금융 공학
๊ธ์ต๊ณตํ์ด๋?
๊ธ์ต ๊ณตํ์ ๊ธ์ต ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํด ์ํ์ ๊ธฐ์ ์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ๊ธ์ต ๊ณตํ์ ์ปดํจํฐ ๊ณผํ, ํต๊ณ, ๊ฒฝ์ ํ ๋ฐ ์์ฉ ์ํ ๋ถ์ผ์ ๋๊ตฌ์ ์ง์์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ํ์ฌ์ ๊ธ์ต ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ณ ์๋กญ๊ณ ํ์ ์ ์ธ ๊ธ์ต ์ํ์ ๊ณ ์ํฉ๋๋ค.
๊ธ์ต ๊ณตํ์ ๋๋๋ก ์ ๋ ๋ถ์์ด๋ผ๊ณ ๋ ํ๋ฉฐ ์ผ๋ฐ ์์ ์ํ, ํฌ์ ์ํ, ๋ณดํ ๊ธฐ๊ด ๋ฐ ํค์ง ํ๋์์ ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค.
๊ธ์ต ๊ณตํ์ด ์ฌ์ฉ๋๋ ๋ฐฉ๋ฒ
๊ธ์ต ์ฐ์ ์ ํญ์ ํฌ์์์ ๊ธฐ์ ์ ์ํ ์๋กญ๊ณ ํ์ ์ ์ธ ํฌ์ ๋๊ตฌ์ ์ํ์ ์ ๊ณตํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ๋๋ถ๋ถ์ ์ ํ์ ๊ธ์ต๊ณตํ ๋ถ์ผ์ ๊ธฐ์ ์ ํตํด ๊ฐ๋ฐ๋์์ต๋๋ค. ์ํ์ ๋ชจ๋ธ๋ง ๋ฐ ์ปดํจํฐ ๊ณผํ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ธ์ต ์์ง๋์ด๋ ์๋ก์ด ํฌ์ ๋ถ์ ๋ฐฉ๋ฒ, ์๋ก์ด ๋ถ์ฑ ์ ๊ณต, ์๋ก์ด ํฌ์, ์๋ก์ด ๊ฑฐ๋ ์ ๋ต, ์๋ก์ด ์ฌ๋ฌด ๋ชจ๋ธ ๋ฑ๊ณผ ๊ฐ์ ์๋ก์ด ๋๊ตฌ๋ฅผ ํ ์คํธํ๊ณ ๋ฐํํ ์ ์์ต๋๋ค.
๊ธ์ต ์์ง๋์ด๋ ์ ๋์ ์ํ ๋ชจ๋ธ์ ์คํํ์ฌ ํฌ์ ๋๊ตฌ๊ฐ ์ด๋ป๊ฒ ์ํ๋ ์ง, ๊ธ์ต ๋ถ๋ฌธ์ ์๋ก์ด ์ ์์ด ์ฅ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ์คํ ๊ฐ๋ฅํ๊ณ ์์ต์ฑ์ด ์๋์ง ์ฌ๋ถ, ์์ฅ์ ๋ณ๋์ฑ์ ๊ฐ์ํ ๋ ๊ฐ ์ ํ ์ ์์ ์ด๋ค ์ ํ์ ์ํ์ด ๋ํ๋ ์ง ์์ธกํฉ๋๋ค. . ๊ธ์ต ์์ง๋์ด๋ ๋ณดํ ํ์ฌ, ์์ฐ ๊ด๋ฆฌ ํ์ฌ, ํค์ง ํ๋ ๋ฐ ์ํ๊ณผ ํ๋ ฅํฉ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ํ์ฌ ๋ด์์ ์ฌ๋ฌด ์์ง๋์ด๋ ๋ ์ ๊ฑฐ๋,. ์ํ ๊ด๋ฆฌ,. ํฌํธํด๋ฆฌ์ค ๊ด๋ฆฌ,. ํ์ ์ํ ๋ฐ ์ต์ ๊ฐ๊ฒฉ ์ฑ ์ ,. ๊ตฌ์กฐํ ์ํ ๋ฐ ๊ธฐ์ ์ฌ๋ฌด ๋ถ์์์ ์ผํฉ๋๋ค.
