Gjaldeyrisskipti
Hvað er gjaldeyrisskipti?
Gjaldeyrisskiptasamningur er samningur tveggja erlendra aðila um að skipta vaxtagreiðslum af láni sem veitt er í einum gjaldmiðli fyrir vaxtagreiðslur af láni sem veitt er í öðrum gjaldmiðli.
Gjaldeyrisskiptasamningur getur einnig falið í sér að skipta um höfuðstól. Þessu yrði skipt til baka þegar samningnum lýkur. Venjulega, þó, skipti skipta felur í sér huglægan höfuðstól sem er bara notaður til að reikna út vexti og er í raun ekki skipt.
Skilningur á gjaldeyrisskiptum
Einn tilgangur gjaldeyrisskipta er að afla lána í erlendri mynt á hagstæðari vöxtum en hægt væri að taka lán beint á erlendum markaði.
Í fjármálakreppunni árið 2008 leyfði Seðlabankinn nokkrum þróunarríkjum sem glímdu við lausafjárvanda möguleika á gjaldeyrisskiptasamningi til lántöku.
Í viðskiptum á vegum fjárfestingarbankafyrirtækisins, Salomon Brothers, gerði Alþjóðabankinn fyrstu gjaldeyrisskiptasamninginn árið 1981 við IBM. IBM skipti þýskum þýskum mörkum og svissneskum frönkum til Alþjóðabankans fyrir Bandaríkjadali.
Hægt er að gera gjaldeyrisskiptasamninga fyrir lán með allt að 10 ára binditíma . Gjaldmiðlaskiptasamningar eru frábrugðnir vaxtaskiptasamningum að því leyti að þeir geta einnig falið í sér höfuðstólaskipti.
Ferlið við gjaldeyrisskipti
Í gjaldeyrisskiptasamningi greiðir hvor samningsaðili vexti af höfuðstól hins lána út samningstímann. Þegar skiptasamningnum er lokið, ef höfuðstólum var skipt út, er þeim skipt aftur á umsömdu gengi (sem myndi forðast viðskiptaáhættu ) eða staðgengi.
Gjaldmiðlaskiptasamningar hafa verið bundnir við London Interbank Offered Rate (LIBOR). LIBOR eru meðalvextir sem alþjóðlegir bankar nota þegar þeir taka lán hver hjá öðrum. Það hefur verið notað sem viðmið fyrir aðra alþjóðlega lántakendur.
Hins vegar, árið 2023, mun tryggt yfirnæturfjármögnunargengi (SOFR) opinberlega koma í stað LIBOR í verðsamanburði. Reyndar, frá og með árslokum 2021, nota engin ný viðskipti í Bandaríkjadölum LIBOR (þó að það muni halda áfram að gefa upp vexti í þágu fyrirliggjandi samninga).
Tegundir skiptasamninga
Það eru tvær megingerðir gjaldmiðlaskiptasamninga. Gjaldeyrisskiptasamningur með föstum vöxtum felur í sér að skipta á föstum vaxtagreiðslum í einum gjaldmiðli fyrir fasta vaxtagreiðslur í öðrum.
Í skiptasamningi með föstum fyrir breytilegum vöxtum er föstum vaxtagreiðslum í einum gjaldmiðli skipt út fyrir breytilega vaxtagreiðslur í öðrum. Í þessari tegund skipta er ekki skipt um höfuðstól undirliggjandi láns.
Gjaldeyrisskiptasamningar eru leið til að ná fjármagni þangað sem það þarf að fara svo atvinnustarfsemi geti dafnað. Þessar skiptasamningar veita stjórnvöldum og fyrirtækjum aðgang að hugsanlega lægri lántökum. Þeir geta einnig hjálpað þeim að vernda fjárfestingar sínar gegn áhrifum gengisáhættu.
Ástæður fyrir notkun gjaldmiðlaskipta
Lækkandi lántökukostnaður
Algeng ástæða fyrir því að nota gjaldeyrisskiptasamning er að tryggja ódýrari skuldir. Segðu til dæmis að evrópskt fyrirtæki A taki 120 milljónir dollara að láni frá bandaríska fyrirtækinu B. Samhliða því tekur bandarískt fyrirtæki A 100 milljónir evra að láni frá evrópsku fyrirtæki A.
Gengi þeirra á milli miðast við 1,2 dollara staðgengi, verðtryggt LIBOR. Fyrirtækin tvö gera samninginn vegna þess að hann gerir þeim kleift að lána viðkomandi gjaldmiðla á hagstæðu gengi.
Ef gjaldeyrisskiptasamningur felur í sér skiptingu á höfuðstól verður þeim höfuðstól skipt aftur á gjalddaga samningsins.
Að draga úr gengisáhættu
Að auki nota sumar stofnanir gjaldeyrisskiptasamninga til að draga úr áhættu vegna væntanlegra gengissveiflna. Fyrirtæki verða til dæmis fyrir gengisáhættu þegar þau stunda viðskipti á alþjóðavettvangi.
Þess vegna getur það átt við þá að verja þá áhættu með því að taka í raun andstæðar og samtímis stöður í gjaldmiðlinum. Bandarískt fyrirtæki A og svissnesk fyrirtæki B geta tekið stöðu í gjaldmiðlum hvors annars (svissneskum frönkum og USD, í sömu röð) með gjaldeyrisskiptasamningi í áhættuvarnarskyni.
Síðan geta þeir þróað skiptin síðar þegar ekki er lengur þörf á vörninni. Ef þeir urðu fyrir tjóni vegna gengisbreytinga sem hafa áhrif á starfsemi þeirra getur hagnaður af skiptasamningnum vegið upp á móti því.
##Hápunktar
Gjaldeyrisskiptasamningar geta hjálpað fyrirtækjum að taka lán á gengi sem er ódýrara en það sem fæst hjá staðbundnum fjármálastofnunum.
Tvær megingerðir skiptasamninga eru skiptasamningar með föstum fyrir fasta vexti og skiptasamninga með föstum fyrir breytilegum vöxtum.
Gjaldeyrisskiptasamningur er samningur tveggja aðila um að skipta vaxtagreiðslum af lánum sínum í mismunandi gjaldmiðlum.
Samningurinn getur einnig falið í sér skiptingu höfuðstóls lána.
Þeir geta einnig verið notaðir til að verja (eða vernda) verðmæti núverandi fjárfestingar gegn hættu á gengissveiflum.
##Algengar spurningar
Hverjar eru mismunandi tegundir gjaldeyrisskipta?
Gjaldeyrisskiptasamningar geta falið í sér skiptingu á föstum vaxtagreiðslum af gjaldmiðlum. Eða annar aðili samningsins getur skipt vaxtagreiðslu með föstum vöxtum fyrir breytilega vexti hins aðilans. Skiptasamningur getur einnig falið í sér skiptingu á breytilegum vöxtum beggja aðila.
Hvenær áttu sér stað fyrstu gjaldeyrisskiptin?
Fyrsta gjaldeyrisskiptasamningurinn er sagður hafa átt sér stað árið 1981 á milli Alþjóðabankans og IBM Corporation.
Hvers vegna gera fyrirtæki gjaldeyrisskipti?
Gjaldeyrisskiptasamningar þjóna tveimur mikilvægum tilgangi. Þeir bjóða fyrirtækjum aðgang að láni í erlendri mynt sem getur verið ódýrara en þegar það fæst í gegnum heimabanka. Þeir veita fyrirtæki einnig leið til að verja (eða verjast) áhættu sem það gæti staðið frammi fyrir vegna sveiflna í gjaldeyri.
