Áhrifapróf
Hvað er áhrifapróf?
Áhrifaprófið er aðferð sem notuð er til að meta mismununaráhrif lánastefnu. Lögbundinn grundvöllur er Equal Credit Opportunity Act (ECOA),. sem banna neitun lána á grundvelli kynþáttar, litarháttar, trúarbragða, þjóðernisuppruna, kynhjúskaparstöðu eða aldurs.
Skilningur á áhrifaprófinu
Áhrifaprófið er byggt á lagakenningu sem kallast „ósamleg áhrif,“ sem leggur til að mismunun geti átt sér stað án þess að fyrirtæki eða einstaklingur sýni hlutdrægni gegn vernduðum flokki. Frekar má rekja mismunun til margvíslegra félagshagfræðilegra og menningarlegra þátta sem hafa þau áhrif að skapa hindranir fyrir suma lántakendur. Mismunandi áhrif voru fyrst lýst í lögum um sanngjarnt húsnæði,. sem er VII. bálkur borgaralegra réttindalaga frá 1968.
Á tímum borgaralegra réttinda komu fram ólík áhrif í útbreiddri framkvæmd rauðlínunnar,. þar sem bankar neituðu húsnæðislánum innan ákveðinna hverfa þar sem þeir höfðu dregið „rauðar línur“ á korti. Þó að bankarnir gætu fullyrt að ákvarðanir þeirra væru byggðar á viðskiptalegum áhyggjum um hagkvæmni lána í þessum hverfum, í reynd var stefnan að mestu framfylgt í afrísk-amerískum hverfum og var því mismunun.
Deilur í kringum áhrifaprófið
Til að vinna gegn þessum minna augljósu tegundum mismununar gera áhrifaprófanir ráð fyrir því að hægt sé að nota lýðfræðilegar og tölfræðilegar upplýsingar til að sýna fram á mismununaraðferðir. Áhrifapróf eru hins vegar umdeild vegna þess að lýðfræðilegar upplýsingar eru ekki að öllu leyti reynslusögulegar og hægt er að vinna þær sjálfar til að ná tilætluðum árangri. Þar að auki gætu sumar lánsfjár- og ráðningaraðferðir sem reynst hafa tölfræðilega mismunun verið réttlætanlegar við sumar aðstæður.
Hæstiréttur hefur til dæmis úrskurðað að fyrirtæki hafi rétt á að skima hugsanlega starfsmenn fyrir sakavottorð þó að stærra hlutfall afrísk-amerískra karlmanna sé með sakavottorð. Nefnd um jafnréttismál veitir nákvæmar leiðbeiningar um leyfilega notkun á bakgrunnsskoðunum. Það er ekki alger réttur. Bakgrunnsskimunir verða að vera "starfstengdar og í samræmi við viðskiptaþörf."
Hæstiréttur hefur einnig dregið úr misjöfnum áhrifakröfum, sem gefur bönkum rétt til að miða áhrifaprófið við lántakendur sem eru á svipaðan hátt. Það er, þeir verða að vera á svipuðum mörkuðum, hafa sótt um svipaðar lánavörur og vera með svipað lánstraust. Bankar geta einnig varið sig með því að vitna í lögmæta viðskiptaréttlætingu.
Að lokum, hvers kyns lausn á mismununinni verður að vera jafn árangursrík og tölfræðilega mismununaraðferðin með lögmætum viðskiptalegum rökstuðningi. Og til að teljast brot á lögum um mismunun hlýtur bankinn að hafa vitað um hina viðskiptaaðferðina áður en samt valið að nota hana ekki.
Niðurstaða Hæstaréttar leiddi til svokallaðrar reglugerðar B í VII. Það er nú grundvöllur áhrifaprófsins sem Neytendaverndarstofa notar .
Gildir frá okt. Árið 2020 gaf húsnæðis- og borgarþróunardeildin (HUD) út nýja reglu um ósamstæða áhrif sem færir sönnunarbyrðina yfir á stefnanda við að sanna mismunun. Hins vegar var gert ráð fyrir innleiðingu reglunnar áður en hún tók gildi. Í júní 2021 gaf HUD út tilkynningu um fyrirhugaða reglugerð (NPRM) sem myndi afturkalla nýju regluna og leitast við að snúa aftur til fyrri sönnunarbyrði og gera það þar með minna íþyngjandi fyrir stefnendur sem leita léttir.
##Hápunktar
Grunnur áhrifaprófsins er Equal Credit Opportunity Act (ECOA), sem banna neitun lána á grundvelli kynþáttar, litarháttar, trúarbragða, þjóðernisuppruna, kynhneigðarstöðu eða aldurs.
Gildir í okt. Árið 2020 gaf húsnæðis- og borgarþróunardeildin (HUD) út nýja reglu um ósamstæða áhrif sem færir sönnunarbyrðina yfir á stefnanda við að sanna mismunun.
Áhrifaprófið er aðferð sem notuð er til að meta mismununaráhrif lánastefnu.