦¬μ μΌλ‘ μ ννλλ‘ μ λνλ λ° μΈμ§μ νΈν₯μ΄ μμ©ν΄μΌ νλ€κ³ μ£Όμ₯ν©λλ€. λ€λ₯Έ μ¬λλ€μ μ¬νμ λ§₯λ½μμ ν©λ¦¬μ μ νμ κ°μ±μ μμ νκ³ κ³΅μ λ° λΉκ³΅μ μ¬ν μ λκ° κ°μΈμ μ νμ μ€μ¬νλ€κ³ μ£Όμ₯ν©λλ€.
νλ μ΄μ΄κ° κ²μ μ΄λ‘ μ μΈ λ§₯λ½μμ κΈ°λλλ νν μ루μ μ λλ¬νμ§ μμ λ, μ΄λ μμ ν ν©λ¦¬μ μΈ κ°μΈ μ ν μ΄μμ 무μΈκ°κ° μλ μ€μμ μμν©λλ€.
νλκ²½μ ν
νλκ²½μ ν μ κ°μΈμ κ²°μ μ μ¬λ¦¬μ μμΈμ λͺ μμ μΌλ‘ κ³ λ €ν©λλ€. λ€μν μΈμ§ νΈν₯, κ°μ μν λλ λ¨μν μΈκ° λλμ μλͺ»λ μλ¬Όνμ λ°°μ μ κ²μ μ΄λ‘ μ ν©λ¦¬μ μ νκ³Ό λ€λ₯Έ κ΄μ°°λ νλμ κ·Όλ³Έ μμΈμ λλ€.
νΌνμλ νν μ λ΅μ λλ¬νλ ν©λ¦¬μ μΈ λ₯λ ₯μ΄ λΆμ‘±νκ±°λ 무μμμ΄ λΉν©λ¦¬μ μΈ μ μ κ³Όμ , κ°μ λλ νλ μ΅κ΄μμ λΉλ‘―λ νΈκ²¬μ μν΄ μΈλλ©λλ€.
μ΄λ€ κ²½μ°μλ μ΄λ¬ν μ’ λ₯μ μμ¬ κ²°μ μμ μ νΈλ₯Ό λ°μνκΈ° μν΄ μ ν΅μ μΈ κ²μ μ΄λ‘ λ Όλ¦¬λ₯Ό μ μ©νλ μλ‘μ΄ λͺ¨λΈμ΄ κ°λ°λμμ΅λλ€.
μ μ λκ²½μ ν
μλ‘μ΄ μ λ κ²½μ νμ κ°μΈμ κ²½μ μ μ νμ λν μ¬νμ μν₯μ΄ κ±°μ λμ²μ μμμ μμ¬ν©λλ€. 무μΈλμμ λ²λ¦Όλ°μ κ²½μ°λ₯Ό μ μΈνκ³ κ²½μ μ κ²°μ μ κ°μ , κ°μ‘±, κΈ°μ , ν΄λ½ λ° μ μ± μ ν¬ν¨ν μ¬λ¬ κ³μΈ΅μ μ§ν©μ κ²½μ μ‘°μ§ λ° κΈ°κ΄μ λ§₯λ½μμ μΌμμ μΌλ‘ λ°μν©λλ€.
λ§₯λ½ μλ κ²μ μ΄λ‘ νκ²½μμμ ν©λ¦¬μ μΈ μ νμ μΌλ ¨μ 곡μ λ° λΉκ³΅μ μ λμ κ·μΉκ³Ό νλ κ·λ²μ μ΅μν μ€μ κ°μΈμ΄ λ΄λ¦¬λ ν©λ¦¬μ μ νκ³Ό λ§€μ° λ€λ₯Ό μ μμ΅λλ€. κ°μΈμ νΉμ ν μ λμ νκ²½μ λν κ³ λ €λ κ·Έλ£Ήμ λͺ¨λ ꡬμ±μμκ² λ³΄λ€ μ μ΅ν κ²°κ³Όλ₯Ό λ¬μ±νκΈ° μν΄ μλμ μΌλ‘ λλ μλ°μ μΈ μμμ μν΄ μ§ν₯λλ μΌμ’ μ λ©ν ν©λ¦¬μ±μ λμ ν©λλ€.
μ€ν λμμλ€μ κ²μμ μ°Έκ°ν λ νμ°μ μΌλ‘ μ΄ "μνλ¬Ό"μ κ°μ§κ³ λ€λλ©° κ·Έλ€μ΄ μ΄ν΄νκ³ λ°λΌμΌ νλ μ λμ μ₯μΉλ₯Ό λ°μνλ μ λ΅μ μ νν©λλ€.
μ§ν κ²½μ ν
μ§ν κ²½μ ν μ κ°μΈμ ν©λ¦¬μ μ νμΌλ‘λΆν°μ νΈμ°¨λ₯Ό μ€λͺ νκΈ° μν΄ μ§ν μλ¬Όνκ³Ό μ§ν μ¬λ¦¬νμ νμ©νλ€λ μ μμ μ΄λ¬ν λΆμΌ μ¬μ΄μ 격차λ₯Ό ν΄μν©λλ€. μ§ν κ²½μ νμ λ°λ₯΄λ©΄, κ°μΈμ νλ κ²½μ νμμ μ€λͺ νλ μΈμ§ νΈν₯μ λνλ΄κ³ μ μ λ°μμ μμ±νλ μ νμ μ§ν μλ ₯ λλ¬Έμ μ μ λ κ²½μ νμμ μ°κ΅¬ν 곡μ λ° λΉκ³΅μ νλ μμν¬λ₯Ό κ°λ°ν©λλ€.