๊ธ์ต๊ณตํ์ ์ข ๋ฅ
ํ์์ํ ๊ฑฐ๋
์ฌ๋ฌด ๊ณตํ์ ํ๋ฅ ๋ก , ์๋ฎฌ๋ ์ด์ ๋ฐ ๋ถ์์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ฌ๋ฌด ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํ ์๋ก์ด ์ฌ๋ฌด ํ๋ก์ธ์ค๋ฅผ ์ค๊ณ ๋ฐ ๊ตฌํํ๋ ๋ฐ๋ฉด, ์ด ๋ถ์ผ์์๋ ๊ธฐ์ ์ด ๊ธฐ์ ์ด์ต์ ๊ทน๋ํํ๊ธฐ ์ํด ํ์ฉํ ์ ์๋ ์๋ก์ด ์ ๋ต๋ ์์ฑํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๊ธ์ต ๊ณตํ์ ๊ธ์ต ์์ฅ์์ ํ์ ์ํ ๊ฑฐ๋๊ฐ ํญ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ์ต๋๋ค.
Cboe ์ต์ ๊ฑฐ๋์ ๊ฐ 1973๋ ์ ์ค๋ฆฝ๋์๊ณ ์ต์ด์ ๊ธ์ต ์์ง๋์ด ์ค ๋ ๋ช ์ธ Fischer Black๊ณผ Myron Scholes๊ฐ ์ต์ ๊ฐ๊ฒฉ ์ฑ ์ ๋ชจ๋ธ ์ ๋ฐํํ ์ดํ ์ต์ ๋ฐ ๊ธฐํ ํ์ ์ํ ๊ฑฐ๋๊ฐ ๊ธ๊ฒฉํ ์ฑ์ฅํ์ต๋๋ค. ๊ฐ์ธ ์ธ์ง ์ฝ์ธ ์ธ์ง์ ๋ฐ๋ผ ์ฝ ๋๋ ํ ์ ๋งค์ํ ์ ์๋ ์ผ๋ฐ ์ต์ ์ ๋ต์ ํตํด ๊ธ์ต ๊ณตํ์ ์ต์ ์คํํธ๋ผ ๋ด์์ ์๋ก์ด ์ ๋ต์ ๋ง๋ค์ด ํค์งํ๊ฑฐ๋ ์ด์ต์ ๋ผ ์ ์๋ ๋ ๋ง์ ๊ธฐํ๋ฅผ ์ ๊ณตํ์ต๋๋ค.
๊ธ์ต ์์ง๋์ด๋ง ๋ ธ๋ ฅ์์ ํ์ํ ์ต์ ์ ๋ต์ ์๋ก๋ ๊ฒฐํผ ํ,. ๋ณดํธ ์นผ๋ผ,. ์คํธ๋ ๋ค ๋กฑ, ์คํธ๋ญ๊ธ ์ ์คํธ๋ญ๊ธ,. ๋ฒํฐํ๋ผ์ด ์คํ๋ ๋ ๋ฑ์ด ์์ต๋๋ค.
์ถ์ธก
๊ธ์ต ๊ณตํ ๋ถ์ผ๋ ์์ฅ์ ํฌ๊ธฐ ์๋จ์ ๋์ ํ์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, CDS( Credit Default Swap )์ ๊ฐ์ ์ํ์ ์ง๋ฐฉ์ฑ ์ ๊ฐ์ ์ฑ๊ถ ์ง๊ธ ๋ถ์ดํ์ ๋ํ ๋ณดํ์ ์ ๊ณตํ๊ธฐ ์ํด 90๋ ๋ ํ๋ฐ์ ์ฒ์ ๋ง๋ค์ด์ก์ต๋๋ค . ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ฌํ ํ์ ์ํ์ CDS์ ๊ด๋ จ๋ ์๋ณ ๋ณดํ๋ฃ ์ง๋ถ๋ก ๋์ ๋ฒ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์ ๊นจ๋ฌ์ ํฌ์ ์ํ๊ณผ ํฌ๊ธฐ๊พผ์ ๊ด์ฌ์ ๋์์ต๋๋ค.
์ค์ ๋ก CDS์ ํ๋งค์ ๋๋ ๋ฐํ์ธ(๋ณดํต ์ํ)์ ์ค์ ๊ตฌ๋งค์๋ก๋ถํฐ ๋งค์ ํ๋ฆฌ๋ฏธ์ ์ง๋ถ๊ธ์ ๋ฐ์ต๋๋ค. CDS์ ๊ฐ์น๋ ํ์ฌ์ ์์กด์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํฉ๋๋ค. ์ค์ ๊ตฌ๋งค์๋ ํ์ฌ๊ฐ ํ์ฐํ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ๋ฒ ํ ํ๊ณ ํ๋งค์๋ ๋ถ์ ์ ์ธ ์ฌ๊ฑด์ ๋ํด ๊ตฌ๋งค์๋ฅผ ๋ณด์ฅํฉ๋๋ค. ํ์ฌ๊ฐ ์ํธํ ์ฌ๋ฌด ์ํ๋ฅผ ์ ์งํ๋ ํ ๋ฐํ ์ํ์ ๊ณ์ํด์ ๋งค์ ๊ธ์ฌ๋ฅผ ๋ฐ์ ๊ฒ์ ๋๋ค. ํ์ฌ๊ฐ ํ์ฐํ๋ฉด CDS ๊ตฌ๋งค์๋ ์ ์ฉ ์ด๋ฒคํธ ์์ ํ๊ธํํ ๊ฒ ์ ๋๋ค.
