Áhætta fyrir uppgjör
Hver er áhætta fyrir uppgjör?
Áhætta fyrir uppgjör er sá möguleiki að einn aðili í samningi standi ekki við skuldbindingar sínar samkvæmt þeim samningi, sem leiðir til vanskila fyrir uppgjörsdag. Þessi vanskil annars aðila myndu binda enda á samninginn ótímabært og láta hinn aðilann verða fyrir tjóni ef hann er ekki tryggður á einhvern hátt.
Skilningur á áhættu fyrir uppgjör
Foruppgjörsáhætta getur að auki leitt til endurbótakostnaðaráhættu þar sem tjónþoli þarf að gera nýjan samning í stað þess gamla. Skilmálar og markaðsaðstæður gætu verið óhagstæðari fyrir nýja samninginn.
Það er áhætta tengd öllum samningum. Áhætta fyrir uppgjör er meira hugtak en breytilegur kostnaður. Þessi áhætta felur í sér að annar aðila sem taka þátt uppfyllir ekki skyldu sína til að framkvæma fyrirfram ákveðna aðgerð, afhenda tilgreinda vöru eða þjónustu eða greiða samningsbundna fjárhagsskuldbindingu.
Kostnaður við þessa áhættu fyrir uppgjör er ekki skýr, heldur er hann innbyggður í verðlagningu og þóknun samninganna. Þessi áhætta á mun betur við í afleiðum eins og framvirkum samningum eða skiptasamningum. Vænt áhættuleiðrétt ávöxtun verður að taka tillit til mótaðilaáhættu þar sem hún verður innifalin í verðlagningu þessara viðskipta. Mismunandi kauphallir gera þetta á mismunandi hátt. Til dæmis dreifa framtíðarviðskipti þessari áhættu að hluta yfir greiðslujöfnunargjöldin sem innheimt eru í gegnum kauphöllina.
Allir aðilar þurfa að huga að versta tapi sem gæti orðið ef mótaðili fer í vanskil áður en viðskiptin gera upp eða taka gildi. Versta tapið getur verið óhagstæð verð- eða vaxtahreyfing, en þá verður tjónþoli að reyna að gera nýjan samning við verðið eða vextina á óhagstæðari stigum.
Ef mótaðili lendir í vanskilum áður en viðskiptin eru gerð upp eða öðlast gildi, geta afleiðingarnar falið í sér hugsanleg lagaleg vandamál vegna samningsrofs.
Nauðsynlegt er að taka tillit til lánstrausts gagnaðila og flökts eða líkinda á því að markaðurinn geti hreyfst illa í kostnaði við vanskil. Til dæmis, segjum að ABC fyrirtæki myndar samning á gjaldeyrismarkaði við XYZ fyrirtæki um að skipta á Bandaríkjadölum fyrir japönsk jen eftir tvö ár. Ef XYZ fyrirtæki verður gjaldþrota fyrir uppgjör mun það ekki geta klárað skiptin og verður að standa skil á samningnum. Að því gefnu að ABC fyrirtæki vilji eða þurfi enn að gera slíkan samning, verður það að gera nýjan samning við annan aðila, sem leiðir til endurbótakostnaðaráhættu.
Foruppgjörsáhætta er fræðilega fyrir hendi fyrir öll verðbréf, en viðskipti með hlutabréf sem standa í stuttan tíma geta verið svo lítill hluti viðskiptakostnaðar tengdum mótaðilaáhættu að hann er óaðskiljanlegur hluti viðskiptanna.
Skiptingarkostnaðaráhætta
Eins og fram hefur komið er endurbótakostnaðaráhætta sá möguleiki að endurnýjun á vanskilum samningi geti haft óhagstæðari kjör. Gott dæmi kemur frá skuldabréfamarkaði og vandamálum sem skapast vegna snemmbúins innlausnar. Sum skuldabréf eru með boð eða snemmbúin innlausn. Þessir eiginleikar gefa útgefandanum rétt, en ekki skyldu, til að kaupa aftur öll eða sum skuldabréf sín áður en þau ná gjalddaga. Ef skuldabréfin báru 6% afsláttarmiða og vextir lækka í 5% fyrir gjalddaga, ætti fjárfestirinn erfitt með að skipta út væntanlegum tekjustreymi fyrir sambærileg verðbréf.
Fyrir vaxta- eða gjaldeyrisskiptasamninga mun breyting á vöxtum eða gengi fyrir uppgjör leiða til sama vandamáls, þó á skemmri tíma.
Hápunktar
Foruppgjörsáhætta á í mjög sjaldgæfum tilfellum við á hlutabréfa- og skuldabréfamarkaði en er sjaldnar áhyggjuefni þar en í öðrum fjármálagerningum.
Foruppgjörsáhætta er tengd öllum samningum, en orðasambandið er oftar notað um fjármálasamninga eins og framvirka samninga og skiptasamninga.
Raunverulegur kostnaður vegna áhættu fyrir uppgjör er ekki sérstaklega reiknaður út en almennt er litið svo á að hann sé innifalinn í verðlagningu slíkra samninga.