ν©λ¦¬μ±μ μμ€μ μ€λͺ νλ μΈμ§μ νΈν₯κ³Ό κ²½μ μ λλ κ·Έλ£Ήμ ν΄λ‘μ΄ κ°λ³μ μΌλ‘ ν©λ¦¬μ μΈ κ²μ μ΄λ‘ κ· νμ 극볡νκΈ° μν΄ νΉλ³ν μ μ©λ μ μλ κ·Έλ£Ή μ§ν μ λ΅μ λλ€.
##νμ΄λΌμ΄νΈ
ν©λ¦¬μ±μ μμ€μ λΉν©λ¦¬μ μΌλ‘ νλνλ κ²μ΄ μ μ΅νλ€λ κ²μ 보μ¬μ£Όλ κ²μΌλ‘ 보μ λλ€.
κ²½μ νμλ€μ νλμ΄ κ²μ μ΄λ‘ μ μλ²½ν ν©λ¦¬μ±κ³Ό μ΄λ»κ² κ·Έλ¦¬κ³ μ λ€λ₯Έμ§ μ€λͺ νλ λ° λμμ΄ λ μ μλ μ¬λ¬ μ°κ΅¬ λΆμΌλ₯Ό κ°λ°νμ΅λλ€.
ν©λ¦¬μ±μ μμ€μ κ²μμ λν κ°λ³μ μΌλ‘ ν©λ¦¬μ μΈ μ λ΅μ΄ κ°λ³μ μΌλ‘ λ ν©λ¦¬μ μΈ μ νμ ν κ²½μ°λ³΄λ€ νλ μ΄μ΄μκ² λ λ°λμ§ν κ²°κ³Όλ₯Ό μμ±ν λ λ°μν©λλ€.
μ΄λ¬ν λμμ΄λ‘ μλ νλκ²½μ ν, μ μ λκ²½μ ν, μ§νκ²½μ ν λ±μ΄ μλ€.
λ°λΌμ ν©λ¦¬μ±μ μμ€μ λ§λ€μ΄μ§ μ νμ΄ μ΄λ»κ² λ μμ ν ν©λ¦¬μ μ΄μ§ μκ±°λ μ΄λ€ μλ―Έμμ μμ ν κ°λ³μ μΈ μ νμ΄ μλκ±°λ λμ μ‘°ν©μ΄ μμμ μμ¬ν©λλ€.
##μμ£Όνλ μ§λ¬Έ
λΉν©λ¦¬μ±μ΄ μ΄λ»κ² ν©λ¦¬μ μΌ μ μμ΅λκΉ?
μμ μ μ΄μ΅μ μν΄ νλνλ λͺ¨λ μ¬λμ΄ κ°λ³μ μΌλ‘ ν©λ¦¬μ μΌλ‘ νλνλ©΄ λ€λ₯Έ λͺ¨λ μ¬λμκ² λ¬Έμ κ° λ°μν μ μμ΅λλ€. μλ₯Ό λ€μ΄ λͺ¨λ μ¬λμ΄ μ΅μ μ κ²½λ‘λ‘ κ²½λ‘λ₯Ό μ§μ νλ κ΅ν΅ μ²΄μ¦ GPS μκ³ λ¦¬μ¦μ μ¬μ©νλ κ²½μ° μλ‘ κ²½λ‘λ₯Ό μ§μ νλ μ°¨λμ μ€μ λ‘ λ μμ 골λͺ©κΈΈμ λ°λΌ λ ν° κ΅ν΅ 체μ¦μ μΌμΌν¬ μ μμ΅λλ€. λ°λΌμ μΌλΆ μ΄μ μλ λμ μ 체μμ μ΅μ μ κ΅ν΅λμ μ μ§νκΈ° μν΄ μ°¨μ μ κ²½λ‘λ₯Ό μ ννλ κ²μ΄ κ°μ₯ μ’μ΅λλ€.
λκ° ν©λ¦¬μ±μ μκ°ν΄ λλκ° vs. λΉν©λ¦¬μ±?
"ν©λ¦¬μ±"μ΄λΌλ κ°λ μ μμΈκΈ° λμ μνν μ μλ κ°κ΄μ μΌλ‘ μ΅μ μ νλ κ³Όμ μ μ€λͺ νλ λ° μ¬μ©λμμ΅λλ€. λ₯΄λ€ λ°μΉ΄λ₯΄νΈ, λ² λ€λνΈ μ€νΌλ Έμ, GW λΌμ΄νλμΈ μ κ°μ μ¬μκ°λ€μ 17μΈκΈ°μ ν©λ¦¬μ±μ λν΄ μ°κ΅¬νκ³ , μλ΄ μ€λ―Έμ€, μΉΌ λ§λ₯΄ν¬μ€, λ§μ€ λ² λ²μ κ°μ μ¬ν μ΄λ‘ κ°λ€μ 19μΈκΈ°μ ν©λ¦¬μ±μ νꡬνμ΅λλ€. ν©λ¦¬μ±μ λν νλμ κ°λ μ μ’ μ’ Alfred Marshallκ³Ό μ£Όλ₯( μ κ³ μ μ£Όμ ) κ²½μ νμ μΆνμ κΈ°μΈν©λλ€.
ν©λ¦¬μ±μ μμ€μ΄λ 무μμ λκΉ?
ν©λ¦¬μ±μ μμ€μ ν©λ¦¬μ μΌλ‘ νλνλ νμμκ° μμ€ν μ λν΄ μ°¨μ μ κ²°κ³Όλ₯Ό μμ±νλ κ²μ μ΄λ‘ κ°λ μ λλ€. μμ€ν μ 체μ ν©λ¦¬μ μΈ μ νμ μΌλΆ λλ λͺ¨λ νμμκ° κ°λ³μ μΌλ‘ λΉν©λ¦¬μ μΌλ‘ νλνλ κ²μμ μμ¬ν©λλ€.