๊ธ์ต๊ณตํ ๋นํ
๊ธ์ต ๊ณตํ์ ๊ธ์ต ์์ฅ์ ํ๋ช ์ ์ผ์ผ์ผฐ์ง๋ง 2008๋ ๊ธ์ต ์๊ธฐ์์ ํ ์ญํ ์ ํ์ต๋๋ค. ์๋ธํ๋ผ์ ๋ชจ๊ธฐ์ง ์ง๋ถ ๋ถ์ดํ ํ์๊ฐ ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ๋ ๋ง์ ์ ์ฉ ์ฌ๊ฑด์ด ๋ฐ์ํ์ต๋๋ค. ์ ์ฉ๋ถ๋์ค์(CDS) ๋ฐํ์, ์ฆ ์ํ์ ๋ถ๋๊ฐ ๊ฑฐ์ ๋์์ ๋ฐ์ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ด๋ฌํ ์ค์์ ๋ํ ์ง๋ถ์ ํ ์ ์์์ต๋๋ค.
์์ ์ด ๋ง์ด ํฌ์ํ ๋ชจ๊ธฐ์ง ๋ด๋ณด๋ถ ์ฆ๊ถ (MBS)์ ๋ํด CDS๋ฅผ ๋ฐํํ ๋ง์ ๊ธฐ์ ๊ตฌ๋งค์๋ ๋ณด์ ํ๊ณ ์๋ CDS๊ฐ ๋ฌด๊ฐ์นํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๊ณง ๊นจ๋ฌ์์ต๋๋ค. ๊ฐ์น ์์ค์ ๋ฐ์ํ๊ธฐ ์ํด ๋์ฐจ ๋์กฐํ์ ์์ฐ ๊ฐ์น๋ฅผ ์ค์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ ๊ธฐ์ ์ฐจ์์์ ๋ ๋ง์ ์คํจ๋ก ์ด์ด์ก๊ณ ์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฒฝ๊ธฐ ์นจ์ฒด๋ก ์ด์ด์ก์ต๋๋ค.
2008๋ ์์ง๋์ด๋ง ๊ตฌ์กฐํ ์ํ์ผ๋ก ์ธํ ๊ธ๋ก๋ฒ ๊ฒฝ๊ธฐ ์นจ์ฒด๋ก ์ธํด ๊ธ์ต ๊ณตํ์ ๋ ผ์์ ์ฌ์ง๊ฐ ์๋ ๋ถ์ผ๋ก ๊ฐ์ฃผ๋ฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด ์ ๋์ ์ฐ๊ตฌ๋ ์์ฅ๊ณผ ์ฐ์ ์ ํ์ , ์๊ฒฉํจ, ํจ์จ์ฑ์ ๋์ ํจ์ผ๋ก์จ ๊ธ์ต ์์ฅ๊ณผ ํ๋ก์ธ์ค๋ฅผ ํฌ๊ฒ ๊ฐ์ ํ์์ด ๋ถ๋ช ํฉ๋๋ค.
##ํ์ด๋ผ์ดํธ
๊ธ์ต ๊ณตํ์ ๊ธ์ต ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํด ์ํ์ ๊ธฐ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค.
๊ธ์ต ๊ณตํ์ ๊ธ์ต ์์ฅ์์ ํ์ ์ํ ๊ฑฐ๋์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ ํญ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ์ต๋๋ค.
๊ธ์ต ์์ง๋์ด๋ ์๋ก์ด ํฌ์ ๋๊ตฌ์ ๋ถ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํ ์คํธํ๊ณ ๋ฐํํฉ๋๋ค.
๊ทธ๋ค์ ๋ณดํ ํ์ฌ, ์์ฐ ๊ด๋ฆฌ ํ์ฌ, ํค์ง ํ๋ ๋ฐ ์ํ๊ณผ ํ๋ ฅํฉ๋๋ค.
๊ธ์ต ์์ฅ์ ํ๋ช ์ ์ผ์ผ์ผฐ์ง๋ง 2008๋ ๊ธ์ต ์๊ธฐ์์๋ ํ ์ญํ ์ ํ์ต๋๋ค.